Ông Bảy Phúc (phường Mỹ Thới, TP. Long Xuyên) cho biết: “Có hơn 9 công đất trồng rẫy, đến mùa nước nổi, tôi chuyển qua trồng ấu Đài Loan. Loại giống này rất khỏe, kháng được một số loại sâu bệnh, trái ăn bùi ngon, khách hàng ưu chuộng. Mỗi ngày, vợ chồng tôi thu hoạch được 50 - 60kg, bán 8.000 đồng/kg cho người nấu bán lẻ”.
Trước mùa nước nổi, ông bơm nước vào ruộng cao 20 - 30cm, cấy ấu giống cho bén rễ. Nước lên cao, cây ấu bắt đầu phát triển. Kiểm tra ấu dầy quá thì chiết ra, các lá chạm nhau là tốt nhất. Ruộng ấu không sử dụng phân thuốc, lấy phù sa làm dinh dưỡng tự nhiên, trái ấu ăn sẽ chất lượng, ngon ngọt hơn. Ông xử lý ốc bươu vàng để chúng hạn chế ăn lá non và trái non.
Dưới ao, ông Phúc thả thêm 40kg cá lóc và cá trê giống, 10kg cua đồng giống. Từ đầu vụ đến nay, ông thu hoạch gần 3 tấn ấu, hơn 10kg cua đồng, đến cuối vụ thu hoạch thêm cá, chuẩn bị nguồn vốn cho vụ rẫy mới. Lúc này, ông lựa trái ấu già, to, tròn giữ lại làm giống cho vụ nước năm sau. Thân ấu để lại, ủ phân bổ sung dinh dưỡng, tái tạo đất tươi xốp, giảm được phân thuốc cho vụ rẫy.
Tương tự, ông Ba Tiện (xã Hòa Bình, huyện Chợ Mới) canh tác 1 vụ lúa - mè trên 2ha đất. Đến khi nước lên, thay vì bỏ trống, ông chuyển sang trồng ấu. Sau 3 tháng bắt đầu thu hoạch, mỗi đợt (từ 10 - 15 ngày) được 6 tấn ấu, giá 6.000 - 7.000 đồng/kg. Giống ấu Đài Loan sản lượng giảm (700 - 800kg/công chỉ còn 300 - 400kg/công), nhưng bù lại kháng được một số sâu bệnh, sức sống khỏe, thời gian thu hoạch kéo dài.
“Dù vậy, phải thường xuyên kiểm tra; thu hoạch xong sử dụng phân sinh học, phun xịt phòng trừ sâu cuốn lá, dưỡng lá, phòng cháy lá. Nhất là phải kiểm soát ốc bươu vàng, đây là loài phát triển rất nhanh, ăn lá non và ấu non, làm mất đi chất lượng trái ấu” - ông Tiện lưu ý.
Hiện nay, ấu khá hút hàng. Đến đợt thu hoạch đồng loạt, không đủ lao động để hái, đang hái bạn hàng đã ngồi chờ sẵn đợi cân. Nguyên nhân do diện tích trồng bị thu hẹp, một số nơi đắp bờ trồng xoài Đài Loan khi giá xoài tăng cao, nhờ đó những hộ duy trì trồng ấu có đầu ra dồi dào, giá cả ổn định.
Ngoài ra, canh tác ấu mùa nước nổi tạo được việc làm cho lao động tự do, thu nhập từ 200.000 - 300.000 đồng/ngày. Sau khi vụ ấu kết thúc, rút nước ra, máy xới đất trộn thân ấu tái tạo đất, góp phần cho vụ lúa giúp lúa phát triển, giảm được lượng phân thuốc, chi phí giảm đáng kể và bảo vệ môi trường.
Mô hình canh tác xen canh vụ lúa - mè - ấu giúp nông dân có nguồn thu nhập quanh năm, diện tích đất canh tác liên tục kể cả khi mùa nước lên, nhưng cũng không làm giảm dinh dưỡng, chai đất. Ngược lại, đất được bổ sung dinh dưỡng một cách tự nhiên, phục vụ đời sống nông dân khấm khá hơn.
ĐĂNG LÂN