Tạo hệ sinh thái sử dụng ngoại ngữ để tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học

Để tiếng Anh không chỉ là “một môn học”

Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện đang lấy ý kiến xây dựng Đề án “Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn 2045”.

Theo dự thảo Đề án, tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai trong trường học Việt Nam là tiếng Anh được dạy - học tại các trường học nơi ngôn ngữ chính thức là tiếng Việt và ngôn ngữ chính được sử dụng là tiếng Anh. Trong đó, tiếng Anh là một môn học và tiếng Anh được sử dụng để dạy - học các môn học, chuyên ngành phù hợp khác; được sử dụng trong làm việc, giao tiếp hàng ngày tại trường học.

Dự thảo Đề án quy định có 6 cấp độ nhà trường triển khai tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai tại Việt Nam với mục tiêu chung tiếng Anh được sử dụng rộng rãi, thường xuyên trong giao tiếp, học tập, nghiên cứu, làm việc, để từng bước trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Bên cạnh đó, nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh đáp ứng nhu cầu học tập và làm việc, tăng cường năng lực cạnh tranh của nguồn nhân lực trong thời kỳ mới, góp phần vào công cuộc phát triển và vươn mình của đất nước.

Dự thảo Đề án cũng nêu rõ các nhiệm vụ, giải pháp triển khai như nghiên cứu và hoàn thiện thể chế; tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân; phát triển và đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, giảng viên; ban hành, triển khai chương trình, giáo trình, sách giáo khoa, tài liệu, học liệu; đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá; đẩy mạnh ứng dụng các nền tảng công nghệ, trí tuệ nhân tạo, tăng cường cơ sở vật chất; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, xã hội hóa và tăng cường tổ chức các hoạt động thi đua khen thưởng…

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho biết: Tiếng Anh là một trong 7 ngoại ngữ được giảng dạy trong các trường học tại Việt Nam. Đây là ngoại ngữ có số lượng học sinh lựa chọn, số trường lớp giảng dạy chiếm đa số, được sử dụng rộng rãi trong và ngoài nhà trường. Với mục tiêu giáo dục học sinh trở thành công dân toàn cầu thì việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là nhiệm vụ hết sức quan trọng, tác động đến toàn quốc và nhiều thế hệ người Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, trước đây, việc dạy và học ngoại ngữ thường tập trung sâu vào ngữ pháp, từ vựng, chưa chú trọng nhiều về giao tiếp. Vì vậy, với Đề án đang xây dựng, Bộ Giáo dục và Đào tạo mong muốn phát triển khả năng giao tiếp của học sinh ở cả không gian trong trường học và ngoài xã hội, tạo nên hệ sinh thái sử dụng ngoại ngữ.

Nhiều chuyên gia giáo dục cũng cho rằng, đã đến lúc cần coi tiếng Anh không chỉ là “một môn học” mà biến nó thành một công cụ sống, một cánh cửa mở ra thế giới cho mọi học sinh Việt Nam.

Tổng hiệu trưởng Hệ thống Giáo dục Victoria Lê Nguyễn Trung Nguyên khẳng định, tiếng Anh chỉ thực sự trở thành ngôn ngữ thứ hai khi học sinh được sống trong môi trường của ngôn ngữ này, chứ không chỉ học tiếng Anh như một môn học. Do đó, việc quan trọng cần làm là hình thành môi trường học đường nơi tiếng Anh được sử dụng thường xuyên trong các lớp học, hoạt động ngoại khóa và giao tiếp hàng ngày.

Bà Victoria Clark, Giám đốc toàn cầu Bộ phận các giải pháp đánh giá trong lĩnh vực tiếng Anh của Hội đồng Anh nhấn mạnh việc đưa tiếng Anh ra ngoài phòng học, đảm bảo cơ hội giao tiếp cho học sinh và tiếng Anh phải là một ngôn ngữ “sống”. Theo bà Victoria Clark, việc đánh giá, kiểm tra cũng cần phải thực hiện một cách phù hợp, thú vị, thông qua các kỹ năng nghe - nói - đọc - viết.

Đội ngũ giáo viên đóng vai trò then chốt

Không có trường học nào dạy tiếng Anh tốt nếu giáo viên không được trang bị chuẩn năng lực mới. Đó là khẳng định của nhiều chuyên gia, cán bộ quản lý giáo dục khi đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh trong nhà trường.