Tháng kiêng khem

(Ảnh minh họa)

Nhà cửa cập rập khởi công. Những cặp sắp nên vợ nên chồng vội vàng ăn hỏi. Hàng quần áo bỗng chốc đông người... Ngưu Lang - Chức Nữ mới chuẩn bị gặp nhau mà lắm người đã rối bời xoay xở. Người ta mong muốn kết thúc mọi thứ, nhất là việc làm ăn trước khi tháng bảy kịp sang. Ngay đến báo chí cũng không quên nhắc nhở cái sự kiêng khem như sợ dân tình quên mất.

“Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Người Việt từ lâu đã mách nhau nhất định phải làm như thế. Tết nhất, chỉ kiêng kỵ có dăm ba ngày, riêng tháng bảy âm phải kiêng kỳ cùng xuyên từ đầu chí cuối. Phần nhiều những việc quan trọng tạm đình lại, đợi đến "thu sang", thu, ở đây là khi tháng tám.

Có người bảo, người Việt mình gốc gác tiểu nông, hay tùy tiện trong hành xử. Kẻ nào nói thế ắt phải nghĩ mình lầm lạc rất nhiều. Người Việt bỗng chốc trở thành những người nguyên tắc hơn hết thảy khi tháng bảy về. Những nàng dâu vụng về lắm khi cũng hóa thành dâu đảm. Trời chưa tối, quần áo thu ghém gọn gàng. Dân gian truyền rằng, tháng "cô hồn" phơi quần áo ngoài giời ma quỷ không chừng sẽ "mượn". Tối đến, bấm máy ảnh cũng là điều cấm kỵ. Vô tình chụp choạch rất dễ bị người lớn mắng cho. Tháng "cô hồn", ma quỷ loanh quanh nhỡ đâu lọt vào khung ảnh. Mới qua thôi, cô bạn tôi lên kế hoạch cuối tuần này mua quần áo, một người bạn khác quắc mắt ngăn liền: "Không biết là sang tháng gì à? Nếu muốn mua, chí ít cũng cố "nhịn" cho qua rằm". Chẳng trách, tôi có người bạn có cửa hàng bán nội y, hễ cứ đến dịp này là lại than phiền về ba chục ngày trước mắt khó làm ăn mọi nẻo. Còn cửa hàng spa cũng được một phen khốn đốn. Người ta mách nhau "một sợi lông chân quản ba con quỷ". Và càng có nhiều lông chân quỷ càng ít bén mảng đến gần... Thậm chí, có người còn tạm dừng việc khám chữa bệnh, đợi tháng bảy đi qua.

Những ai băn khoăn về "phong tục truyền thống" đang bị "mai một" cũng phải xem lại chính mình. Người nọ truyền người kia mà chẳng cần cuộc vận động truyên truyền nào. Hầu như không mấy người Việt không rành quan niệm dân gian, tháng bảy là tháng Diêm Vương "mở cửa ngục" để các vong hồn của người đã khuất trở về dương thế. Cùng với chuẩn bị mâm cơm cúng gia tiên, nhất là ở miền bắc, gia đình nào cũng kỹ càng mâm cúng cho các vong hồn không nơi nương tựa. Lễ lạt cúng bái không bao giờ thiếu đồ mã, tiền vàng. Chả thế mà làng vàng mã Đông Hồ (huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) đã tăng tốc từ tháng năm, tháng sáu để phục vụ nhu cầu của "người âm". "Truyền thống", thậm chí còn được "phát huy" với những loại đồ mã cầu kỳ. Từ trang sức vòng xuyến lắc tay, khuyên tai tinh xảo chẳng kém đồ kim hoàn mỹ nghệ; cho đến hiện đại với những máy lạnh, xe hơi. Nhiều người cẩn trọng còn “hóa” thêm cho người quá cố cả ô-sin để người thân yên bề hưởng thụ. Chẳng biết, khi còn sống, liệu người ta có được chăm sóc chu đáo thế không? Từ đầu tháng, những hàng vàng mã bắt đầu rộn ràng. Những gánh hàng rong bán đồ cho người âm cũng thêm phần tất tả.

Ở Hà Nội, con phố chật chội nên người ta đã quen với cảnh "hun chuột" khi vàng mã được đua nhau đem đốt khi rằm tháng bảy đến gần. Người ta cũng quen với mâm lễ cô hồn bày biện tinh tươm, khói hương nghi ngút. Tất cả đều trên vỉa hè các phố. Và người ta cũng thích nghi với việc kiêng khem, nhất là trong mua sắm, để rồi tìm cách thích nghi bằng đủ cách khác nhau.

Tháng bảy, năm nào cũng mưa bão nhiều. Những cơn mưa khiến thời gian như chậm lại... Không biết bao nhiêu gia đình rơi vào hoạn nạn, nhẹ mất mùa, mất đồ dùng, nặng mất nhà, mất người vì những trận mưa bão ấy. Tôi từng chứng kiến nhiều người nặng lời mỗi khi buộc phải bỏ ra ít tiền ủng hộ. Nhưng lại nhiệt thành đốt đống đồ mã mà họ cho là "làm phúc" với những "cô hồn" lưu lạc.

"Có thờ có thiêng, có kiêng có lành" hình như đã trở thành "thà kiêng nhầm còn hơn bỏ sót" trong tháng bảy này. Giá mà trong bao nhiêu cái kiêng ấy, có người kiêng tham nhũng, kiêng lừa lọc, kiêng làm điều xấu..., chí ít là trong tháng cô hồn này.

Theo TUỆ MINH (Báo Nhân Dân)