Canh tác lúa bền vững từ công nghệ đến thực tiễn

Nông dân ấp Nhơn Ngãi, xã Nhơn Mỹ cùng kỹ thuật viên trồng trọt và bảo vệ thực vật xã thăm cánh đồng lúa chất lượng cao. Ảnh: HẠNH CHÂU

Dẫn chúng tôi đến gặp những hộ trồng lúa chất lượng cao ở xã Nhơn Mỹ, anh Trương Thành Nhựt - kỹ thuật viên trồng trọt và bảo vệ thực vật nói: “Nhơn Mỹ có vùng chuyên canh lúa lớn với cơ cấu giống lúa chất lượng cao như OM18, Đài Thơm 8 chiếm 70 - 80%. Phần lớn nông dân áp dụng kỹ thuật như “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm” vào sản xuất. Xã được cấp 14 mã số vùng trồng, tổng diện tích 1.789,7ha, trong đó có 11 mã vùng chuyên canh lúa chất lượng cao. Năm 2025, Hợp tác xã Nông nghiệp Nhơn Ngãi được chứng nhận VietGAP với diện tích 60ha”.

Anh Nhựt cho biết thêm: “Nhờ ứng dụng công nghệ, diện tích liên kết sản xuất lúa chất lượng cao tăng đều mỗi vụ. Hiện có 105 nông dân tham gia với diện tích 185,5ha, liên kết với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Gạo Ngọc Phú và Công ty Cổ phần Đầu tư Vinh Phát. Địa phương đang vận động nông dân tham gia đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao gắn với liên kết tiêu thụ”.

Anh Nguyễn Trần Huy Sơn, ngụ ấp Nhơn Ngãi, xã Nhơn Mỹ canh tác 60 công lúa chất lượng cao nhiều năm nay. Chỉ tay về cánh đồng lúa đang vào mùa chín vàng, anh Sơn chia sẻ: “Tôi áp dụng phương pháp canh tác lúa bền vững. Lúa an toàn, chất lượng cao nên tiêu thụ thuận lợi. Vụ rồi năng suất đạt 6 tấn/ha, được công ty thu mua toàn bộ. Giá ổn định, không còn tình trạng thương lái “bẻ kèo”, nhờ đó diện tích sản xuất lúa chất lượng cao trong vùng ngày càng tăng”.

Với kinh nghiệm và uy tín, anh Sơn được tín nhiệm làm tổ trưởng tổ hợp tác sản xuất lúa an toàn ấp Nhơn Ngãi. “Tổ hợp tác có 30 thành viên, sản xuất 63ha lúa OM18, đều áp dụng phương pháp canh tác bền vững. 100% diện tích sử dụng drone phun thuốc, giúp tiết kiệm 30 - 50% chi phí so với cách phun truyền thống; giảm 30% lượng thuốc và 90% nước. Nhiều nông dân còn dùng drone để sạ lúa, áp dụng tưới ướt - khô xen kẽ, giảm 15 - 30% lượng nước, giảm phát thải khí nhà kính và chi phí sản xuất”, anh Sơn nói.

Theo Ủy ban nhân dân xã Nhơn Mỹ, xã có 1 tổ hợp tác sản xuất lúa chất lượng cao và 5 hợp tác xã nông nghiệp. Việc ứng dụng công nghệ cao vào thực tiễn sản xuất đạt nhiều kết quả tích cực. Các hợp tác xã, tổ hợp tác phối hợp địa phương và liên kết doanh nghiệp sản xuất theo chuỗi giá trị lúa gạo. 9 tháng năm 2025, các đơn vị ký liên kết với Công ty Cổ phần Đầu tư Vinh Phát sản xuất lúa chất lượng cao theo tiêu chuẩn VietGAP trong 2 vụ đông xuân và hè thu, diện tích 135,7ha.

Ông Đặng Hải Đăng - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Nhơn Ngãi cho biết: “Hợp tác xã có 74 thành viên, sản xuất 389ha lúa. Chúng tôi phối hợp hỗ trợ nông dân kỹ thuật sản xuất, sử dụng phân, thuốc, bơm tiêu thoát nước và đảm bảo đầu ra. Hợp tác xã kiến nghị địa phương tiếp tục nạo vét kênh, mương bị bồi lắng để thuận lợi bơm tưới”.

Tại Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Lộc Trời (Tập đoàn Lộc Trời), xã Định Mỹ, mô hình canh tác lúa bền vững đang được khảo nghiệm và cho kết quả khả quan. Cây lúa tăng sức chống chịu, bộ rễ phát triển mạnh, số chồi cao, lá bền màu, năng suất và lợi nhuận cải thiện rõ rệt. Mô hình giúp giảm khoảng 30% phân bón vô cơ, giảm phát thải khí N2O và CH4 nhờ hệ vi sinh vật phân hủy nhanh chất hữu cơ trong đất.

Ông Huỳnh văn Thòn - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Lộc Trời chia sẻ: “Chúng tôi liên tục đưa khoa học, công nghệ vào canh tác. Chuỗi canh tác lúa bền vững là sự kết hợp giữa khoa học và công nghệ cao, nghiên cứu và lai tạo giống lúa có khả năng chống chịu tốt với biến đổi khí hậu. Mô hình thay thế 50% lượng thuốc hóa học bằng sản phẩm sinh học, giảm dư lượng và bảo tồn thiên địch”.

Giống lúa độc quyền Japo 3 Mùa do Tập đoàn Lộc Trời nghiên cứu đã được cấp bằng bảo hộ và cho lưu hành tại vùng Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long từ năm 2025. Ông Huỳnh Thanh Hải, ngụ phường Vĩnh Thông chia sẻ: “Tôi sản xuất giống Japo 3 Mùa của Tập đoàn Lộc Trời được 2 năm, 4 vụ. Giống lúa này ít bệnh, chi phí đầu vào thấp, năng suất cao, rất được bà con ưa chuộng. Đây cũng là giống lúa phù hợp với canh tác bền vững”.

An Giang là tỉnh trọng điểm triển khai đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng Sông Cửu Long. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lê Hữu Toàn khẳng định: “Tỉnh đề ra mục tiêu xây dựng thương hiệu gạo xuất khẩu giá trị cao, đáp ứng các thị trường khó tính. Đồng thời, sẽ tiếp tục hỗ trợ nông dân và phối hợp với Tập đoàn Lộc Trời để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng giảm phát thải, thân thiện với môi trường”.

HẠNH CHÂU