Nuôi cá đồng ở U Minh Thượng

Tái tạo nguồn lợi cá đồng

Theo người dân xã U Minh Thượng, trước đây, cá đồng sinh sôi nhiều ở các kênh, rạch, ruộng đồng. Nguồn cá tự nhiên từng dồi dào thì nay chỉ còn khoảng 20 - 30% so với trước. Nguyên nhân chủ yếu đến từ biến đổi khí hậu và sự tác động ngày càng lớn của con người.

Trước đây, người dân làm nông nghiệp theo phương thức truyền thống, ít ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên nên cá đồng có điều kiện sinh sản, phát triển.

Tuy nhiên, hiện nay nhiều diện tích đất được chuyển đổi sang trồng cây ăn trái, phải đào mương, lên liếp, từ đó làm mất nơi sinh sống của các loài cá. Đáng lo ngại hơn là tình trạng sử dụng xung điện để đánh bắt cá, khiến nguồn lợi cá đồng ngày càng suy giảm.

Để tái tạo nguồn lợi cá đồng, nhiều người dân ở U Minh Thượng đã mở rộng diện tích nuôi cá, tránh khai thác theo kiểu tận diệt...

Anh Nguyễn Văn Đen - Bí thư Chi bộ, Trưởng ấp Kinh Năm, xã U Minh Thượng cho biết: “Gia đình tôi có hơn 4ha đất, trong đó dành hơn 1ha làm ao nuôi cá đồng như cá lóc, cá rô, cá sặc rằn… Mục đích chính là tạo sinh cảnh tái tạo nguồn cá tự nhiên. Chỉ khi cá sinh sản nhiều, tôi mới đánh bắt để bán cho người dân địa phương hoặc làm khô bán vào dịp tết”.

Không chỉ nuôi trong ao, anh Đen còn thả một số cá lớn đang mang trứng ra kênh, mương tự nhiên để cá sinh sản ngoài môi trường. Đồng thời, anh tuyên truyền, vận động người dân không bắt cá non, không sử dụng xung điện để khai thác cá và chỉ thu hoạch khi cá đạt kích cỡ thương phẩm. Hiện nay, trong số hơn 180 hộ dân trong ấp Kinh Năm đã có gần một nửa hộ duy trì nuôi cá đồng, góp phần đáng kể vào việc tái tạo và bảo vệ nguồn lợi thủy sản bản địa.

Ngoài nuôi cá đồng tự nhiên, nhiều hộ dân ở U Minh Thượng còn kết hợp thả cá trê, cá rô biển, đồng thời trồng bông súng, chuối, cây ăn trái trên bờ. Mô hình đa canh, đa con này mang lại thu nhập ổn định trung bình khoảng 100 triệu đồng/ha/năm.

Mô hình nuôi cá đồng kết hợp câu cá giải trí của ông Lý Hồng Diện có nhiều tiềm năng phát triển, ngày càng có nhiều người biết đến. Ảnh: THỦY TIÊN

Kết hợp dịch vụ giải trí

Là một trong những hộ tiên phong nuôi cá đồng nhiều năm qua, ông Lý Hồng Diện, ngụ ấp Kinh Năm từng luân phiên nuôi cá kết hợp trồng bông súng nên quanh năm đều có cá bán. Với hơn 20 năm kinh nghiệm, ông hiểu rõ tập tính các loài cá đồng nên áp dụng kỹ thuật nuôi phù hợp, ít hao hụt, giảm chi phí. Ông còn tận dụng nguồn thức ăn sẵn có như chuối chín trộn cám gạo, giúp cá lớn nhanh, thịt chắc, thơm ngon, được thương lái ưa chuộng. Trung bình ông bán cá đồng thu khoảng 30 triệu đồng/ha/vụ.

Gần đây do sức khỏe giảm sút, ông Diện chuyển sang mô hình kết hợp nuôi cá đồng và làm dịch vụ câu cá giải trí. Trên diện tích gần 1ha, ông chia hai khu, phần lớn là ao nuôi cá đồng tự nhiên và trồng bông súng, phần còn lại được bao lưới để nuôi các loại cá như cá sặc rằn, cá thác lác, cá rô, cá rô phi đơn tính… phục vụ khách câu cá và thưởng thức món ăn tại chỗ. “Mỗi ngày, tôi thu nhập khoảng 500.000 đồng từ mô hình này. Ở vùng sâu thì thu nhập được vậy cũng ổn”, ông Diện nói.

Ngoài nuôi cá, ông Diện còn nuôi thêm ốc bươu bản địa - một đặc sản của vùng U Minh Thượng được khách rất ưa thích. Sau khi thưởng thức, nhiều người còn mua thêm cá và ốc về làm quà vì yên tâm về nguồn gốc.

Hiện, ông Diện đang nghiên cứu mở rộng mô hình du lịch sinh thái trải nghiệm, để khách tự giăng lưới, đặt lờ, đặt lọp… nhằm tạo thêm thu nhập và tăng sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên.

Theo anh Nguyễn Văn Đen, mô hình câu cá giải trí của ông Diện mới mở cửa đón khách từ đầu năm 2025. Do nằm sâu trong vùng đệm nên chưa được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, gần đây nhờ mạng xã hội và truyền miệng, mô hình đã thu hút khách từ nhiều nơi như phường Rạch Giá, Hà Tiên...

Đến trải nghiệm mô hình của ông Lý Hồng Diện, chị Trần Ngọc Giàu, du khách từ Rạch Giá chia sẻ: “Tôi biết mô hình này khi về nhà bạn chơi. Dịch vụ tuy đơn giản nhưng đồ ăn ngon, không khí yên bình, mát mẻ. Tôi sẽ mua thêm cá đồng, ốc bươu mang về làm quà”.

THỦY TIÊN