Mùa cà na chín rộ

- Mỗi bận nước nổi tràn đồng, khắp miệt quê An Giang, cà na lại vào độ chín rộ, trái sai oằn cành. Thứ quả chua chua, chát chát từng là đặc sản tuổi thơ nay thành nguồn thu nhập cho nhiều gia đình, từ bán tươi ngoài chợ đến ngào đường thành đặc sản.

Cà na không cần chăm sóc vẫn cho trái sum sê.

Năm nay, cây cà na bên hông nhà bà Bùi Thị Thế (90 tuổi, ấp Ngã Cạy, xã An Biên) cho trái sum sê. Chị Lê Thị Tuyết, con gái bà Thế nói: “Tưởng trồng chơi vậy thôi, ai dè năm nay cây cà na na 5 năm tuổi cho trái nhiều quá. Hai tháng nay chín rộ, mỗi ngày tôi hái được 40-50kg. Bán 20.000 đồng/kg tươi, tính ra cũng khá lắm, có một cây mà từ đầu mùa tới giờ đã bán hơn 100kg, còn chừng nửa tháng nữa mới hết mùa”.

Chị Lê Thị Tuyết thu hoạch cà na.

Những năm gần đây, khi người ta tìm về với món quê, trái cà na bất lại trở thành đặc sản mùa nước nổi. Cà na ngào đường, cà na muối mặn, cà na đập dập dầm ớt… bày bán khắp chợ quê đến phố thị. Từ món ăn chơi nay thành sản phẩm hàng hóa, đem lại thu nhập cho nhiều hộ dân vùng nông thôn.

Nghề trồng cà na không cầu kỳ. Cây chịu được đất phèn, mặn nhẹ, ít sâu bệnh, chỉ cần bón chút phân chuồng, làm cỏ quanh gốc là đã tươi tốt. Cây ba, bốn năm bắt đầu cho trái, từ năm thứ sáu trở đi thì năng suất ổn định, có cây trĩu quả mấy chục ký. Mùa cà na thường từ tháng 8 đến tháng 10 âm lịch, chín rộ khi nước nổi ngập đồng.

Bà Bùi Thị Thế cùng con gái bên mớ cà na mới hái.

Dọc các kênh, rạch ở nông thôn, cà na có khi không cần trồng mà tự mọc, tỏa bóng mát rượi. Những hộ nghèo lại tận dụng nguồn trái thiên nhiên không phân thuốc ấy để có thêm thu nhập.

Không chỉ bán trái tươi, nhiều người còn chế biến cà na thành món ngào đường, một món ăn dân dã được nhiều khách chuộng. Ở xã Giồng Riềng, chị Nguyễn Thị Linh đã gắn bó với nghề ngào cà na hơn chục năm.

Cà na đập dập trộn với đường và ớt.

Bên những chậu cà na vừa ướp đường, chị Linh vừa kể như tâm tình: “Cực lắm nghen, cà na phải lựa trái to mới ngon. Về cắt rồi ngâm muối qua đêm cho ra hết cái chát. Sáng ra chà từng trái, trụng nước sôi, ướp đường rồi để đó, khi nào rảnh mới xoay qua ngào. Ngào một mẻ cả tiếng đồng hồ, mà 1,5 - 2kg tươi mới cho ra được 1kg thành phẩm. Bán 120.000 đồng/kg, trừ chi phí coi như lấy công làm lời”.

Cà na ngào đường.

Nói vậy, nhưng ánh mắt chị Linh sáng lên khi nhắc đến mấy hũ cà na ngào vàng óng, thơm lừng. Với chị, đó không chỉ là món ăn mà còn là hương vị giữ hồn quê.

Những năm gần đây, cà na quê không chỉ quanh quẩn trong xóm, trong chợ. Nhiều chị em biết tận dụng mạng xã hội để rao bán, gửi hàng đi xa. Chị Linh cho biết, nhiều khách ở Cần Thơ, TP. Hồ Chí Minh thậm chí ở Đài Loan về đặt mua cả chục ký tươi hoặc mấy hũ ngào để thưởng thức và làm quà.

“Hồi xưa chỉ đem ra chợ bán, giờ có điện thoại thông minh, chụp hình đăng lên Facebook là có người đặt liền. Hơn chục ký cà na có khi hết trong buổi sáng”, chị Linh nói.

Cà na gắn liền với ký ức tuổi thơ của không ít người.

Từ cây cà na trong vườn bà Thế đến những hũ cà na ngào của chị Linh, từ buổi chợ quê đến những đơn hàng online đi khắp nơi, tất cả đều gửi gắm bóng dáng của sự cần cù, của nỗi niềm thương quê.

Để rồi mỗi mùa cà na chín rộ, người ta không chỉ hái trái, làm mứt, bán chợ mà còn hái cả một trời ký ức. Cái vị chua chát ngày xưa nay vẫn còn, nhưng ngọt thêm chút đậm đà của mồ hôi công sức, của tình người mộc mạc. Và chính điều đó đã khiến cà na không chỉ là trái cây, mà là hồn quê được giữ lại, truyền đời.