Ương dưỡng cá heo cho hiệu quả kinh tế cao

Đối với gia đình ông Hồ Ngọc Em (xã Hòa Lạc, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang), thay vì chọn con cá dứa, cá giáo, mè hôi, trạch lấu để nuôi thì ông chọn ương dưỡng, nuôi cá heo đuôi đỏ để bán cho các quán ăn, nhà hàng lớn trong cả nước.

Ông Hồ Ngọc Em cho biết, sở dĩ gia đình ông chọn con cá heo đuôi đỏ để ương dưỡng, nuôi thành cá thương phẩm bán cho người tiêu dùng, thương lái là bởi đối tượng nuôi này có giá bán rất cao. Cụ thể, đầu tháng 7/2022, mẫu 25-30 con/kg, thương lái đến tận bè mua với giá 450.000 đồng/kg. Mẫu 15-20 con/kg, giá mua trên 500.000 đồng/kg. Đây là mãi lực khiến gia đình ông không rời bỏ đối tượng nuôi này dù quá trình nuôi đòi hỏi tay nghề, kỹ thuật rất cao.

“Vụ vừa rồi, gia đình thả nuôi 700kg cá giống (mẫu 300-400 con/kg), sau 9 tháng nuôi, thu hoạch được 2,2 tấn cá thương phẩm, sau khi trừ chi phí, tôi lời trên 300 triệu đồng. Tôi tích cóp tiền lời để nuôi thêm nhiều bè cá heo nữa…” - ông Hồ Ngọc Em chia sẻ.

Cá heo có tên khoa học “Botia modesta bleeker”. Đây là giống cá nước ngọt, loại cá da trơn, sinh sống ở sông Tiền, sông Hậu. Cá có thịt trắng, thơm, béo ngậy, chế biến được nhiều món ăn, như: Kho tiêu, nướng muối ớt, nấu canh chua mẻ cùng nhiều món ăn khác. Từ lâu, cá heo được người tiêu dùng xếp vào loại cá đặc sản của vùng đầu nguồn lũ.

Hơn 10 năm trở lại đây, do các nước thượng nguồn, như: Trung Quốc, Lào, Myanmar… đắp nhiều đập thủy điện, từ đó loài cá này trong thiên nhiên ngày càng ít đi. Nắm được vấn đề này, đầu năm 2010, TS. Dương Nhật Long, khi đó là Trưởng khoa Thủy sản Trường Đại học Cần Thơ đã đề xuất với Hội đồng Khoa học và Công nghệ tỉnh cho ông và các cộng sự thực hiện đề tài khoa học “Kỹ thuật sản xuất giống nhân tạo cá heo trên địa bàn tỉnh”.

Đề tài được thực hiện trong 3 năm, cụ thể từ tháng 5/2010 đến 12/2013 và tháng 4/2014, Hội đồng Khoa học và Công nghệ tỉnh chính thức nghiệm thu đề tài. Thành công này đã mở ra triển vọng vô cùng lớn đối với ngành nuôi thủy sản tại ĐBSCL nói chung và An Giang nói riêng. Cũng từ đây, ngành thủy sản đã chủ động được con giống cá heo đuôi đỏ, không còn phụ thuộc vào thiên nhiên như trước đây.

Ngay sau khi công trình khoa học thành công và được chuyển giao cho cộng đồng, ngoài các trung tâm giống của các tỉnh An Giang, Đồng Tháp thì các hộ chuyên làm cá giống tại huyện Hồng Ngự (tỉnh Đồng Tháp), xã Vĩnh Hòa (TX. Tân Châu, tỉnh An Giang) đã nhanh chóng tiếp cận công nghệ, bắt cá thiên nhiên nuôi vỗ béo rồi cho đẻ trứng để ương dưỡng, nuôi thành cá thương phẩm xuất bán cho thương lái cả nước. Gia đình ông Hồ Văn Em là một trong số đó.

“Ương dưỡng cá heo là nghề cho hiệu quả kinh tế cao. Mấu chốt của nghề là nằm ở chỗ kỹ thuật ương nuôi, chăm sóc và phải thực sự hiểu được tập quán sinh sống của cá thì mới thành công” - ông Em cho biết.

Quá trình ương dưỡng từ con bột lên cá hương, con giống là một nghệ thuật, bởi đây là loài cá sống hoang dã, nay con người bắt để thuần dưỡng cho thành thục rồi cho chúng sinh sản nhân tạo. Từ sinh sống trong môi trường thiên nhiên, nay cá heo trở về sống trong môi trường nhân tạo, dòng nước khép kín, có kiểm soát, từ đó mà mọi yếu tố sinh trưởng của cá đã thay đổi.

Những năm đầu nghiên cứu, thuần dưỡng cá, tỷ lệ cá hao hụt trong giai đoạn này rất lớn. Về sau, các nhà khoa học lẫn ngư dân hiểu hơn về tập quán sinh hoạt, ăn mồi của cá, nên hạ được tỷ lệ hao hụt. Ông Em cho biết, giai đoạn ương dưỡng cá giống kéo dài trên 2 tháng. Lúc này, cá giống đã quen với nguồn nước, khí hậu, thức ăn và chế độ dinh dưỡng nên khi thả cá ra bè nuôi, cá không bị sốc nước, sốc nhiệt độ cùng nhiều yếu tố khác, chính điều đó mà gia đình ông đã thành công.

Hơn 10 năm trước, ở xã Vĩnh Hội Đông (huyện An Phú) có ông Bùi Chí Linh, nuôi thành công cá heo đuôi đỏ thì giai đoạn này, ngoài ông Linh còn có ông Hồ Ngọc Em (xã Hòa Lạc, huyện Phú Tân), ông Tư Kỳ (xã Vĩnh Xương, TX. Tân Châu), ông Út Nở (xã Bình Hòa, huyện Châu Thành) nuôi thành công cá heo đuôi đỏ. Ngoài tiêu thụ trong nước (nhà hàng và các quán ăn lớn), cá heo đuôi đỏ còn được người thân của kiều bào các nước: Hoa Kỳ, Canada, Úc, Hàn Quốc, Đài Loan… mua cấp đông, sau đó gửi hoặc mang đi trực tiếp ra nước ngoài. Chính yếu tố thị trường rất chuộng loài cá này, nên khi ngư dân nuôi được cá lớn, bán trên 500.000 đồng/kg.

MINH HIỂN