Kết quả bước đầu trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng

Ông Nguyễn Văn Gom bên mô hình trồng dưa lưới

Chuyển hơn 23.000ha đất

Tính đến tháng 5/2025, toàn tỉnh đã chuyển đổi được trên 23.000ha, đạt 68,1% kế hoạch. Trong đó, nhóm cây màu chiếm ưu thế, với diện tích chuyển đổi đạt trên 15.000ha (117,8% kế hoạch), nhóm rau dưa đạt trên 5.000ha (70,4%), còn nhóm cây ăn trái đạt trên 3.190ha, tương đương 22,5%. Các địa phương đi đầu trong chuyển đổi hiệu quả, trước hết phải kể đến TP. Long Xuyên (đạt 574,5% kế hoạch), huyện Phú Tân (271,3%) Châu Thành (165,4%) và TX. Tân Châu. Đồng thời, phát triển được các mô hình sản xuất mới mang tính sáng tạo, thích ứng thị trường, như: Trồng rau màu ngắn ngày, cây ăn trái và mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Từ đó, giúp nông dân tăng gấp 2 - 5 lần thu nhập so canh tác lúa truyền thống.

Ở TX. Tân Châu, kể từ khi Hợp tác xã (HTX) Cây ăn trái Vĩnh Xương - Phú Lộc ra đời, chuyển đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng xoài cát Hòa Lộc, xoài keo xuất khẩu, đời sống nông dân trên địa bàn ngày càng khắm khá. Điển hình, gia đình ông Trần Anh Tuấn (thành viên của HTX) cho biết, với 1.000m² đất trồng xoài cát Hòa Lộc (cây từ 5 - 6 tuổi), gia đình ông có thu nhập không dưới 80 triệu đồng/năm. Những năm xoài được xuất khẩu, thương lái tìm đến vườn mua với giá từ 40.000 - 50.000 đồng/kg (tùy vào độ tuổi của cây xoài), nhiều công xoài cho thu nhập trên 100 triệu đồng/vụ.

Một trong những điểm sáng đáng chú ý là sự phát triển các mô hình trồng dưa lưới, cà chua bi trong nhà màng. Hai mô hình này giúp nông dân tăng thu nhập và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, tiết kiệm nước, giảm chi phí phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Ở xã Phú Vĩnh (TX. Tân Châu), mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng mang lại doanh thu cao. Mỗi vụ từ 100 - 150 triệu đồng/vụ/công đất (tùy thuộc vào diện tích, năng suất và giá bán). Năng suất dưa có thể đạt 4 tấn/1000m²/vụ hoặc cao hơn khi nông dân áp dụng công nghệ hiện đại, chăm sóc tốt. Với tổng diện tích 3.500m² được chia thành 3 khu vườn, mô hình của tôi có thể canh tác 3 vụ/năm, mỗi vụ cho năng suất từ 3,5 - 4 tấn/1.000m², cao hơn so mô hình canh tác truyền thống. Với mỗi vụ dưa, tôi có thể thu nhập trên 40 triệu đồng/vụ” - ông Nguyễn Văn Gom (xã Phú Vĩnh, TX. Tân Châu) chia sẻ.

Mô hình trồng cây giống trong nhà màng của nông dân Lưu Văn Nhanh (xã Phú Vĩnh, TX. Tân Châu) cho hiệu quả kinh tế cao

Nhiều mô hình hiệu quả

Bên cạnh cây xoài, cây dưa, nông dân xã Bình Chánh (huyện Châu Phú) còn trồng sầu riêng cho lợi nhuận tới 110 triệu đồng/1.000m², trong khi các loại cây rau màu, như: Khoai cao, đậu nành rau, dưa leo cho thu nhập từ 3 - 12 triệu đồng/1.000m² mỗi vụ. “Về doanh thu, với năng suất trung bình 20 tấn/ha, giá bán của năm 2022 lên đến 70.000 đồng/kg, doanh thu có thể đạt 14 triệu đồng/công đất” - bà Võ Thị Lệ (xã Bình Chánh) chia sẻ.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang rau, màu và cây ăn trái ở các địa phương trong tỉnh trong thời gian qua có nhiều thuận lợi. Song, cũng gặp không ít khó khăn, như: Thiếu quy hoạch vùng sản xuất tập trung, dẫn đến sản xuất còn manh mún, tự phát; hệ thống thủy lợi chưa đồng bộ, nhiều nơi còn thiếu kênh mương, đê bao chưa hoàn chỉnh và các HTX hoạt động chưa mạnh, chưa đủ năng lực để tổ chức sản xuất và ký kết hợp đồng tiêu thụ. “Đối với cây ăn trái, chi phí đầu tư ban đầu lớn, kỹ thuật phức tạp, thời gian thu hoạch dài trong khi đầu ra bếp bênh, khiến nông dân dè dặt…” - Phó Chủ tịch UBND TX. Tân Châu Đặng Văn Nê chia sẻ.

Phần lớn quá trình làm đất được diễn ra bằng cơ giới

Trước thực tế này, ngành nông nghiệp các địa phương đề ra một số giải pháp trọng tâm để nâng cao hiệu quả chuyển đổi trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, như: Tiếp tục quy hoạch vùng chuyển đổi phù hợp; phát triển theo hướng tập trung, có liên kết doanh nghiệp và thị trường tiêu thụ. Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng,nhất là hệ thống thủy lợi nội đồng, kênh mương, bờ bao phục vụ sản xuất rau màu và cây ăn trái. Bên cạnh đó, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào vùng nguyên liệu, xây dựng nhà máy sơ chế, kho lạnh gần vùng sản xuất… Tiếp tục hỗ trợ nông dân tiếp cận tín dụng, kỹ thuật, giống mới, đồng thời phát triển các mô hình sản xuất an toàn sinh học, giảm chi phí đầu vào.

MINH HIỂN