Luật sư phân tích pháp lý vụ quan hệ tình dục với người bị hạn chế khả năng nhận thức

Theo kết luận giám định pháp y tâm thần của Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực Tây Nam bộ, em H được xác định hạn chế khả năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi tại thời điểm trước, trong và sau khi xảy ra sự việc. Với kết luận này, em H thuộc trường hợp “người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi” theo Điều 23 Bộ luật Dân sự.

Phân tích dưới góc độ pháp lý, luật sư Đoàn Công Thiện, nguyên Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh cho rằng nếu nội dung đơn khiếu nại của gia đình em H có đủ chứng cứ chứng minh việc N.Q.K đã dụ dỗ, đưa nạn nhân đến địa điểm riêng tư và thực hiện hành vi quan hệ tình dục trái với ý muốn, thì hành vi này có dấu hiệu cấu thành hành vi hiếp dâm theo khoản 1, Điều 141, Bộ luật Hình sự, với mức hình phạt từ 2 năm đến 7 năm tù.

Luật sư nhận định trong quá trình điều tra nếu không thể chứng minh yếu tố dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, cơ quan tiến hành tố tụng vẫn cần đặc biệt xem xét yếu tố “lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân”.

Bởi tại thời điểm xảy ra sự việc em H vừa là người chưa đủ 18 tuổi, vừa có kết luận giám định pháp y tâm thần xác định hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi, nên khả năng tự nhận biết, tự bảo vệ bản thân là rất hạn chế. Đây là tình tiết pháp lý quan trọng không thể bỏ qua khi xác định dấu hiệu hành vi phạm pháp đã hoàn thành.

Chị B.T.H.T (mẹ em H) bức xúc kể lại sự việc.

Theo nội dung đơn thư và tài liệu do gia đình cung cấp, dù nhiều lần bị ngăn cản, khoảng 14 giờ ngày 10/9/2025, N.Q.K vẫn chở em H đến một nhà nghỉ trên địa bàn ấp Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Hòa để quan hệ tình dục.

Sau khi phát hiện sự việc, gia đình nhận thấy tâm lý em H có biểu hiện bất thường, từ đó làm đơn yêu cầu xử lý hình sự. Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh An Giang đang thụ lý, tiếp tục điều tra và trưng cầu các giám định liên quan.

Luật sư Đoàn Công Thiện cho rằng quan điểm này cũng phù hợp với Nghị quyết số 06/2019/NQ-HĐTP, ngày 1/10/2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định tại các Điều 141,142,143,144,145, 146, 147, Bộ luật Hình sự và việc xét xử vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi.

Nghị quyết nêu rõ trường hợp người thực hiện hành vi lợi dụng việc nạn nhân bị hạn chế hoặc mất khả năng nhận thức, khả năng điều khiển hành vi do bệnh lý tâm thần để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác thì được xác định là lợi dụng tình trạng không thể tự vệ của nạn nhân.

Theo luật sư, trong vụ việc này, kết luận giám định pháp y tâm thần giữ vai trò then chốt, là căn cứ quan trọng để xem xét đầy đủ bản chất vụ án, bảo đảm xử lý đúng người, đúng hành vi theo quy định pháp luật, đồng thời thể hiện trách nhiệm của các cơ quan bảo vệ pháp luật trong việc bảo vệ người chưa thành niên và người yếu thế trong xã hội.

Bài và ảnh: CÔNG NINH