Sầu riêng nở hoa trên đất phèn

Như một cơ duyên, ông Dũng tình cờ thưởng thức sầu riêng Mongthong của một nông dân tỉnh Tiền Giang. Hai cây sầu riêng “đại thụ” cho kĩu kịt 1,5 tấn trái mỗi mùa. Giá lúc bấy giờ đẩy lên tới 80.000 đồng/kg, nhẩm tính lợi nhuận “mắc ham”, ông Dũng quyết tâm đem giống cây này về nhà. Chủ vườn cũng hào sảng, gom mớ giống gửi trao khách phương xa. Có thể nói, ông Dũng là người đầu tiên mang sầu riêng về trồng ở xã Vĩnh Châu, bằng khát vọng làm giàu mới mẻ, bằng một phen “đặt cược” với chính mình.

Năm 2017, hơn 100 gốc sầu riêng được ông Dũng trồng xuống, xen kẽ với 600 gốc mít Thái, theo kiểu “lấy ngắn nuôi dài”. Thời điểm ấy, ông vất vả vô cùng. Chưa hiểu đặc tính cây, ông chăm sóc theo kiểu “học lóm”, “chắp vá” từ người đi trước, trên mạng Internet. Hậu quả, vườn cây cứ trồi sụt, hao hụt dần. Năm đầu chuẩn bị lấy trái, ông làm theo phương pháp “nhắm chừng”, thừa lúng túng mà thiếu kỹ thuật. Không nản lòng, ông học tập kinh nghiệm bài bản hơn, chăm sóc cây theo hướng hữu cơ, dần khiến cây “thuận” theo ý mình.

Sau 5,5 năm, đợt trái chiến đầu tiên nở rộ trên vùng đất phèn, tổng cộng 3 tấn. “Trước ngày thương lái cắt mua, tôi lo lắm, sợ trái không ngon, sợ bị chê. Không ngờ, mọi người khen múi thơm, ngon hơn nhiều vùng khác. Tôi rất thích ăn sầu riêng, từng ăn qua đủ loại. Lần này, ăn sầu riêng do chính tay mình trồng, tôi vui không thể tả. Ngoài vị ngon của sầu riêng hợp với đất phèn, tôi cảm thấy mãn nguyện vì nỗ lực của mình được đền đáp xứng đáng. Thành quả này giúp tôi thêm động lực lớn lao, không còn ngán ngại công sức nữa” - ông Dũng bày tỏ.

Nhiều năm dốc lòng vào cây sầu riêng, ông nghiệm ra rằng, chúng không khó chăm sóc, chỉ cần lưu ý một số quy tắc cơ bản. Thứ nhất, phun thuốc ngừa rầy định kỳ, tránh cho chúng gây hại, làm suy cây. Thứ hai, nhìn theo bộ lá mà vô phân, thuốc. Thấy lá già đẹp, chừng 25 ngày sau sẽ ra bông. Trái được tầm 80 ngày thì cột dây để tránh gãy, rụng. Cột sớm quá, trái đương thì phát triển, chằng níu gãy cành. Cột trễ quá, gió mưa bất chợt, cũng khó đảm bảo sản lượng. Cách 1 ngày tưới 1 lần, mùa nóng thì tưới dặm thường xuyên. Nếu không cơn nắng gắt 2 - 3 giờ chiều dễ làm cây “buồn buồn”, rụng trái uổng lắm. Từ lúc vườn sầu riêng đơm hoa kết trái, ông Dũng như “có con mọn”, không dám đi đâu xa, cứ lẩn quẩn kiểm tra từng cây từng trái.

Ông nhẩm tính, mỗi gốc sầu riêng từ lúc gieo trồng đến ngày lấy trái, chi phí đổ vào khoảng 8 triệu đồng. Nếu giá nằm ở mức trên 60.000 đồng/kg, nông dân “có lời chút đỉnh”. Hiện giờ, giá “nhảy múa” nhiều mức, nhưng nhìn chung vẫn làm nông dân an lòng chờ ngày thu hoạch. Đây là giá dành cho mùa nghịch, dành cho những ai biết chiều lòng cây sầu riêng. Nếu dạn tay, thuần thục kỹ năng trồng, có thể thu hoạch 2 năm 3 vụ, thay vì 1 vụ/năm như thông thường.

Về đầu ra, gần như chủ vườn không phải lo lắng, vì thương lái tìm đến tận nơi, đặt sẵn số lượng; thời điểm 20 ngày trước thu hoạch đến coi vườn lần nữa; tự tay cắt trái đem đi tiêu thụ, nông dân chỉ cần chờ nhận tiền. Tương tự, vườn mít cũng cho trái sòn sòn, 5 - 10 ngày lại cắt một đợt. Khi cây mít “hết hạn sử dụng”, ông Dũng phá bỏ, chừa chỗ cho cây sầu riêng thoải mái sinh trưởng. “Hội nông dân xã giới thiệu cho tôi được hỗ trợ hệ thống tưới trên đọt, tưới phun trên cao cho vườn sầu riêng. Kinh phí cũng cả trăm triệu đồng, phần còn lại gia đình tôi bỏ vào. Tôi rất mong chờ hệ thống này được lắp đặt, giúp công việc chăm sóc vườn nhẹ nhàng, hiệu quả hơn, thời điểm sương muối nhiều bớt tình trạng cháy lá” - ông Dũng cho biết thêm.

Các vườn sầu riêng cũng mang đến công việc cho nhiều lao động địa phương. Ông Huỳnh Minh Sơn (40 tuổi) kể: “Tôi được nhận vào làm công cho vườn sầu riêng mấy tháng nay, phụ trách chăm sóc cả mảnh vườn hàng trăm gốc. Ngoài việc tưới tiêu, kiểm tra cây định kỳ, tôi còn canh trái đạt trọng lượng 3 - 4kg thì tiến hành cột dây cố định chúng trên cành”. Thoăn thoắt trèo lên cây, né gai nhọn xù xì, ông nhanh chóng nâng đỡ trái sầu riêng bằng cọng dây ny-lon dày, gìn giữ công sức và niềm mong mỏi vụ mùa thắng lợi của chủ vườn.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Vĩnh Châu Huỳnh Thị Bông thông tin, tổng diện tích tự nhiên ở xã 2.289ha, trong đó đất sản xuất nông nghiệp 1.924ha. Nhiều năm nay, địa phương tuyên truyền, vận động nông dân chuyển dịch cây trồng vật nuôi, cải tạo vườn tạp kém hiệu quả sang trồng cây ăn trái, các loại cây khác có hiệu quả kinh tế, tăng thu nhập cho gia đình. Tổng diện tích cây ăn trái trên địa bàn xã hiện giờ hơn 210ha (diện tích chuyển đổi từ đất lúa sang vườn cây ăn trái trong năm 2024 là 23,3ha, chủ yếu là mít Thái). Chủng loại cây ăn trái hiện có rất phong phú, như: Xoài tượng da xanh, xoài Thái, xoài keo, cam xoàn, sầu riêng, bưởi da xanh, ổi ruby, chanh tứ quý, táo hồng, dừa, nhãn xuồng, thanh nhãn, na hoàng hậu, cà na.

“Đặc biệt, mấy năm gần đây, nhiều hộ dân hướng đến trồng sầu riêng, tổng cộng 100 công. Ngành chuyên môn thường xuyên tổ chức cho nông dân tham quan, học tập kinh nghiệm trồng loại cây kinh tế cao này; mở hội thảo khuyến nông, để nông dân đặt câu hỏi, lắng nghe chuyên gia giải đáp. Về lâu dài, chúng tôi định hướng để đưa sầu riêng vào xét chọn sản phẩm OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm), tạo thương hiệu cho chúng” - bà Huỳnh Thị Bông nhấn mạnh.

Hiện giờ, chỉ mới có vườn sầu riêng của ông Dũng “đi trước” kết tinh thành quả trên mảnh đất phèn. Các hộ dân kề cận mới trồng vài năm, đang chờ đậu trái. Họ thường ghé thăm, hỏi han “bí quyết”, ông Dũng sẵn lòng chia sẻ. Rồi đây, vùng Vĩnh Châu sẽ ngạt ngào hương sầu riêng, mang theo tâm huyết của nông dân tỏa đi khắp thị trường lớn nhỏ.

GIA KHÁNH