Chế tài nghiêm người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật

Quốc hội đang lấy ý kiến đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Qua đó, xem xét, bổ sung các quy định cụ thể nhằm quản lý, chế tài xử lý nghiêm, đặc biệt đối với người nổi tiếng, người có ảnh hưởng (diễn viên, ca sĩ, hoa hậu, người mẫu) vi phạm hoạt động quảng cáo. Đồng thời, ngăn chặn hành vi tận dụng sự nổi tiếng, sức ảnh hưởng của họ trên không gian mạng đứng ra đảm bảo tính năng sản phẩm của hàng hóa để bán cho NTD.

Thực tế, thời gian qua, nhiều người nổi tiếng, các TikToker, Facebooker có danh tiếng tổ chức các phiên livestream thu hút số lượng người xem và chốt đơn hàng rất “khủng”. Họ đứng ra quảng cáo cho các sản phẩm, nhưng chất lượng sản phẩm này lại sai sự thật, làm mất lòng tin của người sử dụng. Cá nhân, tổ chức đưa sản phẩm quảng cáo không đúng sự thật, hoặc khuếch đại chất lượng sản phẩm, thu lợi bất chính hàng trăm tỷ đồng chủ yếu là nhờ người nổi tiếng đứng ra quảng cáo các sản phẩm của họ. Cung cấp thông tin không đúng sự thật, chất lượng hàng hóa không đảm bảo đã ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của NTD.

Theo luật sư Nguyễn Khánh Toàn, Giám đốc Công ty Luật TNHH Chính Tín (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội), một người nổi tiếng lợi dụng danh tiếng để quảng bá sản phẩm chưa được kiểm chứng về chất lượng, hoặc có thể gây hại cho NTD là hành vi thương mại có mục đích. Nếu hành vi quảng bá này gây thiệt hại cho NTD, cá nhân thực hiện phải chịu trách nhiệm dân sự, hình sự nếu thỏa mãn các yếu tố cấu thành tội phạm. Xác định vi phạm pháp luật, mọi cá nhân, dù là người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng đều phải chịu trách nhiệm như nhau. Về chế tài xử lý người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, tùy vào tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 38/2021 hoặc xử lý hình sự về tội quảng cáo gian dối, theo Điều 197, Bộ luật Hình sự.

Theo quy định tại Khoản 5, Điều 34, Nghị định 38/2021/NĐ-CP, mức phạt đối với hành vi quảng cáo sai sự thật, không đúng hoặc gây nhầm lẫn khiến NTD hiểu sai về sản phẩm bị phạt tiền từ 60 - 80 triệu đồng; tổ chức vi phạm bị phạt  từ 120 - 160 triệu đồng. Nếu tổ chức, cá nhân đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quảng cáo không đúng sự thật (theo quy định của Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo) mà vẫn tiếp tục vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 197, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Cụ thể, người nào quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này, hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt  từ 10.000.000 - 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt từ 5.000.000 - 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm.

Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu tối đa ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội trên tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội về đổi mới công tác lập pháp, chỉnh lý dự thảo luật. Dự thảo luật bảo đảm mục tiêu sửa đổi, không có nội dung lớn còn ý kiến khác nhau giữa cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra và các cơ quan liên quan. Sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện gồm 3 điều, đã sửa đổi, bổ sung 23 điều, bãi bỏ 1 điều và 7 điểm, khoản của Luật Quảng cáo năm 2012, tăng 5 điều sửa đổi, bổ sung so với dự thảo trình tại Kỳ họp thứ 8.

Dự thảo luật chỉnh lý quy định về nghĩa vụ của người có ảnh hưởng khi chuyển tải sản phẩm quảng cáo, ngoài nghĩa vụ chung được quy định có một số nghĩa vụ đặc thù; bỏ quy định về nghĩa vụ phải trực tiếp sử dụng sản phẩm khi quảng cáo mỹ phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm bổ sung trên MXH do tính khả thi chưa cao, khó kiểm soát và thực hiện. Có ý kiến đề nghị quy định rõ thẩm quyền xử lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật về quảng cáo trên mạng, quảng cáo xuyên biên giới. Quy định cụ thể hơn về quảng cáo trên mạng và quảng cáo xuyên biên giới; quy định quyền, nghĩa vụ của từng chủ thể tham gia. Dự thảo luật bổ sung quy định về quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo; về nghĩa vụ của người quảng cáo, người kinh doanh dịch vụ quảng cáo, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo, người phát hành quảng cáo tham gia hoạt động quảng cáo trên mạng; về trách nhiệm của người kinh doanh dịch vụ quảng cáo trên mạng khi thiết lập, vận hành nền tảng số trung gian để cung cấp dịch vụ.

Tiếp tục đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 65 yêu cầu mở đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn hành vi nói trên từ ngày 15/5 - 15/6. Thủ tướng đề nghị các bí thư tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương lãnh, chỉ đạo các cấp ủy Đảng và cả hệ thống chính trị tham gia công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành, trong đó có trách nhiệm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Thực hiện Công điện số 65, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nghiên cứu, bổ sung chế tài xử lý những cơ quan đề nghị quảng cáo, cơ quan thực hiện việc quảng cáo, những cá nhân, nghệ sĩ, người nổi tiếng lợi dụng uy tín của mình để có hành vi quảng cáo sai sự thật, nhất là trên MXH.

N.R