Thành công nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo

Trên thế giới hiện nay có khoảng 400 loài nấm khác nhau được gọi tên chung là ĐTHT. Tuy nhiên, chỉ có 2 loài được chú trọng nghiên cứu nhiều nhất là Cordyceps sinensis và Cordyceps militaris do có giá trị dược liệu cao. Trong nấm ĐTHT Cordyceps militaris có chứa nhiều hoạt chất có hoạt tính sinh học như: Adenosine và Cordycepin, Acid amin, Manitol… và một số thành phần khác.

Do giá trị dược liệu cao, nấm ĐTHT ngoài tự nhiên đang bị khai thác quá mức nên giá thành sản phẩm vô cùng đắt đỏ vì số lượng ngày càng khan hiếm. Để giải quyết vấn đề này, ngày nay nấm ĐTHT Cordyceps militaris được Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới nuôi trồng trên môi trường tự nhiên và ký chủ nhộng tằm.

Trung tâm CNSH An Giang nuôi trồng thành công nấm ĐTHT trên cơ chất lõi bắp

Theo anh Nguyễn Phạm Tuấn (đại diện nhóm nghiên cứu ĐTHT thuộc Trung tâm CNSH An Giang), thành phần môi trường nhân tạo với cơ chất bổ sung chủ yếu là gạo lức nên giá thành sản phẩm còn cao. Trong khi đó, trên môi trường ký chủ nhộng tằm, quá trình hình thành quả thể của nấm ĐTHT còn nhiều hạn chế và chưa có nhiều công trình nghiên cứu vấn đề này. Đó là chưa kể, hiện nay, việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp (NN) như: mạt cưa, rơm rạ, lõi bắp, lục bình… để trồng nấm ngày càng được sử dụng thành công. Tuy nhiên, việc nghiên cứu và tận dụng phụ phẩm NN để trồng nấm ĐTHT chưa được nghiên cứu và quan tâm.

“Xuất phát từ thực tế đó, nhóm đã bắt tay vào thực hiện nghiên cứu nuôi trồng nấm ĐTHT trên cơ chất lõi bắp. Như vậy, nhằm tận dụng được nguồn phụ phẩm NN phong phú, góp phần bảo vệ môi trường và đa dạng hóa các sản phẩm nấm ăn và nấm dược liệu đúng theo định hướng phát triển của tỉnh” - anh Tuấn chia sẻ.

Theo đó, nấm ĐTHT được nuôi trồng trên cơ chất phụ phẩm NN là lõi bắp nhằm góp phần làm giảm giá thành sản xuất, cũng như đa dạng hóa nguồn nguyên liệu trong sản xuất nấm. Thành công nhất có thể kể đến là kết quả phân tích cho thấy, 2 hoạt chất chính quan trọng nhất của nấm ĐTHT là Cordycepin và Adenosine trong quả thể nấm trên cơ chất lõi bắp sau thu hoạch gần tương đương so với nguyên liệu thường được sử dụng là gạo. “Đây là nghiên cứu về cơ chất phụ phẩm lõi bắp có thể sử dụng nuôi trồng ĐTHT trên môi trường nhân tạo được công bố đầu tiên tại Việt Nam” - anh Tuấn phấn khởi.

Tại phòng thí nghiệm CNSH NN (Trung tâm CNSH An Giang) lưu giữ giống nấm ĐTHT Cordyceps militaris dưới điều kiện nhiệt độ 4oC. Theo đó, quy trình trồng nấm ĐTHT trên môi trường nhân tạo, ký chủ và trên lõi bắp thông thường trải qua 4 giai đoạn, bao gồm: cấy giống, ủ tối, kích thích hình thành quả thể, thu hoạch. Khoảng 55-65 ngày sau cấy giống, quả thể nấm cao từ 5-7cm, có thể thu hoạch nấm.

“Khâu khó khăn trong quá trình nghiên cứu chính là xử lý cơ chất cũng như ký chủ trồng nấm, nếu không cẩn thận có thể nhiễm tạp toàn bộ lô nghiên cứu. Bên cạnh đó, quá trình kích thích quả thể cũng đóng vai trò quan trọng không kém khi hình thành quả thể nếu không canh đúng, đủ nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm, quả thể không thể hình thành... Do vậy, đòi hỏi nhóm nghiên cứu tỉ mỉ quan sát, tự rút kinh nghiệm để có được thành công” - anh Tuấn giải thích.

Từ thành công có được, thời gian tới, Trung tâm CNSH An Giang hướng tới thương mại hóa các sản phẩm như: trà túi lọc, thực phẩm chức năng dạng viên nang từ ĐTHT. “Hiện nay, nhóm nghiên cứu đang tiến hành nghiên cứu sản xuất 2 hoạt chất Adenosine và Cordycepin dạng thô để cung cấp làm thực phẩm chức năng và thuốc để hỗ trợ điều trị bệnh” - anh Tuấn cho biết thêm.

Bài, ảnh: ÁNH NGUYÊN