Giải quyết các thách thức để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành hiệu quả

Ngày 5/12, HĐND TP Hồ Chí Minh phối hợp cùng Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học “Vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - Thực trạng và giải pháp”.

Chú thích ảnh — *Người dân tới làm thủ tục hành chính tại phường Vũng Tàu. Ảnh: Hoàng Nhị/ TTXVN*

Ngày 1/7/2025 đánh dấu mốc lịch sử khi bộ máy chính quyền địa phương trên cả nước chính thức vận hành theo mô hình 2 cấp. Bà Nguyễn Thị Tú Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) đánh giá, mô hình mới bước đầu vận hành ổn định, hoạt động thông suốt, tạo tiền đề cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Các địa phương đã kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự và cơ sở vật chất; nhiều tỉnh, thành phố đã chú trọng công tác tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ cấp xã. Cải cách thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số được triển khai quyết liệt, không chỉ giảm gánh nặng thủ tục mà còn trực tiếp hỗ trợ mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành trơn tru, giảm tải cho cấp xã...

Bên cạnh những kết quả tích cực, quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, năng lực, trình độ và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin của một bộ phận cán bộ, công chức cấp xã còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu mới. Hạ tầng kỹ thuật, nhất là hạ tầng số ở một số địa phương vùng sâu, vùng xa còn thiếu đồng bộ, gây khó khăn cho việc kết nối, chia sẻ dữ liệu. Quy định pháp luật về chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của một số cơ quan chuyên môn chưa được hướng dẫn chi tiết dẫn đến lúng túng trong thực thi. Nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng nhân lực tăng nhanh nhưng nguồn lực (tài chính, chuyên gia, chương trình đào tạo) chưa đáp ứng kịp thời.

Giải quyết các khó khăn thực tiễn này, một trong những vấn đề các địa phương cần tập trung là tiếp tục rà soát quy trình, thủ tục hành chính, ưu tiên giải quyết hồ sơ của người dân, doanh nghiệp, không để tồn đọng, chậm trễ. Đặc biệt, các địa phương cần khẩn trương rà soát, kiện toàn vị trí cán bộ, công chức còn thiếu, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực; tiếp tục tổ chức tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ, bồi dưỡng kiến thức công nghệ, quản lý hành chính hiện đại để nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức cấp xã, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

Bà Nguyễn Trường Nhật Phượng, Phó Chủ tịch HĐND TP Hồ Chí Minh cho biết, sau khi hợp nhất, Thành phố đã nhanh chóng ổn định, tập trung củng cố, hoàn thiện tổ chức nhằm đảm bảo vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tinh, gọn, mạnh, hiệu lực, hiệu quả. Từ Thành phố đến từng xã, phường, đặc khu, mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đều nỗ lực thích ứng, nâng cao trình độ, hoàn thành tốt các nhiệm vụ. Đến nay, nhiều vấn đề về tổ chức, quy chế hoạt động, thể chế đã cơ bản ổn định, đi vào nền nếp, đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng của người dân, doanh nghiệp.

Ngay từ đầu tháng 7/2025, đồng hành cùng UBND Thành phố trong việc rà soát, ban hành các nghị quyết, tạo cơ sở pháp lý vững chắc đảm bảo quá trình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt, HĐND Thành phố đã liên tục có nhiều đoàn khảo sát, giám sát cấp xã để kịp thời phát hiện những điểm còn bất cập, kiến nghị cấp có thẩm quyền tháo gỡ. Nhiều chính sách được HĐND Thành phố ban hành nhằm thống nhất về chế độ, chính sách, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ để triển khai hiệu quả nhất các chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị theo mô hình mới.

“Trong quá trình vận hành mô hình vẫn còn những công việc cần hoàn thiện hơn để có thể đáp ứng yêu cầu của người dân, doanh nghiệp và phát huy tốt nhất nguồn lực của Thành phố trong một không gian phát triển mới. Vì vậy, HĐND Thành phố mong muốn được lắng nghe ý kiến từ lãnh đạo, chuyên gia, nhà khoa học để có thêm thông tin phục vụ các hoạt động thảo luận, chất vấn, giám sát trong kỳ họp thường lệ cuối năm sắp tới”, Phó Chủ tịch HĐND TP Hồ Chí Minh chia sẻ.

Để giải quyết các vướng mắc kịp thời và toàn diện, các đại biểu cho rằng, việc hoàn thiện thể chế, ổn định tổ chức và nhân sự, cải cách tài chính, phát triển công nghệ, tăng cường sự tham gia của người dân và phối hợp nội bộ là những giải pháp then chốt. Chỉ khi các yếu tố pháp lý, tổ chức, nhân sự, công nghệ và sự tham gia của người dân được đảm bảo đồng bộ, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp mới thực sự trở thành động lực thúc đẩy quản trị địa phương hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn. TP Hồ Chí Minh cần tiếp tục chủ động rà soát, nghiên cứu và tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về "thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh" để phù hợp với mô hình mới, tăng cường tính tự chủ, linh hoạt và hiệu quả, hướng tới mục tiêu trở thành một “siêu đô thị quốc tế” hiện đại, bền vững và đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của cả nước.

Nhấn mạnh đến yếu tố con người, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Cao Vũ Minh, Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh cho rằng, muốn thu hút nhân lực chất lượng cao trong hoạt động công vụ, các cơ quan nhà nước không thể chỉ tiếp tục dựa vào biên chế, ngạch bậc, bởi họ coi trọng sáng tạo, tự do và tác động xã hội thực chất hơn là danh phận hình thức. Do đó, hoàn thiện các quy định pháp luật về tuyển dụng, sử dụng nhân lực chất lượng cao trong hoạt động công vụ là yêu cầu mang tính cấp thiết, để tạo “thỏi nam châm” hút chất xám của xã hội và cả từ khu vực tư nhân.

Theo THU HOÀI (TTXVN)