Nồi bánh tét của mẹ

Chiều 27 Tết, mẹ ra chợ chọn mấy loại nguyên liệu vừa ý về gói bánh tét. Một chiếc nồi to được ba mang xuống chùi rửa thật sạch sau 1 năm “nghỉ ngơi” trên gác bếp. Chiếc nồi bằng gang đúc khá dày được mua về từ khi ba còn là cậu nhóc trường làng, đến nay hơn 40 năm.

Những tàu lá chuối xanh um được ba chặt về phơi qua nắng cho bớt giòn, rồi xé ra từng miếng vừa kích cỡ đòn bánh, công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, miếng lá quá to hay quá nhỏ sẽ dẫn đến cỡ bánh không đều.

Ba ngồi phụ mẹ buộc dây bánh tét, đám trẻ chúng tôi xúm xít vây quanh. Những đòn bánh buộc dây xong được ba chất ngay ngắn trong mâm. Có 3 loại nhân bánh: nhân mỡ, nhân chuối và nhân ngọt được mang ra nồi hấp.

Ba ra sân làm lò ông táo để bắt nồi nấu bánh. Ông táo khá đơn giản, chỉ là 3 cục đá to kê sát nhau thành 3 chân kiềng. Chạng vạng tối, mẹ bắt nồi nước lên và châm lửa.

Giữa cái thời khắc tranh sáng tranh tối, khắp trong xóm cũng bập bùng ánh lửa từ những nồi bánh tét. Nước sôi, mẹ cho bánh vào nồi và gọi lũ nhóc chúng tôi ra ngồi canh lửa.

Màn đêm phủ khắp không gian. Ánh sáng cô đặc lại quanh nồi bánh tét. Hơi ấm bếp lò làm chúng tôi quên đi nỗi ám ảnh của bóng đêm.

Thỉnh thoảng, mẹ lại ra xem nồi bánh. Những mảng sáng từ bếp lửa hắt lên gương mặt mẹ, soi rõ sự vất vả nhưng cũng ánh lên niềm vui trong đôi mắt.

Trở bánh xong, mẹ dặn chúng tôi đừng quên tiếp nước cho bánh mau chín. Mùi thơm của lá chuối, của nếp chín lan dần trong không khí. Những đốm lửa vẫn cứ bập bùng trải dài theo nẻo đường làng…

Bánh chín. Ba phụ mẹ vớt bánh ra thúng rồi mang vào treo trong thanh đòn đã buộc sẵn từ trước. Bánh được tết lại từng chùm 2-3 đòn treo lủng lẳng trong rất thích mắt.

Ngày 30 Tết rước ông bà, mẹ lại tự tay tét bánh ra dĩa. Những lát bánh xanh màu lá gợi cảm giác thèm ăn của đám nhóc tỳ. Cẩn thận bày biện lên bàn thờ, ba đốt mấy nén hương trầm gửi lòng thành kính, cầu mong tổ tiên ông bà về sum vầy với con cháu trong 3 ngày Tết.

Năm nào cũng vậy, mẹ cố ý gói nhiều bánh tét để biếu bà con thân tộc. Thông thường, người quê hay biếu nhau những món ngon do chính tay mình làm và bánh tét cũng không ngoại lệ.

Lớn lên, có điều kiện làm việc ở nơi xa, những ngày cuối năm lại da diết nhớ nồi bánh của mẹ. Khi ấy, tôi chỉ muốn quay về mái nhà đơn sơ, được ngồi ăn nhân cạo đáy nồi hay thức trắng đêm canh nồi bánh tét. 

Bánh tét - ký ức đẹp của tết quê

THANH TIẾN