Nông dân An Biên nâng chất hạt lúa

Làm giàu với lúa hữu cơ

Giữa những ngày nắng, chúng tôi tìm về ấp Ngã Cạy, xã An Biên (tỉnh An Giang), nơi có một lão nông đã bước sang tuổi 68 nhưng vẫn gắn đời mình với đồng ruộng như thuở trai tráng. Ông là Nguyễn Văn Đại, thường được gọi là Ba Đại. Dẫu mỗi năm lợi nhuận từ 2 vụ lúa lên tới ngót nghét 1,3 tỷ đồng, ông vẫn chọn cách gắn bó với ruộng đồng như một phần máu thịt.

Ông Ba Đại bên ruộng lúa ST25 chuẩn bị thu hoạch.

Hai mươi năm ròng rã vật lộn với ruộng đồng, ông Ba Đại trải qua đủ thăng trầm. Bài học lớn nhất ông đúc kết là “Giống phải đặt lên hàng đầu. Có giống tốt thì nông dân mới thắng trên đồng ruộng”. Từ An Giang, Đồng Tháp, ông rong ruổi tìm giống lúa mới và cơ duyên đã đưa ông gặp kỹ sư Hồ Quang Cua - “cha đẻ” của nhiều giống lúa chất lượng có tiếng thế giới. Từ đó, những giống lúa ST5, ST24, ST25 bén rễ trên ruộng nhà ông.

Năm 2015, khi khái niệm lúa hữu cơ còn xa lạ ở An Biên, ông Đại đã mạnh dạn chuyển đổi. Ban đầu thất bại, năng suất thấp, gạo chưa thơm ngon như kỳ vọng, nhiều người chê ông gàn dở. Nhưng chính người vợ hiền là chỗ dựa tinh thần tiếp thêm niềm tin cho ông tiếp tục hành trình. “Sản xuất hữu cơ là con đường đúng đắn. Nông dân khỏe, người ăn gạo cũng khỏe, mà giá bán luôn cao”, ông Đại khẳng định.

Sau nhiều năm mày mò, đến vụ đông xuân 2024 - 2025, ông Đại đã thu hoạch kỳ tích. 11ha lúa hữu cơ ST25, năng suất gần 8 tấn/ha, lợi nhuận 77 - 80 triệu đồng/ha. Đó không chỉ là mùa vàng mà còn là trái ngọt của sự bền chí. 

Từ “làm lúa” sang “kinh tế lúa”

Không chỉ ông Ba Đại, nhiều hộ nông dân An Biên đang thay đổi tư duy từ “làm lúa” sang “làm kinh tế lúa”. Điển hình như Hợp tác xã nông nghiệp Bào Môn. Với diện tích 70ha trồng giống Đài Thơm 8, năng suất 5,5 tấn/ha, hợp tác xã đã tạo được dấu ấn khi liên kết tiêu thụ 42ha lúa RVT với Công ty TNHH lúa gạo Việt Nam (Vinarice), giá bán 8.300 đồng/kg.

“Có doanh nghiệp đồng hành, người dân yên tâm sản xuất, lợi nhuận ổn định hơn”, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Bào Môn Cái Thị Dính nói.

Thành viên Hợp tác xã nông nghiệp Bào Môn thu hoạch lúa hè thu 2025.

Nhờ liên kết, doanh thu năm 2025 của Hợp tác xã nông nghiệp Bào Môn dự kiến đạt hơn 3,1 tỷ đồng, lợi nhuận trên 400 triệu đồng. Điều quan trọng hơn là nông dân được hỗ trợ giống, phân bón, chế phẩm sinh học, kỹ thuật canh tác, tạo nền tảng vững chắc để phát triển lâu dài.

Sau khi sáp nhập, xã An Biên có diện tích hơn 11.800ha, trong đó đất sản xuất nông nghiệp chiếm gần 90%. Đây là một trong những vùng trọng điểm lúa - tôm của tỉnh. Thực hiện đề án tái cơ cấu nông nghiệp và đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn  với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, xã đã hình thành 2 tiểu vùng sản xuất lúa - tôm sạch, hữu cơ và lúa chất lượng cao kết hợp thủy sản, rau màu.

Xây dựng nền nông nghiệp bền vững

Phó Chủ tịch UBND xã An Biên Phan Công Rô cho biết: “Xã có 21 hợp tác xã nông nghiệp, trong đó có 3 hợp tác xã lúa - tôm. Các hợp tác xã đã trở thành cầu nối cung ứng vật tư, giống mới, chuyển giao kỹ thuật, liên kết bao tiêu sản phẩm. Nhờ vậy, nông dân không còn đơn độc mà tham gia vào chuỗi giá trị chung, tăng sức cạnh tranh cho hạt lúa An Biên”.

Kết quả, trên nền đất tôm, diện tích lúa sạch đã đạt 4.759ha, năng suất bình quân 6 - 7 tấn/ha. Gạo sạch Anh Thoại từ mô hình lúa - tôm đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao, hướng tới 4 sao trong thời gian tới. Song song đó, xã thí điểm mô hình 50ha lúa hữu cơ tại Hợp tác xã Hưng Nông với giống ST24, ST25. Năng suất đạt 6 tấn/ha, giá bán cao hơn bên ngoài 200 đồng/kg, lợi nhuận bình quân 26 triệu đồng/ha - những con số tuy khiêm tốn nhưng mở ra triển vọng lớn.

Anh Đặng Văn Thoại, chủ thể sản phẩm OCOP 3 sao "Gạo sạch Anh Thoại" đưa đại diện doanh nghiệp tham quan cánh đồng lúa - tôm của gia đình. 

Để nâng cao giá trị hạt gạo, An Biên tập trung đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó chú trọng xây dựng cánh đồng lớn, áp dụng quy trình “1 phải, 5 giảm”, “3 giảm, 3 tăng”, kỹ thuật tưới “nông - lộ - phơi”, khuyến khích sử dụng phân hữu cơ, thuốc sinh học. “Mục tiêu là nâng năng suất nhưng vẫn bảo vệ đất, nước, môi trường”, ông Phan Công Rô nhấn mạnh.

Tới đây, xã tiếp tục mở rộng sản xuất lúa hữu cơ trên nền đất nuôi tôm, từng bước tạo thương hiệu gạo hữu cơ gắn OCOP, hướng ra thị trường xuất khẩu. Cùng với đó, việc củng cố 21 hợp tác xã, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư chế biến, mở rộng vùng chuyên canh lúa đặc sản sẽ là những bước đi quyết định.

Nông dân ấp Cái Nước Ngọn (xã An Biên) thu hoạch tôm càng xanh luân canh trên ruộng lúa.

Từ câu chuyện của ông Ba Đại đến sự lớn mạnh của Hợp tác xã nông nghiệp Bào Môn, từ những cánh đồng lúa - tôm xanh mướt đến nhãn hiệu "Gạo sạch Anh Thoại" được xếp hạng OCOP 3 sao..., tất cả đang chứng minh một điều khi nông dân biết liên kết, khi hạt lúa gắn với chuỗi giá trị thì con đường làm nông không chỉ bớt nhọc nhằn mà còn mang lại no ấm, thịnh vượng.

Giữa cánh đồng ngát hương lúa chín, ông Ba Đại nâng niu từng bông lúa chín vàng rồi nói: “Đời tôi như cây lúa vậy. Có lúc đổ ngã, có lúc trổ bông, nhưng chỉ cần kiên nhẫn chăm sóc thì cuối cùng cũng cho hạt chắc vàng”. Câu nói ấy tựa như hành trình đổi thay của nông dân An Biên, những người đang cùng nhau gieo mầm tương lai từ hạt lúa quê hương.

Hạt gạo An Biên hôm nay không chỉ dày hạt, thơm cơm mà còn dày công sức và trí tuệ, góp phần khẳng định thành tựu nông nghiệp bền vững của vùng đất Miệt Thứ.

Bài và ảnh: ĐẶNG LINH