Ngôi làng ở Việt Nam tiêu chung túi tiền, ăn chung bếp, làm giàu từ du lịch

Ông Nguyễn Quang Tuấn, Phó trưởng bản Thái Hải cho biết, làng ra đời từ năm 2005, hiện tại có hơn 200 nhân khẩu.

Dân số của làng bao gồm người Tày, Nùng và người từ các vùng khác trên cả nước như Hà Nội, An Giang, Phú Thọ, Nghệ An yêu mến văn hóa Tày cùng nhau về đây sinh sống.

Toàn bộ hơn 200 người ở bản ăn chung ba bữa mỗi ngày, cùng tiêu chung một túi tiền. Các thành viên trong làng làm các công việc theo khả năng của mình. 

Lợi nhuận từ mỗi công việc đóng góp vào chung một quỹ. Quỹ này do trưởng bản cùng một số người quản lý công khai. Các hoạt động chi tiêu như ăn uống, điện nước, mua sắm vật tư lao động, sửa chữa nhà cửa, đóng học phí, viện phí, thuốc men hay tổ chức cưới hỏi, mua các vật tư cá nhân như điện thoại, máy tính đều được đưa ra xem xét, bàn bạc, thống nhất.

Khách du lịch tham quan làng Thái Hải (Ảnh: T.H).

Ông Tuấn chia sẻ, mỗi ngày ở bản thường bắt đầu từ 5h. Sau bữa sáng, mỗi người một việc. Người lấy củi, trồng rau, chăn nuôi gà, lợn, người đánh bắt cá, ra đồng.

Trẻ nhỏ đến lớp học, trong khi một nhóm khác chuẩn bị đón tiếp khách tham quan. Những ngày mùng 1, ngày Rằm, Tết cơm mới hay đầu xuân, bản làng còn duy trì các nghi lễ truyền thống đặc sắc, mang đậm nét văn hóa Tày.

Chứng kiến sự đổi thay từng ngày của bản làng, mỗi thành viên đều cảm thấy phấn khởi, cùng chung tay lao động sản xuất. Từ một vùng đất cằn cỗi, những chủ nhân của làng Thái Hải đã biến nơi đây trở thành một không gian du lịch lý tưởng, đầy sức sống.  

Những ngôi nhà sàn truyền thống được xây dựng bằng gỗ, giúp giữ ấm trong mùa đông và mát mẻ vào mùa hè. Có những ngôi nhà có tuổi đời hàng trăm năm được biến thành không gian nghỉ dưỡng ấm cúng.

Các căn nhà xung quanh đồi núi, rừng rậm và suối nước tạo nên một bức tranh tự nhiên tràn đầy sức sống.

Người dân Thái Hải dù làm công việc gì, vẫn đóng góp vào quỹ chung (Ảnh: T.H).

Theo ông Tuấn, đến với làng Thái Hải, du khách sẽ được tận hưởng không khí trong lành, ngắm nhìn cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp. Ngoài ra, du khách còn được trải nghiệm văn hóa, tham gia các hoạt động như câu cá, trồng rau, hái chè, khám phá nghề truyền thống.

Bản làng bảo tồn trọn vẹn các giá trị văn hóa Tày. Về vật thể, có 30 nếp nhà sàn cổ và các vật dụng truyền thống như cối xay thóc, cối giã gạo dùng nước, mâm gỗ, rổ rá, bồ đan bằng tre, nứa. Trang phục truyền thống, thuốc nam chữa bệnh, các món ăn đặc sản như bánh chưng, bánh gai, chè lam, thịt treo gác bếp, rượu men lá cũng được giữ gìn.

Người dân duy trì ngôn ngữ dân tộc, hát Then, đàn Tính, nếp sống gia đình truyền thống và các nghi thức tâm linh như lễ hội Lồng tồng, lễ mừng thọ, cúng mụ, thờ cúng tổ tiên.

Tại Lễ trao Giải thưởng Du lịch Việt Nam năm 2025 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức ngày 27/9, Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải đã vinh dự được xướng tên ở 2 hạng mục giải thưởng: Điểm du lịch cộng đồng tốt nhất và Nhà hàng ăn uống phục vụ khách du lịch tốt nhất.

Trước đó, bản làng Thái Hải đã nhiều lần được ghi nhận trên bản đồ du lịch Việt Nam và quốc tế như: Top 10 nhà hàng phục vụ khách du lịch tốt nhất Việt Nam (năm 2016, 2017), Top 5 nhà hàng ăn uống hàng đầu Việt Nam (năm 2019), được UNESCO Việt Nam bảo trợ là “công trình có giá trị bảo tồn văn hóa truyền thống và giáo dục tinh thần đoàn kết dân tộc” (năm 2017).

Đặc biệt, năm 2022, Thái Hải trở thành đại diện duy nhất của Đông Nam Á được Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) vinh danh là một trong 32 làng du lịch tốt nhất thế giới.

Khách nước ngoài trải nghiệm văn hóa tại Thái Hải (Ảnh: T.H).

Tháng 1 năm nay, sản phẩm “Du lịch văn hóa dân tộc Tày, Bản làng Thái Hải” được công nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia; đồng thời khu bảo tồn cũng vinh dự nhận Giải thưởng Homestay ASEAN.

Đánh giá về thành công của Thái Hải, nhiều ý kiến cho rằng, bản làng này đã biết cách giữ gìn và phát huy tốt các tiềm năng về du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp kết hợp với trải nghiệm những nét đặc sắc của văn hóa địa phương.

Người dân nơi đây thậm chí còn phát triển thêm những sản phẩm mới dựa trên những giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Những gia đình sinh sống tại làng Thái Hải vừa tích cực hoạt động sản xuất nông nghiệp, vừa năng nổ hoạt động du lịch cộng đồng.

Theo ông Tuấn, làng Thái Hải mở cửa đón du khách từ khoảng năm 2014. Ban đầu, du khách tự tìm đến, nhờ nấu mâm cơm, cho nghỉ nhờ. Nhưng dần dần, nhờ truyền miệng, ngày càng đông du khách quan tâm đến địa phương này. Các dịch vụ ẩm thực và trải nghiệm văn hóa dần định hình, phục vụ hơn 1.200 khách cùng lúc, đến từ hơn 40 quốc gia.

Từ năm 2017 đến 2020, số lượng khách đến đây đã tăng gấp đôi, từ khoảng 20.000 lượt lên tới hơn 40.000 lượt du khách. Đặc biệt, khu bảo tồn nhà sàn Thái Hải đã trở thành một điểm đến được nhiều du khách trong nước và quốc tế lựa chọn khi đến Thái Nguyên.

Nơi đây giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống (Ảnh: T.H).

Năm 2024, Thái Hải đón hơn 40.000 lượt du khách, đạt doanh thu 6,2 tỷ đồng. Năm nay, lượng khách tuy có sụt giảm do ảnh hưởng của các trận bão, mưa lụt, song người dân Thái Hải vẫn nỗ lực khắc phục khó khăn, triển khai các sản phẩm du lịch, tham gia hội chợ quảng bá.

Tổng doanh thu từ các hoạt động kinh doanh và du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp tại làng đã tăng trưởng đáng kể trong những năm gần đây, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế và cải thiện đời sống của cộng đồng địa phương.  

Theo Dantri.vn