Trong đó, Bộ Công Thương giữ quan điểm như tại bản thảo hồi tháng 4. Nhà nước sẽ không điều hành giá bán lẻ nhiên liệu trong nước mà doanh nghiệp (đầu mối, phân phối kinh doanh xăng dầu) tự tính, quyết giá bán lẻ trên cơ sở các yếu tố do Nhà nước công bố.
Cụ thể, cơ quan quản lý sẽ công bố giá thế giới bình quân 7 ngày một lần và một số chi phí cố định (tỷ giá ngoại tệ, thuế tiêu thụ đặc biệt, VAT, thuế nhập khẩu).
Dựa trên những dữ liệu này, doanh nghiệp đầu mối sẽ cộng thêm các khoản chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức để tính giá bán tối đa. Song, giá bán lẻ tới người tiêu dùng không được cao hơn mức tối đa này. Giá bán lẻ tại địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo được tăng thêm tối đa 2%.
Tuy nhiên, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu sẽ phải kê khai giá, thông báo với cơ quan quản lý để giám sát.
Theo Bộ Công Thương, việc thay đổi này xuất phát từ thực tế cơ chế điều hành giá hiện nay chưa đảm bảo theo cơ chế thị trường, phải qua quá nhiều bước.
Bộ Công Thương duy trì đề xuất doanh nghiệp tự quyết giá xăng dầu. Ảnh: Chí Hùng
Theo quy định hiện hành, Bộ Tài chính hướng dẫn cách xác định các yếu tố cấu thành giá cơ sở, điều chỉnh các khoản chi phí, lợi nhuận định mức dựa trên báo cáo của doanh nghiệp đầu mối, thuế nhập khẩu bình quân hàng quý rồi thông báo cho Bộ Công Thương để tính giá cơ sở bán lẻ.
Giá này được công bố 7 ngày một lần, là mức trần để các doanh nghiệp xác định giá bán trong hệ thống.
Trong dự thảo lần này, Bộ Công Thương không đề xuất mức cụ thể với chi phí kinh doanh xăng dầu, lợi nhuận định mức doanh nghiệp được cộng vào giá bán lẻ (1.800-2.000 đồng một lít hoặc 4-20%) mà sẽ công bố định mức gốc ban đầu của chi phí lưu thông, rà soát 3 năm một lần. Dự theo đó, doanh nghiệp tính toán, điều chỉnh các chi phí này hàng năm theo chỉ số giá tiêu dùng, lợi nhuận định mức vẫn là 300 đồng một lít/ kg xăng dầu.
Các khoản chi phí khác như hao hụt, bốc dỡ, vận tải, bảo hiểm,... được cơ quan quản lý đưa ra 3 tháng một lần. Doanh nghiệp xăng dầu đầu mối phải gửi báo cáo đã kiểm toán độc lập về số liệu các khoản chi phí này của 3 tháng trước đó lên Bộ Công Thương.
Về hệ thống phân phối xăng dầu, theo Bộ Công Thương, hiện tồn tại các loại hình, gồm: thương nhân đầu mối (đầu mối kinh doanh xăng dầu, đầu mối sản xuất xăng dầu), thương nhân phân phối xăng dầu (lấy xăng dầu nhiều nguồn từ thương nhân đầu mối và thương nhân phân phối xăng dầu khác), đại lý bán lẻ xăng dầu (lấy xăng dầu từ 1-3 nguồn), thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu (lấy xăng dầu từ một nguồn).
Với thương nhân phân phối, trong dự thảo lần này, Bộ Công Thương đưa ra hai phương án. Phương án 1 quy định doanh nghiệp phân phối chỉ được mua xăng dầu từ đầu mối, không được mua bán chéo của nhau. Phương án 2 là doanh nghiệp phân phối được quyền mua bán xăng dầu với nhau như hiện tại.
Song, Bộ Công Thương nghiêng về phương án 1, tức không nên cho phép đơn vị phân phối mua bán xăng dầu lẫn nhau.
Bộ Công Thương cho rằng, theo ý kiến của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, việc cho phép thương nhân phân phối xăng dầu được mua xăng dầu của nhau tạo ra trung gian trong khâu phân phối (thị trường thứ cấp) làm tăng thêm chi phí trong khâu này, khó kiểm soát nguồn cung.
Bộ Công Thương nhìn nhận, trong tương lai, hình thức bán xăng dầu tự động sẽ ngày càng phổ biến, người tiêu dùng mua xăng dầu sẽ tự thực hiện việc bơm rót xăng dầu vào phương tiện và thanh toán điện tử mà không cần đến nhân viên trực tiếp bán xăng dầu tại cửa hàng bán lẻ xăng dầu.
Do đó, dự thảo cũng cắt giảm điều kiện kinh doanh quy định về việc cán bộ quản lý, nhân viên trực tiếp kinh doanh xăng dầu phải được đào tạo, có chứng chỉ về phòng cháy chữa cháy và bảo vệ môi trường trong thủ tục cấp giấy xác nhận, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu.
Ngoài ra, một số thủ tục hành chính tại khâu bán lẻ xăng dầu cũng được bỏ tại dự thảo nghị định về kinh doanh xăng dầu lần này.
Dự thảo tiếp tục giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu; đồng thời quy định, trong trường hợp mặt bằng giá thị trường của các mặt hàng xăng dầu có biến động bất thường hoặc trường hợp cơ quan có thẩm quyền ban bố tình trạng khẩn cấp, sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh và mặt bằng giá thị trường của các mặt hàng xăng dầu có biến động bất thường... Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp bình ổn giá theo quy định của Luật Giá 2023.
Đọc nhiều
