An Giang - hành trình 10 năm xây dựng nông thôn mới

Vượt qua khó khăn

Với diện tích tự nhiên 353.668ha, trong đó đất sản xuất nông nghiệp 298.439,37ha, An Giang là một trong những tỉnh có diện tích lớn nhất vùng ĐBSCL. Diện tích rộng nên quy mô từng xã cũng lớn, địa bàn trải rộng (từ 2.000-5.000ha/xã, cao gấp 4-8 lần so với các xã miền Trung, phía Bắc), đòi hỏi nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khá lớn. Khi bắt tay vào xây dựng NTM, xuất phát điểm của An Giang rất thấp khi có trên 90% số xã đạt dưới 5 tiêu chí NTM. Tỉnh còn thường xuyên đối mặt thiên tai, dịch bệnh, sạt lở, xây dựng công trình phải bảo đảm vượt lũ, xử lý móng kiên cố nên chi phí cao.

Xác định xây dựng NTM có ý nghĩa rất quan trọng trong phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, Tỉnh ủy An Giang đã luôn phát huy trí tuệ tập thể, đặc biệt là vai trò gương mẫu, nhiệt huyết của người đứng đầu, qua đó động viên, khích lệ cho cả hệ thống chính trị đồng bộ vào cuộc. Mỗi cán bộ từ xã đến các ấp, MTTQ và các tổ chức đoàn thể đều là những tuyên truyền viên trong xây dựng NTM. Trong điều hành, tỉnh chọn những xã điểm, huyện điểm để tập trung chỉ đạo thực hiện xây dựng NTM. Từ đó, rút kinh nghiệm và nhân rộng cho các địa phương. UBND tỉnh xây dựng kế hoạch hàng năm, giai đoạn trên cơ sở Nghị quyết và Chương trình hành động của Tỉnh ủy về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Trên cơ sở những nghiên cứu tổng hợp, đánh giá của các sở, ngành chuyên môn và theo yêu cầu thực tế của địa phương, UBND huyện, thị xã, thành phố xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể theo lộ trình, kế hoạch đề ra. Ban Chỉ đạo tỉnh quan tâm lắng nghe, tranh thủ sự hiến kế của các tầng lớp nhân dân trong quá trình xây dựng NTM. Đồng thời, chủ động liên hệ với các bộ, ngành Trung ương để tranh thủ các chương trình, dự án và nguồn kinh phí để tham mưu triển khai thực hiện.

“Quả ngọt” nông thôn mới

Trước đây, những hộ dân sống dọc theo kênh 13 (bờ xã Núi Tô, Tri Tôn) đi lại rất khó khăn do giao thông cách trở. Bằng nỗ lực xây dựng cầu, đường nông thôn, giờ đây học sinh đi học thuận lợi, người dân đi lại, vận chuyển hàng hóa không còn phải “lụy xuồng”. Sự lan tỏa của phong trào thi đua “An Giang chung sức xây dựng NTM” đã khuyến khích tinh thần đóng góp của bà con nơi đây. Khi xây dựng cầu kênh 5 nối 2 bờ kênh 13 (xã Núi Tô và Tà Đảnh, Tri Tôn), có trường hợp một nông dân như ông Lâm Văn Nhơn (ấp Tô Thủy, xã Núi Tô) bỏ ra đến 700 triệu đồng đóng góp xây cầu dù không phải là giàu có; nông dân Lê Văn Uốt (ấp Tân Trung, xã Tà Đảnh) đóng góp 50 triệu đồng; bà con trong vùng đóng góp 1.347 ngày công để hoàn thành.

Đối với TP. Long Xuyên, dù là đô thị trung tâm của tỉnh nhưng hệ thống kênh, rạch khá nhiều, bà con khu vực phía trong đi lại không thuận tiện. Giờ đây, hầu hết cầu ở Long Xuyên đều được thay mới bằng cầu bê-tông vĩnh cửu, đường được tráng nhựa hoặc bê-tông hóa. Kết quả này có được nhờ những nông dân có tấm lòng rộng mở như chú Út Ổi (Nguyễn Minh Lương, ngụ khóm Mỹ Phú, phường Mỹ Quý), người tự bỏ số tiền túi hơn 8 tỷ đồng để xây cầu nông thôn trên địa bàn thành phố nhưng giải thích rất nhẹ nhàng: “Ai rồi cũng sẽ lại về với đất. Quan trọng là để lại được những gì ý nghĩa cho đời”.

Sự chung sức, chung lòng của toàn Đảng bộ, các cấp chính quyền, mặt trận, đoàn thể, doanh nghiệp, người dân đã giúp phong trào thi đua “An Giang chung sức xây dựng NTM” giai đoạn 2010-2020 thu được những kết quả đáng tự hào. Theo đánh giá của UBND tỉnh, thông qua phong trào, kết cấu hạ tầng nông thôn được đầu tư đồng bộ, tiến bộ khoa học - kỹ thuật được áp dụng mạnh mẽ vào sản xuất, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, tính liên kết được nâng cao… Từ đó, thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện và nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm qua từng năm. Tính đến tháng 9-2019, toàn tỉnh có 54 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 45,38%), 2 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM mới (TP. Châu Đốc, TP. Long Xuyên) và 1 đơn vị huyện NTM (Thoại Sơn) đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận. Ước đến 12-2019, toàn tỉnh có thêm 7 xã đạt chuẩn, nâng tổng số lên 61/119 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 51,26%), tăng 48 xã so với giai đoạn 2011-2015 và hoàn thành mục tiêu chương trình sớm hơn 1 năm so với lộ trình, kế hoạch của tỉnh. Hiện nay, bình quân toàn tỉnh đạt 15 tiêu chí/xã (tăng 8,74 tiêu chí/xã so giai đoạn 2010-2015), không còn xã dưới 9 tiêu chí NTM.

Tiếp tục phát huy

Giai đoạn 2010-2019, quỹ “Vì người nghèo” các cấp trong tỉnh đã vận động trên 1.375 tỷ đồng, giúp hỗ trợ cất mới và sửa chữa 31.187 căn nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo, giúp đỡ học sinh, sinh viên nghèo và các hoàn cảnh khó khăn. Tấm lòng thiện nguyện của các tổ chức, cá nhân đã giúp 95/119 xã đạt tiêu chí nhà ở dân cư trong bộ tiêu chí xây dựng NTM, đồng thời kéo tỷ lệ nhà tạm trên địa bàn khu vực nông thôn hiện chỉ còn 1,14%. Với phương châm “Nuôi dưỡng sức dân, lấy sức dân để xây dựng NTM”, Hội Nông dân các cấp trong tỉnh đã vận động trên 102 tỷ đồng và hơn 11.000 ngày công lao động, cùng với chính quyền địa phương cất mới, tu sửa cầu cống, đổ bê-tông hóa và rải cát chống lầy 1.185km lộ giao thông  nông thôn, nạo vét hơn 970km kênh mương, cất và sửa chữa 349 căn nhà cho hội viên nông dân và vận động hội viên mua bảo hiểm y tế tự nguyện được trên 50.000 thẻ.

Đến nay, tất cả 119 xã có diện tích sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đều được tưới và tiêu nước chủ động, đảm bảo đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu dân sinh theo yêu cầu phòng chống thiên tai tại chỗ (100% số xã đạt tiêu chí 3 về thủy lợi). Từ nguồn hỗ trợ của Trung ương, tỉnh, sự vào cuộc của hệ thống chính trị và sự chung tay của các tổ chức, cá nhân, giai đoạn 2010-2019, có 1.430 tuyến đường đã được đầu tư với chiều dài 2.733km; có 430 tuyến đường liên ấp (dài 693km), 350 tuyến đường dân sinh, nội bộ (dài 280km) và 544 tuyến đường trục chính nội đồng (dài 1.221km) được xây dựng. Cùng với đó là 781 cây cầu giao thông nông thôn mọc lên (gồm 385 cầu bê-tông cốt thép, 150 cầu treo, 195 cầu sắt và 51 cầu gỗ). Trên các tuyến kênh nội đồng đều được bắc cầu, đảm bảo cho nhân dân đi lại thuận tiện, không còn đường lầy lội vào mùa mưa. Với tổng nguồn vốn đầu tư hơn 5.518,4 tỷ đồng, đến nay có 81 xã đạt tiêu chí 2 về giao thông (chiếm 68,07%).

Đối với tiêu chí 4 (điện), hiện có 99 xã đạt chuẩn (tăng 80 xã so thời điểm năm 2011). Trong khi đó, 100% xã đạt tiêu chí 1 (lập quy hoạch), có 55 xã đạt tiêu chí 5 (trường học), 77 xã đạt tiêu chí 6 (cơ sở vật chất văn hóa), 106 xã đạt tiêu chí 7 (hạ tầng thương mại nông thôn), 119 xã đều đạt tiêu chí 8 (thông tin và truyền thông)… Nếu như năm 2011, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh chiếm 9,28% (theo chuẩn cũ) thì đến cuối năm 2018, giảm còn 3,67% (theo chuẩn đa chiều). Đến tháng 9-2019, có 84 xã đạt chuẩn NTM về tỷ lệ hộ nghèo, 114 xã đạt chuẩn về lao động việc làm, 79 xã đạt tiêu chí về tổ chức sản xuất, 94 xã đạt tiêu chí về giáo dục, 83 đạt tiêu chí về y tế, 118 xã đạt chuẩn xã văn hóa, 71 xã đạt tiêu chí về môi trường và an toàn thực phẩm, 93 xã đạt tiêu chí về hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật, 118/119 xã đạt chỉ tiêu xây dựng lực lượng dân quân “vững mạnh, rộng khắp” và hoàn thành chỉ tiêu quốc phòng…

Những kết quả từ phong trào thi đua xây dựng NTM đã góp phần vào tăng trưởng ổn định của nền kinh tế. Giai đoạn 2010-2015, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) bình quân 5 năm của An Giang đạt 8,63%, giá trị tuyệt đối tăng thêm 8.640 tỷ đồng, tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt mức 147.200 tỷ đồng (gấp 1,69 lần so giai đoạn 2006-2010), thu nhập bình quân đầu người năm 2015 đạt 29,59 triệu đồng. Giai đoạn 2016-2019, GRDP năm sau cao hơn năm trước (năm 2016 tăng 4,47%, năm 2017 tăng 4,5%, năm 2018 tăng 6,52%, riêng năm 2019 khả năng đạt từ 7-8%), GRDP bình quân đầu người (2016-2018) khoảng 37,12 triệu đồng.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ 2015-2020, việc đặt chỉ tiêu đạt 61 xã NTM (hơn 51% số xã) đến năm 2020 bị xem là khá “nặng”, không dễ thực hiện. Tuy nhiên, dự kiến đến cuối năm 2019, chỉ tiêu này có thể đạt được. Điều đó cho thấy, nếu có quyết tâm, đồng lòng và giải pháp sáng tạo, không khó khăn nào là không thể vượt qua. Đó là niềm tin để tỉnh đặt mục tiêu phấn đấu có thêm 28 xã đạt chuẩn “Xã NTM” giai đoạn 2021-2025, đồng thời 100% xã đạt chuẩn giai đoạn 2010-2020 tiếp tục giữ vững tiêu chí, chỉ tiêu theo quy định. Tỉnh cũng phấn đấu có ít nhất 3 xã/huyện đạt chuẩn xã NTM nâng cao; 75% số ấp trên địa bàn xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới đạt chuẩn bộ tiêu chí “Ấp NTM”; 2 đơn vị cấp huyện (Chợ Mới và Châu Thành) đạt chuẩn huyện NTM. Mục tiêu xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 nhằm tăng thu nhập bình quân khu vực nông thôn của các xã NTM đạt 65 triệu đồng/người/năm, giảm tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều bình quân 0,5%/năm, tăng tỷ lệ bảo hiểm y tế toàn dân đạt 90%, tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch 95%, nước hợp vệ sinh 100%...

NGÔ CHUẨN