Nông dân Hòn Đất làm lúa chất lượng cao, hướng tới nông nghiệp xanh

Liên kết nâng tầm hạt gạo

Được hỗ trợ một phần chi phí giống lúa, phân bón, sạ cụm đối với 50 ha, Hợp tác xã nông nghiệp Vinacam Hòn Đất đã liên tiếp hai vụ gặt hái mùa vàng khi tham gia đề án phát triển bền vững 1 triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

Theo ông Lương Văn Nhơn, Phó Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Vinacam Hòn Đất, qua hai vụ được chọn tham gia đề án phát triển bền vững 1 triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, đầu vào của hợp tác xã trước mắt đã được hỗ trợ, hiệu quả kinh tế rõ ràng khi làm lúa 100% diện tích DS1 đạt năng suất từ 8,5 - 9 tấn/ha.

Lãnh đạo Công ty TNHH Lúa gạo Việt Nam - Vinarice thăm đồng lúa của Hợp tác xã nông nghiệp Vinacam Hòn Đất.

Không chỉ vậy, hợp tác xã còn ký kết liên kết tiêu thụ với Tập đoàn Tân Long. Sản phẩm lúa chuẩn an toàn được doanh nghiệp thưởng thêm 300 đồng/kg, với diện tích liên kết hiện đạt 300/520 ha. Tính riêng vụ hè thu, giá bán thấp nhất 6.800 - 7.500 đồng/kg, năng suất 9 tấn/ha, chi phí đầu vào 30 triệu đồng/ha, nông dân thu lãi 6 - 7 triệu đồng/công đất.

Ông Nhơn cho biết: “Năm năm trở lại đây, đổi thay lớn nhất là nông dân mạnh dạn sạ thưa, giảm giống, giảm phân đạm, bón phân cân đối. Lúa thưa ít đổ ngã, ít sâu bệnh, lợi nhuận tăng lên rõ rệt. Giờ còn có máy bay không người lái hỗ trợ phòng trừ dịch hại, giảm độc hại cho nông dân”.

Tiền đề liên kết với doanh nghiệp từ khi thành lập năm 2017 đã giúp Hợp tác xã nông nghiệp Vinacam Hòn Đất tạo nền vững chắc. Tới đây, hợp tác xã kỳ vọng không chỉ bán lúa chất lượng cao mà còn có thể tham gia thị trường tín chỉ carbon, hướng đi mới trong nông nghiệp xanh.

Hợp tác xã mới, niềm tin mới

Tháng 4/2025, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Kênh 9, ấp Vạn Thanh, xã Hòn Đất ra đời với 25 thành viên, diện tích sản xuất tập thể 108ha. Sau khi thành lập, hợp tác xã được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam giải ngân 500 triệu đồng từ quỹ hỗ trợ nông dân để đầu tư mở rộng sản xuất.

Ông Nguyễn Văn Tài, Giám đốc hợp tác xã nông nghiệp Kênh 9 cho biết: “Định hướng của chúng tôi là tìm doanh nghiệp bao tiêu để nông dân yên tâm sản xuất. Có vốn hỗ trợ, nông dân mạnh dạn áp dụng quy trình mới là giảm giống, giảm phân bón, chọn giống chất lượng cao như ST25, Đài Thơm 8. Trước đây vận động nông dân sạ thưa ai cũng ngần ngại, giờ thì đã tự tin làm theo”.

Thành viên Hợp tác xã nông nghiệp Kênh 9 thu hoạch lúa hè thu 2025.

Ngay vụ hè thu 2025, các khâu làm đất, gieo sạ của thành viên hợp tác xã được thực hiện đồng loạt, hạn chế sâu rầy. Khi bán lúa với số lượng lớn, hợp tác xã được thương lái mua giá cao hơn thị trường từ 200 - 300 đồng/kg. Đây là lợi thế rõ rệt mà sản xuất liên kết mang lại.

Theo Bí thư Đảng ủy xã Hòn Đất Dương Minh Tâm, sau khi được thành lập từ hợp nhất thị trấn Hòn Đất và các xã Thổ Sơn, Nam Thái Sơn, Lình Huỳnh, xã Hòn Đất hiện có 19.933ha đất trồng lúa, sản lượng đạt hơn 247.000 tấn/năm.

Hòn Đất đang đẩy mạnh sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh và ứng dụng khoa học, công nghệ. Địa phương đã đăng ký tham gia đề án phát triển bền vững 1 triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 với diện tích hơn 1.450ha, phấn đấu đạt trên 12.000ha vào năm 2030.

Hướng tới nông nghiệp xanh, bền vững

Theo UBND xã Hòn Đất, lợi ích từ sản xuất lúa chất lượng cao đã rõ rệt. Năng suất bình quân 6,5 tấn/ha, giảm 30 - 50% lượng nước tưới, giảm phát thải khí metan từ 20 - 25%, tiết kiệm phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Mỗi hécta giúp nông dân tăng thêm 3 - 3,5 triệu đồng/vụ so với ngoài mô hình.

Tuy nhiên, theo Bí thư Đảng ủy xã Hòn Đất Dương Minh Tâm, tỷ lệ diện tích lúa chất lượng cao phát thải thấp của Hòn Đất mới chỉ chiếm khoảng 7,2% tổng diện tích. Liên kết sản xuất còn yếu, hạ tầng thủy lợi nội đồng chưa đáp ứng yêu cầu, việc tập huấn kỹ thuật chưa đồng bộ. Đây là những thách thức cần sớm tháo gỡ để phát triển xứng tầm với tiềm năng.

Nông dân xã Hòn Đất cuộn rơm bán cho thương lái, giúp giảm phát thải trên đồng ruộng.

Bí thư Đảng ủy xã Hòn Đất Dương Minh Tâm cho biết: "Đảng bộ xã Hòn Đất đã xác định nhiều giải pháp cần tập trung thực hiện trong 5 năm tới, đó là đẩy mạnh tuyên truyền, thay đổi tập quán sản xuất; quy hoạch vùng nguyên liệu gắn với cấp mã số vùng trồng; đầu tư hạ tầng thủy lợi và cơ giới hóa đồng bộ. Xã tìm cách thu hút doanh nghiệp đầu tư sơ chế, chế biến, xuất khẩu gạo; tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và quản lý nước thông minh. Đồng thời, chú trọng đào tạo kỹ thuật canh tác bền vững, kỹ năng quản lý kinh tế hộ, đàm phán hợp đồng cho nông dân".

Thương lái vào tận ruộng thu mua lúa do nông dân Hòn Đất sản xuất.

“Giờ nhập tỉnh, nhập xã, tôi nghĩ hướng tới nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực kinh tế tập thể sẽ lớn hơn, từ đó tạo thêm cơ hội cho hạt lúa khi có vùng nguyên liệu lớn”, ông Lương Văn Nhơn, Phó Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Vinacam Hòn Đất nói.

Từ những bước đi đầu tiên, Hòn Đất đang hình thành những vùng lúa chất lượng cao, phát thải thấp, từng bước mở rộng diện tích, nâng cao giá trị hạt gạo, đảm bảo an ninh lương thực và hướng tới thị trường xuất khẩu. Hơn hết, đây còn là hành trình của người nông dân đi từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết, từ thói quen cũ sang canh tác bền vững, để gieo trồng tương lai xanh trên cánh đồng quê mình.

Bài và ảnh: ĐẶNG LINH