Trèo cau thu nhập cao

Nghề “leo trời hái vàng xanh”

Giữa những hàng cau thẳng tắp, cao vút lên trời, ông Danh Long (43 tuổi), ngụ ấp An Lạc, xã Bình An thoăn thoắt ôm thân cau, đôi chân trần bám chặt vào gốc, hai tay thoăn thoắt như sóc rừng. Chỉ chừng mười giây, ông đã ở tận ngọn, vung con dao nhỏ cắt một đường ngọt lịm, buồng cau hơn chục ký đung đưa rồi theo ông trở lại mặt đất.

Chưa đầy 10 giây, ông Danh Long đã cắt được buồng cau đưa xuống đất.

“Tôi làm nghề hái cau mướn từ hồi 12 tuổi tới giờ, gần ba chục năm rồi. Vô mùa, kiếm được từ 1 tới 1,5 triệu đồng/ngày là chuyện thường”, ông Long nói.

Cau cho thu hoạch quanh năm, nhưng trái rộ thường từ tháng 7 đến tháng 10 hàng năm. Đó cũng là khoảng thời gian người hái cau bận rộn nhất trong năm, đi từ vườn này qua vườn khác không ngơi nghỉ.

Ông Danh Long với hai buồng cau vừa cắt được.

Nhìn những người thợ chuyền mình từ ngọn cau này sang ngọn cau khác, ai chưa từng thấy sẽ không khỏi rùng mình. Nhưng với ông Long, đó là chuyện bình thường. “Nếu cau mọc gần nhau, tôi có thể chuyền liền 10 cây, mà khỏi phải leo xuống. Chỉ cần giữ vững thăng bằng và tay bám chắc là được”, ông Long cho biết.

Nài leo cau, dụng cụ không thể thiếu của người trèo cau.

Nghề hái cau tưởng dễ mà không dễ. Anh Lý Văn Đạt (34 tuổi), ngụ ấp An Lạc kể, những ngày đầu tập trèo, bàn tay phồng rộp, ngực tức, thở không ra hơi. “Bị trầy tay, chảy máu riết rồi chai lại, giờ da cứng như gỗ. Nhưng cái nghề này dù quen tay cũng không tránh khỏi rủi ro. Có lần trượt chân té xuống kênh, may mắn rơi xuống nước nên chỉ mất hơi, chứ té trúng đất chắc gãy xương rồi”, anh Đạt kể lại, ánh mắt vẫn còn thoáng sợ.

Nghề không dành cho người yếu vía

Anh Đạt đang tính toán khoảng cách để chuyền từ ngọn cau này qua ngọn cau khác.

Nhiều người không may mắn như anh Đạt, trượt ngã gãy tay, xương sườn là chuyện chẳng hiếm. Bởi cây cau có thể cao đến 15m, thân trơn láng, chỉ một chút sơ ý là tai nạn rình rập.

Ông Trần Văn Thịnh, người cùng xóm với anh Đạt cũng sống bằng nghề hái cau cho biết: “Leo cau mà không quen, leo vài cây là tức ngực, thở không ra. Nhưng làm riết thành quen, chân tay chai hết. Bữa nào trúng vườn nhiều trái, hái từ sáng tới trưa cũng cả tấn cau. Mệt muốn xỉu mà vui vì kiếm được tiền”.

Để buồng cau rơi xuống không dập, không rụng, cần một người phối hợp nhịp nhàng dưới gốc, đó là người hứng cau. “Cây nào sai buồng, thì phải có người hứng phụ. Hứng đúng hướng, cau mới nguyên, nhà vườn mới bán được giá”, ông Danh Long nói.

Công hái cau được người thu mua cau thuê với giá từ 3 - 4 triệu đồng/tấn. Công việc tưởng đơn giản, nhưng đòi hỏi sự ăn ý giữa người trèo và người hứng. Chỉ cần người trên cắt sai tay, người dưới hứng lệch hướng là buồng cau có thể đập nát, coi như uổng công.

Thành công di chuyển từ ngọn cau này qua ngọn cau khác.

Việc hái cau thuê đòi hỏi không chỉ sức khỏe mà còn đạo đức nghề nghiệp. Anh Đạt chia sẻ: “Cau là của người ta, mình hái mà để rụng trái, gãy buồng là họ mất tiền. Làm nghề phải có tâm, hái kỹ, hứng cẩn thận”.

Từng buồng cau được giữ nguyên vẹn một cách cẩn thận từ lúc hái đến tay nhà vườn để bán được giá cao nhất.

Bà Ngụy Thị Nghính, chủ vườn cau ở ấp An Lạc cho biết, cau trồng khoảng 4 năm là có trái, đến năm thứ 6 là sai nhất. Mỗi cây cho 5 buồng, mỗi buồng nặng 8 - 10kg. Gia đình bà có hơn 2.000 cây cau, nhưng năm ngoái giá thấp quá, phải đốn bỏ hơn 200 cây già trên 30 năm tuổi vì cao quá, hái nguy hiểm.

Bà Ngụy Thị Nghính chở cau về nhà bằng xuồng.

Những ngày cau vào vụ thu hoạch rộ, người hái cau như ông Long, anh Đạt gần như không có ngày nghỉ. Họ làm từ sáng 7 giờ đến 11 giờ trưa, buổi chiều nghỉ sớm vì nắng gắt, thân cau trơn trượt. “Mùa gió, trơn trợt không dám leo, còn vô vụ thì phải hái kịp, để lâu cau quá lứa mất ngon, nhà vườn bán không được giá”, anh Đạt nói.

Những thân cau từ 15 - 20 năm tuổi cao hơn 15m luôn là thử thách với người trèo cau.

Khi hết mùa, họ lại chuyển sang đi bắt ốc, làm thuê, nhưng cứ đến tháng 10 là tay chân lại ngứa nghề, lại chuẩn bị “leo trời hái vàng xanh”.

Không áo giáp, không dây bảo hộ, chỉ đôi chân trần và con dao nhỏ, những người hái cau miệt mài mưu sinh giữa bầu trời xanh của miền quê An Giang. Công việc tuy nguy hiểm, nhưng chính họ đã góp phần giữ cho những vườn cau sum suê ấy tiếp tục sinh lợi, nuôi sống bao gia đình.

Ông Dư Văn Thái, ngụ ấp An Lạc, xã Bình An nói: "Nếu không có những người trèo cau như anh Đạt, ông Long, nghề trồng cau cũng khó tồn tại vì nhà vườn ở Tắc Cậu đa số tuổi cao, không thể tự thu hoạch số lượng lớn để bán cho thương lái".

Bài và ảnh: ĐẶNG LINH