Triển vọng dưa hoàng kim tạo hình trái vuông

Chậu dưa hoàng kim thành phẩm

Dưa hoàng kim còn gọi là dưa lê (Cucumis melon L.), là một trong những loại trái được người tiêu dùng lựa chọn để chưng vào dịp Tết, vì trái có màu sắc đẹp và ý nghĩa. Những năm gần đây, xu hướng khách hàng chuyển sang chưng kiểng trái trồng chậu. Sở hữu bề ngoài khá độc đáo, hoa và trái có màu vàng kim, nổi bật trên thân lá xanh, là loại cây có thể vừa để ngắm nhìn, vừa có trái để ăn, lại là biểu tượng của sự may mắn “vàng vào nhà” trong năm mới.

Mặc dù là giống ngoại nhập, nhưng rất thích nghi khí hậu nhiệt đới, chẳng khác giống địa phương, nhưng được cải thiện về chất lượng. Cây cho trái chín rất nhanh, chỉ sau 2 tháng trồng. Sản phẩm đã được nông dân làng hoa Sa Đéc (tỉnh Đồng Tháp) trồng vào chậu làm kiểng bán vào dịp Tết năm 2020, nhưng số lượng rất khiêm tốn, chỉ có 150 chậu.

Theo Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN An Giang, mặc dù cây dưa hoàng kim kiểng chậu đã hiện diện trong làng hoa, được người tiêu dùng đón nhận, nhưng không thể phát triển sản xuất đại trà như các loại hoa kiểng khác. Bởi do cành, lá rất sum xuê, cần phải làm giàn nâng đỡ (thân bò dài 2 - 2,5m, nhiều cành nhánh, lá rất to, cuống lá rất dài, giòn, dễ gãy), nên rất khó vận chuyển khi thương mại; trở ngại thứ hai là cây rất mau tàn (trong 5 - 7 ngày).

Đặc điểm của cây dưa là khi trái chín thì bộ rễ suy yếu, không còn khả năng hút nước và chất dinh dưỡng nên bộ lá vàng, khô, cây chết rất nhanh. Như vậy, để đưa cây dưa hoàng kim đến với mỗi nhà vào dịp Tết Nguyên đán là thách thức. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể tạo ra cây dưa hoàng kim làm kiểng không chỉ đơn thuần cho trái tròn bình thường, mà còn có dạng trái vuông, để tăng thêm giá trị và lựa chọn cho người tiêu dùng.

Trước thực tế trên, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN An Giang đã xây dựng mô hình trồng dưa hoàng kim kiểng bằng kỹ thuật ghép và tạo hình trái vuông trong nhà màng tại trại thực nghiệm, nhằm góp phần đa dạng hóa sản phẩm hoa kiểng ngày Tết và tăng thu nhập cho người trồng.

ThS Trần Ngọc Phương Anh (cán bộ trung tâm) cho biết, để tạo ra những chậu kiểng đẹp từ cây dưa hoàng kim không đơn giản, phải ứng dụng khoa học - kỹ thuật tiên tiến. Các kỹ thuật bao gồm: Ghép gốc, tạo hình trái, trồng trong nhà màng, với hệ thống tưới nhỏ giọt tự động và sử dụng phân bón chậm tan cho cả chu kỳ sinh trưởng.

Hội thảo tổng kết mô hình trồng dưa hoàng kim kiểng bằng kỹ thuật ghép và tạo hình trái vuông

Cuối tháng 12/2023, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN An Giang đã phối hợp các phòng kinh tế, phòng kinh tế - hạ tầng, trạm khuyến nông các huyện, thị xã, thành phố và UBND xã Bình Hòa (huyện Châu Thành) tổ chức Hội thảo tổng kết mô hình trồng dưa hoàng kim kiểng bằng kỹ thuật ghép và tạo hình trái vuông.

Các đại biểu được tham quan, chia sẻ về mô hình do ThS Trần Ngọc Phương Anh làm chủ nhiệm thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Kết quả, mô hình trồng dưa hoàng kim kiểng bằng kỹ thuật ghép và tạo hình trái vuông có tỷ lệ trái vuông đạt 89,5% và 10,5% do trái to khuôn bị nứt.

Mặt khác, do ảnh hưởng của rầy và bệnh phấn trắng xuất hiện vào thời điểm 50 ngày sau khi gieo, khi trái gần chín, nên tỷ lệ chậu đạt chất lượng thương phẩm khoảng 80,2%. Giá thành sản xuất dưa kiểng 160 chậu thành phẩm là 83.875 đồng/chậu (tỷ lệ hao hụt 20%). Giá bán đề xuất 120.000 -  150.000 đồng/chậu. Lợi nhuận thu được dự kiến khoảng 36.000 - 66.000 đồng/chậu.

Kết quả khảo sát tính thẩm mỹ của chậu dưa hoàng kim kiểng cho thấy, khi đánh giá tổng thể (kiểu dáng cây, cân đối bộ lá, màu sắc trái, hình dạng trái của cây dưa hoàng kim ghép kiểng) thì đa số đại biểu đánh giá chậu dưa kiểng sinh trưởng và phát triển tốt, bộ lá xanh tươi, chiều cao chậu và rộng tán lá khá cân đối, màu sắc trái khá đẹp. Chậu dưa ghép đẹp và lạ mắt, có thể chọn mua. Đa số đại biểu cho biết, về cảm quan, dáng cây phù hợp với nhu cầu mua và chưng dịp Tết.

Ngày nay, hoa kiểng không chỉ là nhu cầu tinh thần của người dân, mà còn là một ngành sản xuất nông nghiệp mang lợi nhuận cao. Nhu cầu của người dùng luôn hướng đến những chủng loại cây, hoa kiểng độc lạ. Dưa hoàng kim là loại cây ăn trái được rất nhiều người ưa chuộng, có giá trị dinh dưỡng cao, trái ngon ngọt, bảo quản được 1 - 2 tháng trong điều kiện bình thường, mang giá trị kinh tế cao.

HẠNH CHÂU