Bệnh dại gây tử vong gần như tuyệt đối khi phát bệnh

Bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do virus lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn của động vật mắc bệnh. Tại Việt Nam, bệnh dại có ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn truyền bệnh chính là chó. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% đối với cả người và động vật.

Thời gian ủ bệnh ở người thông thường từ 1 - 3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng, nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.

Bệnh lây truyền chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của động vật bị dại lên trên da bị tổn thương. Virus dại còn có thể lây truyền từ người sang người qua cấy ghép mô, phủ tạng và vết cắn hoặc tiếp xúc với chất tiết của bệnh nhân bị dại. Ngoài ra, còn có các đường lây truyền khác nhưng hiếm gặp hơn như lây truyền qua niêm mạc do tiếp xúc hoặc hít phải không khí giọt nhỏ chứa virus dại trong hang dơi hoặc tai nạn ở phòng thí nghiệm.

Để chủ động phòng, chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

Tiêm vaccine phòng dại đầy đủ khi nuôi chó, mèo và tiêm nhắc lại hằng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm.

Tránh xa chó, mèo lạ, chạy rong hoặc có biểu hiện của bệnh dại; không đùa nghịch chó, mèo.

Xử lý vết thương sau khi bị chó, mèo cắn: Rửa kỹ tất cả các vết cắn, cào trong 15 phút với nước và xà phòng hoặc nước sạch, sau đó sát khuẩn bằng cồn 45⁰ - 70⁰ hoặc cồn Iốt để làm giảm lượng virus dại tại vết cắn. Có thể sử dụng các chất khử trùng thông thường như rượu, cồn, xà phòng các loại, dầu gội, dầu tắm để rửa vết thương ngay sau khi bị cắn. Không làm dập, nát thêm vết thương hoặc làm tổn thương rộng hơn.

Đến ngay cơ sở y tế càng sớm càng tốt để khám, tư vấn và tiêm vaccine phòng dại, huyết thanh kháng dại; tuyệt đối không tự chữa trị hoặc nhờ thầy lang chữa trị.

NGUYỄN THỊ THU THỦY

(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)