Dự báo xuất khẩu gạo năm 2025 sẽ gặp khó

Sản phẩm gạo xuất khẩu ở nhà máy của Công ty TNHH MTV Lương thực Thoại Sơn (Tập đoàn Lộc Trời). Ảnh minh họa: Vũ Sinh/TTXVN

Bên cạnh đó, dư địa xuất khẩu gạo năm 2025 cũng không còn nhiều do mức nền của năm 2024 đã ở mức cao, đi kèm yếu tố bất lợi liên quan đến thị trường, nhất là khi Ấn Độ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo.

Theo các chuyên gia, 2 năm qua, tồn kho của Ấn Độ lớn vì quốc gia này siết chặt việc xuất khẩu gạo ra toàn cầu. Tới đây, khi nước này nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo sẽ gây áp lực đối với các nước xuất khẩu khác; trong đó, có Việt Nam. Hơn nữa, trước khi vào vụ thu hoạch, giá gạo Việt tương đối cao nên nhiều nhà nhập khẩu dịch chuyển sang các nước khác để mua hàng sớm hơn. Trong năm 2025, giá gạo có thể thấp hơn năm 2023 - 2024 và có khả năng thấp hơn cả năm 2022 hoặc chỉ cao hơn một chút.

Đánh giá về vấn đề này, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng: Việc Ấn Độ bãi bỏ lệnh hạn chế xuất khẩu gạo, lượng gạo Ấn Độ dồi dào tạo ra sức ép trên thị trường, khiến giá gạo có xu hướng giảm. Thế nhưng, nhờ tập trung nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu khá tốt nên doanh nghiệp Việt đã tìm kiếm được nhiều thị trường như Indonesia, Philippines… Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, ngân hàng cần hỗ trợ vốn và Bộ Tài chính sớm hoàn thuế xuất khẩu. Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ đẩy mạnh giải pháp xúc tiến xuất khẩu gạo.

Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Singapore cho hay: Thời gian qua, việc quảng bá và giới thiệu mặt hàng gạo của Việt Nam tại thị trường Singapore còn khá ít và chưa có hoạt động xúc tiến quy mô lớn của doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng gạo Việt Nam. Hiện tại, xúc tiến thương mại chủ yếu tập trung vào việc trưng bày hàng hóa sản phẩm gạo Việt Nam do Thương vụ Việt Nam tại Singapore triển khai. Trong khi đó, các nước như Thái Lan, Nhật Bản, Ấn Độ rất quan tâm đầu tư quảng bá hình ảnh và thỏa thuận với đơn vị nhập khẩu, phân phối về việc giữ tên, thương hiệu hàng hóa sản phẩm.

Theo đại diện Thương vụ Việt Nam tại Singapore, doanh nghiệp Việt Nam chưa chú trọng đầu tư vào các hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm quy mô rộng, nhà nhập khẩu, hệ thống phân phối ở Singapore chủ yếu là nhập gạo Việt Nam đóng gói với mẫu mã, bao bì và thương hiệu nội địa của Singapore để dễ tiêu thụ trên thị trường. Các sản phẩm gạo thương hiệu Việt Nam hầu như chỉ tiêu thụ trong hệ thống cửa hàng tiện ích nhỏ, hoặc các đại lý bán hàng online của người Việt Nam.

Sau 2 quý đầu năm giữ vị trí dẫn đầu về xuất khẩu gạo vào thị trường Singapore, Việt Nam đã để mất thị phần cho Ấn Độ và Thái Lan. Điều này cho thấy doanh nghiệp cần nâng cao năng lực cạnh tranh và chất lượng sản phẩm gạo. Bởi, Singapore có sự điều hành sát sao, Chính phủ nước này xét duyệt và cấp phép nhập khẩu cũng như trực tiếp thanh, kiểm tra chất lượng gạo trước khi đưa ra thị trường. Ngoài ra, doanh nghiệp cần xác định sản phẩm gạo Việt Nam không chỉ tiêu thụ tại Singapore mà cầnlưu ý vai trò quan trọng của địa bàn trung chuyển của Singapore, chứ không chỉ là địa bàn gần 6 triệu dân của quốc đảo.

Nhìn lại năm 2024, giới phân tích chỉ ra rằng: Xuất khẩu gạo năm 2024 đạt kỷ lục một phần nhờ đơn giá cao hơn những năm trước. Gạo Việt Nam đạt đơn giá xuất khẩu bình quân 627 USD/tấn (trước đây dưới 600 USD/tấn), tăng khoảng 9% so với năm 2023. Đặc biệt, gạo Việt Nam đã đi khắp thế giới với khoảng 150 quốc gia, vùng lãnh thổ. Hơn nữa, doanh nghiệp cũng đã tận dụng tốt cơ hội thị trường từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới ngoài thị trường truyền thống như Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Malaysia...

Về thị trường, năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường Singapore trong năm 2024 tiếp tục tăng trưởng rất tốt, đạt kim ngạch khoảng 128,9 triệu SGD, tăng 28,45% so với cùng kỳ 2023. Đáng chú ý, một số nhóm tiếp tục chứng kiến mức tăng rất mạnh là: gạo nếp (kim ngạch 14,25 triệu SGD, tăng hơn 4,6 lần), gạo vỡ (kim ngạch 2,6 triệu SGD, tăng 113,63%) và gạo thơm xay xát hoặc tróc vỏ (kim ngạch 44,89 triệu SGD, tăng 65,73%).

Giai đoạn 6 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã vươn lên vị trí đối tác xuất khẩu lớn nhất của Singapore. Mặc dù duy trì được tốc độ xuất khẩu cao đối với các nhóm gạo nếp và gạo thơm xay xát/tróc vỏ nhưng kim ngạch của nhóm chủ lực là gạo tẻ trắng chỉ tăng nhẹ (0,24%) khiến tổng kim ngạch xuất khẩu gạo trong cả năm 2024 của Việt Nam sang Singapore đã tụt xuống vị trí đối tác xuất khẩu gạo lớn thứ 3 sau Ấn Độ và Thái Lan.

Đứng ở vị trí thứ hai là Indonessia, đạt 1,26 triệu tấn, kim ngạch 746,3 triệu USD, tăng 7,9% về lượng và 16,6% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, thị phần của Indonesia trong tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam trong năm vừa qua đã giảm xuống còn 13,9% từ mức 14,3% của 2023. Giá gạo xuất khẩu sang thị trường này đạt bình quân 594 USD/tấn, tăng 8,1%.

Ngoài ra, lượng gạo xuất khẩu sang thị trường lớn tiếp theo là Malaysia cũng tăng mạnh 81,4% về lượng và gấp 2 lần về kim ngạch, đạt 719.241 tấn, kim ngạch 426 triệu USD. Thị trường này chiếm 8% lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam cùng mức giá bình quân tăng 14,6% lên 592 USD/tấn.

Theo Báo Tin Tức