Trái quách chín rộ bắt đầu vào tháng 10 âm lịch. Nếu không ngay chính vụ, ngược về đầu nguồn TX. Tân Châu (tỉnh An Giang), ở làng Chăm Phong, dọc đường vẫn có bày bán số lượng ít quanh năm.
Cây quách cao lớn, từ 5 năm trở lên cho trái rất sai và đẹp mắt. Trái chín sẽ rụng tự nhiên, người dân chỉ cất công ra vườn lượm. Nếu tự bẻ để vú ép thì trái sẽ hư, cơm không ngon.
Bên ngoài, trái quách có vỏ cứng, màu xanh, phủ lớp cám trắng hoặc xám. Khi chín, lớp vỏ chuyển dần sang màu đen, dậy mùi đặc trưng không lẫn vào đâu được.
Bên trong lớp vỏ xù xì ấy là phần thịt chi chít hạt, màu nâu và mùi thơm nồng. Cảm quan từ hình thức ấy thôi, trái quách đã bị “chê” không ngon mắt. Đến phần ruột thì có vị chua chua, ngọt ngọt, chế biến rất nhiều món.
Cách ăn phổ biến là dầm ruột quách với đường và đá xay nhuyễn hoặc dầm thêm sữa tươi để tăng độ ngọt, béo, chua thanh.
Kén chọn người ăn là vậy, mà đến mùa trái quách cũng đắt hàng khi được bán ở các huyện đầu nguồn. Có người mua vì tò mò, cũng có người đã sành cách thưởng thức loại trái cây dân dã này. Gần đây, có người còn nghiên cứu lấy phần thịt của trái quách ngâm rượu, tạo thêm hương vị mới và “nâng tầm” chúng trở thành một đặc sản.
HOÀI ANH