Sương sâm - Loài cây dân dã mang lại thu nhập

Cha giữ nghề - Con giữ lửa

Từ năm 1995, ông Trần Thế Truyền (58 tuổi, ngụ xã Hòa An, huyện Chợ Mới) bắt đầu trồng sương sâm trên phần đất vườn của gia đình. Nhận thấy khí hậu và thổ nhưỡng tại địa phương phù hợp, ông chọn trồng cả 2 loại sương sâm là loại lá trơn và lá hình quả tim có lông mịn. Trong đó, sâm lá trơn phát triển khỏe, ít công chăm sóc; còn sâm lông tuy khó trồng, dễ chết và tốn chi phí đầu tư, nhưng vẫn được duy trì để phục vụ nhóm khách hàng riêng.

Hiện, ông Truyền trồng khoảng 1.000m² sâm lông và hơn 1.000m² sâm trơn, cùng với khoảng 8.000m² đất canh tác xen canh các loại: Lúa, mè, bắp… theo hình thức luân canh. Sâm trơn hiện được bán với giá khoảng 50.000 đồng/kg, trong khi sâm lông có giá cao hơn, lên tới 90.000 đồng/kg. Tuy nhiên, vào mùa mưa, nhu cầu tiêu thụ giảm, nên trung bình cứ cách 3 ngày gia đình chỉ bán khoảng 25 - 30kg lá sương sâm.

“Thời gian đầu, tôi lặn lội từ Châu Đốc đến Cần Thơ để tìm đầu ra. Khi việc làm ăn bắt đầu ổn định, thì biến cố ập đến, mẹ và vợ lần lượt đổ bệnh. Bao nhiêu tiền của cũng “đội nón ra đi”, may mà còn có cây sương sâm giúp tôi xoay xở và bám trụ với nghề” - ông Truyền chia sẻ.

Hiện nay, anh Tân (con trai ông Truyền) đang ấp ủ kế hoạch xây dựng một cơ sở chế biến sương sâm ngay tại nhà. Anh tự tay thiết kế và lắp ráp thiết bị theo quy trình khép kín, đảm bảo vệ sinh và giữ nguyên hương vị tự nhiên của sản phẩm. Dự kiến, sau khi hoàn tất các thủ tục kinh doanh, sản phẩm sẽ được phân phối đến các tiệm giải khát, kèm theo tủ lạnh bảo quản nhằm duy trì chất lượng tối ưu. Có thể thấy, từ một loại dây leo dân dã từng mọc hoang, sương sâm đã trở thành nguồn sinh kế, giúp người dân ổn định cuộc sống.

Ông Nguyễn Hữu Tâm (50 tuổi), người làm vườn cho chị Bình, đang chăm sóc vườn sâm trơn xanh tốt

Trồng sương sâm - Hướng đi hiệu quả 

Tại cồn Bà Hòa (ấp Thạnh Phú, xã Bình Thạnh, huyện Châu Thành), chị Nguyễn Thị Như Bình (36 tuổi) đang phát triển mô hình trồng sương sâm trơn trên diện tích khoảng 3.000m² đất. Với giá bán từ 50.000 - 60.000 đồng/kg, vườn sâm mang lại nguồn thu nhập khá cho gia đình. Theo chị Bình, sâm trơn dễ trồng, ít sâu bệnh, chỉ cần bón phân định kỳ và theo dõi sự phát triển của dây là có thể thu hoạch quanh năm. Từ lúc trồng đến khi thu hoạch chỉ mất khoảng 3 tháng. Mỗi gốc sâm có thể cho lá đều trong 2 - 3 năm, trước khi cắt dây để tái tạo giống.

“Trước đây tôi dùng giàn bằng cây, nhưng dễ mục, phải thay thường xuyên. Sau này chuyển sang khung sắt, chi phí ban đầu vài chục triệu đồng nhưng sử dụng lâu dài, thu hoạch cũng dễ dàng hơn. Nhờ áp dụng mô hình giàn treo, chỉ cần hạ dây, tuốt lá, phân loại rồi cuộn dây lại, giữ lá non tiếp tục phát triển. Phải thường xuyên cắt bỏ những nhánh phụ để dây không quá rậm, tránh giảm chất lượng lá” - chị Bình chia sẻ.

Mỗi ngày, tùy theo đơn đặt hàng, gia đình chị thu hoạch từ 20 - 50kg lá sâm, chủ yếu gửi lên TP. Hồ Chí Minh  tiêu thụ. So với sâm trơn, sâm lông khó thích nghi với thổ nhưỡng tại địa phương, nên gia đình chị chọn tập trung phát triển sâm trơn. Để đảm bảo chất lượng, chị ưu tiên dùng phân bón NPK hoặc DAP, giúp sâm giữ được độ dai, thơm tự nhiên khi chế biến. Bên cạnh tiềm năng kinh tế, cây sương sâm còn được đánh giá cao nhờ giá trị dinh dưỡng, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng. Đây là loài cây phù hợp xu hướng tiêu dùng xanh và bền vững hiện nay.

NGUYỄN XÊ