Từ mô hình nuôi ong dú đến ý tưởng giúp người dân thoát nghèo

Mô hình nuôi ông dú “thuận thiên” của anh Nguyễn Trung Thành. ẢNH: ĐỨC TOÀN

Nhân rộng mô hình nuôi ong bản địa

Sinh ra và lớn lên tại vùng Bảy Núi, từ nhỏ anh Nguyễn Trung Thành đã quen thuộc với loài ong dú - một giống ong rừng bản địa, sinh trưởng và làm mật hoàn toàn tự nhiên. Qua thời gian quan sát, anh phát hiện loại ong này đặc biệt ưa hút mật từ các loài cây thảo dược. Nhận thấy ong dú khác biệt so với các giống ong lấy mật phổ biến trên thị trường và có tiềm năng phát triển thành sản phẩm thương mại, anh Thành quyết tâm đầu tư nuôi.

“Tôi nhận ra nếu kết hợp nuôi ong dú trong vườn thảo dược thì vừa tăng năng suất cây nhờ ong thụ phấn vừa thu được mật ong chất lượng cao. Từ đó hình thành một mô hình nông nghiệp xanh, bền vững và có giá trị kinh tế”, anh Thành chia sẻ.

Giai đoạn đầu triển khai, anh gặp không ít khó khăn do mô hình còn mới, chưa nắm rõ tập tính sinh hoạt của ong, thiếu kinh nghiệm tách đàn hay xử lý các vấn đề trong quá trình nuôi. Nhờ Sở Khoa học và Công nghệ hỗ trợ trong việc hướng dẫn kỹ thuật, nghiên cứu, hoàn thiện quy trình, mô hình dần đi vào ổn định.

Anh Thành đã hoàn thành công trình nghiên cứu khoa học với đề tài “Thử nghiệm mô hình nuôi và khai thác mật ong dú (Meliponini) trong vườn cây ăn trái kết hợp trồng xen kẽ một số cây thảo dược tại vùng núi Tịnh Biên”. Mô hình không chỉ mang lại kết quả tích cực mà còn cho thấy tiềm năng nhân rộng rất lớn.

Mô hình nuôi ong dú của anh Thành được xây dựng dựa trên nguyên tắc thuận thiên. Môi trường sống được tạo ra gần giống tự nhiên, với bóng mát, gió nhẹ và các loại cây dược liệu ra hoa quanh năm, giúp ong sống khỏe và tạo ra mật giàu hoạt chất sinh học. Tổ ong được làm từ gỗ tự nhiên, có cấu trúc nhiều ngăn, mô phỏng tổ trong thân cây rỗng đảm bảo bền, chống thấm và phù hợp với tập tính của ong dú.

“Tôi nuôi ong theo phương pháp hữu cơ, không can thiệp bằng hóa chất, không ép ong lấy mật, để ong phát triển theo chu kỳ tự nhiên. Khi thu hoạch, tôi sử dụng kỹ thuật thu mật tầng kế nhẹ nhàng, giúp giữ nguyên cấu trúc tổ và không gây “stress” cho ong. Chính nhờ cách tiếp cận này mà mật ong dú giàu dược tính, an toàn và có giá trị sinh học cao hơn nhiều lần so với mật ong thông thường”, anh Thành cho biết.

Từ 10 tổ ong ban đầu, sau 3 năm, anh Thành tách đàn thành 80 tổ. Với giá bán dao động từ 2 - 2,5 triệu đồng/lít mật và 2 - 2,5 triệu đồng/tổ giống, tổng lợi nhuận khoảng 190 triệu đồng trong 3 năm. Sản phẩm hiện được tiêu thụ tại địa phương, các nhà thuốc Đông y, Tây y, công ty sản xuất mỹ phẩm và qua các kênh thương mại điện tử, mạng xã hội.

Giúp người dân thoát nghèo

Không chỉ phát triển kinh tế gia đình và bảo tồn giống ong bản địa, anh Nguyễn Trung Thành đang có kế hoạch hợp tác với chính quyền địa phương thực hiện đề án xóa nghèo tại phường Thới Sơn. Anh sẽ cung cấp con giống cho 25 hộ nghèo tại địa phương, mỗi hộ 10 tổ ong. Kinh phí thực hiện đề án từ chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Anh Thành cho biết: “Khi triển khai đề án, tôi cùng Sở Khoa học và Công nghệ sẽ hỗ trợ người dân tách đàn, chuyển giao kỹ thuật nuôi và bao tiêu đầu ra sản phẩm. Mục tiêu là giúp 25 hộ nghèo ở Thới Sơn thoát nghèo. Sau đó, mở rộng mô hình ra các địa phương khác trong tỉnh”.

Mỗi tổ ong dú có thể cho thu hoạch 2 lần/năm, khoảng 1 lít mật. Ong dú rất dễ nuôi, an toàn với người chăm sóc, ong chúa không bỏ tổ, không cần nhiều diện tích nuôi... Đặc biệt, mật ong dú đang được thị trường tiêu thụ mạnh nên người nuôi không phải lo về đầu ra. Với tiềm năng này, anh Thành tin tưởng mô hình sẽ mang lại thu nhập ổn định cho người dân, góp phần giảm nghèo một cách bền vững.

Nuôi và khai thác mật ong dú phù hợp với định hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của tỉnh. Mật ong dú có tiềm năng trở thành đặc sản vùng Bảy Núi, tham gia chuỗi giá trị nông sản - dược liệu chất lượng cao. Quan trọng hơn, mô hình góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững, phát triển nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái và chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Thời gian tới, anh Thành dự định phát triển sản phẩm để đạt chuẩn OCOP 4 sao, đồng thời xây dựng chỉ dẫn địa lý cho mật ong dú Bảy Núi - An Giang.

ĐỨC TOÀN