Sắc mai vàng phương Nam

Điểm tô cho ngày Xuân rực rỡ

Biểu tượng Tết miền Nam

Ở nông thôn, nhà nào cũng trồng mai trước nhà, như một cách nhắc nhở về mốc thời gian quan trọng trong năm. Mai nở sắc vàng rực rỡ tô điểm cho không gian, cho cả lòng người, mang đến những hy vọng về một năm mới tốt lành. Khắp các nẻo đường từ thành thị đến nông thôn, màu vàng đặc trưng của hoa mai khoe sắc đẹp ngây ngất. Cây mai thân thuộc đến nỗi có nơi trồng cả hàng rào để Tết ngắm cho thỏa thích. Có nhà không quan trọng số lượng, mà chỉ cần sở hữu một “lão mai” cao lớn, vươn cành thành tán rộng cũng đủ tạo điểm nhấn cho gia chủ nở mặt nở mày. Những cây mai có độ lớn vừa phải, dáng, thế, hoa đều và đẹp sẽ được trân trọng chăm sóc trong chậu, đặt ngay giữa phòng khách của nhà.

Năm nào dạo chợ hoa cũng thấy mai vàng được trưng bày trên một diện tích rộng để khách đến thưởng lãm và dễ dàng chọn được cây ưng ý. Ông Tư Niềm (huyện Châu Phú) có kinh nghiệm hàng chục năm trồng mai kiểng, đang sở hữu hơn 7.000 chậu cũng góp mặt hàng khắp các chợ trong và ngoài tỉnh thông qua thương lái. Ông tâm tình: “Mỗi năm, hoa mai chỉ nở vào đúng mùa Xuân, trở thành biểu tượng của Tết Nam Bộ. Thú chơi mai ngày Tết trở nên phổ biến, thậm chí trở thành nghệ thuật, gắn với bản sắc văn hóa dân tộc. Nối tiếp truyền thống đó, trong ngày Tết nếu nhà không trồng cây mai thì cũng ra chợ lựa mua vài cành chắc, đẹp, sai nụ để cắm trên bàn thờ. Từ không gian đó, gia chủ có thể nhìn ngắm, thưởng mai với bạn bè bên tách trà thơm chào năm mới”.

Người Nam Bộ rất ưa chuộng sắc màu may mắn như vàng, đỏ, hồng, cam hoặc theo tên gọi của hoa trong dịp Tết. Xét cả 2 điều kiện, hoa mai là lựa chọn hàng đầu với màu vàng tươi tắn, tên “mai” trùng âm với chữ “may mắn”, kỳ vọng đem lại nhiều điều tốt đẹp, hạnh phúc cho gia đình. Bên cạnh mai giảo truyền thống, hiện nay có rất nhiều giống mai lạ đẹp mắt qua kỹ thuật ghép, lai tạo, hoa nhiều tầng, nhiều cánh. “Tùy theo sở thích, mỗi người sẽ chọn lựa giống mai để ngắm, nâng niu. Với tôi, cây mai đẹp là cây có những cành vươn thẳng hướng lên, cành chi chít nụ, đều đặn, như vậy đến lúc nở sẽ rất đẹp, ý nghĩa phất lên trong năm mới” - bà Lê Thị Ngọc Diệu (người yêu thích sưu tầm mai kiểng ở TP. Long Xuyên) chia sẻ.

Nghệ thuật chơi mai

Tết cũng là dịp để những nghệ nhân trồng hoa mai thả sức tạo dáng, thế theo quan điểm riêng của mình. Mỗi dáng đứng, điệu vươn cành của cây mang nhiều ý nghĩa riêng về vẻ đẹp và quan niệm phong thủy. Mai cảnh có nhiều thế, như: Thế xiên, thế bay, thế thác đổ, thế trực. Mai có thể được trồng trong vườn, trước sân, trong chậu. Mỗi cách chơi có một nét độc đáo riêng, chưa ai có thể khẳng định chơi mai như thế nào mới gọi là đỉnh cao nghệ thuật. Người sành “chơi” mai tự nhiên rất nâng niu và yêu thích sự mạnh mẽ, kiên cường của chúng.

Kinh tế từ cây mai

Nắm bắt nhu cầu thị trường, ngày càng có nhiều người trồng mai vàng cung ứng trong dịp Tết. Ở đầu nguồn TX. Tân Châu, làng mai xã Phú Vĩnh sở hữu hàng ngàn cây mai giảo Tân Châu nức tiếng gần xa với vẻ đẹp rất riêng. Ông Cao Tấn Ân (người có nhiều năm kinh nghiệm trồng mai) cho biết, ở TX. Tân Châu, cây mai giảo là cây trồng có giá trị kinh tế cao trên nền đất lúa. Bởi 1 công đất (1.000m2) sau 3 năm trồng mai giảo cho lợi nhuận từ 300 - 500 triệu đồng, càng để lâu, cây càng lớn, giá trị kinh tế càng cao. Trồng mai và chăm sóc mai là cả một kỳ công, đòi hỏi không chỉ sự chuyên cần mà phải có kỹ thuật cao. Ở đây, những người dày dặn kinh nghiệm sẵn sàng truyền nghề cho bất cứ ai muốn học hỏi, nhưng thực hành đạt đến đâu còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó cần sự kiên nhẫn, theo dõi, hầu như ngày nào cũng miệt mài với vườn để uốn cành, ngắm nghía, tỉa tót từng chút…

Nhắc đến mai vàng, sẽ thiếu sót nếu chưa điểm danh các hộ trồng mai có tiếng trên cù lao Mỹ Hòa Hưng (TP. Long Xuyên). Nhiều năm gắn bó với nghề trồng mai, anh Minh Triều (ấp Mỹ An 2) cho biết, tùy vào kiểu dáng, kích thước, mỗi cây mai có giá bán từ vài triệu đồng đến vài chục triệu đồng. Anh Minh Triều đang có vườn mai gần 2.000 gốc lớn nhỏ, tuổi thọ từ 5 đến 20 năm tuổi, chủ yếu là mai giảo Thủ Đức, mai giảo Phú Tân, cúc thọ hương…

Trên cù lao này có khoảng 160 hộ trồng mai làm kinh tế, từ mai cổ thụ đến mai mi-ni, mỗi mùa Tết xuất bán gần 4.000 cây theo kích cỡ các loại phục vụ thị trường. Bình quân mỗi mùa Tết, sau khi trừ chi phí, mỗi hộ kiếm lời khoảng 50 triệu đồng từ việc bán mai. Đó là chưa kể trong năm, mai vàng vẫn được khách hàng mua liên tục. Ở những sân chơi dành cho giới đam mê cây cảnh dịp đầu Xuân hàng năm, mai vàng cù lao Ông Hổ luôn góp mặt và đạt các giải thưởng cao.

Những vườn mai ngày càng nâng tầm thú chơi cây cảnh ngày Tết, đáp ứng nhu cầu thưởng lãm của mọi người. Trải qua bao mùa mưa nắng, dù có năm thời tiết thay đổi, những cây hoa mai vẫn nở đúng dịp đầu Xuân. Cùng với vô số loại hoa, cây cảnh đem đến cho mùa Xuân sức sống mới căng tràn, hoa mai trở thành biểu tượng để nhà nhà, người người hướng về năm mới với nhiều kỳ vọng tốt đẹp, may mắn.

HOÀI ANH