Người trẻ và sứ mệnh gìn giữ nghệ thuật Khmer

Anh Danh Thành Đạt vẽ hoa văn mang đậm nét truyền thống của đồng bào Khmer. Ảnh: DANH THÀNH

Đưa hoa văn lên mái chùa

Trong ánh nắng buổi sớm, tiếng cọ vẽ khẽ chạm trên mặt gỗ, mùi sơn mới hòa cùng tiếng chuông chùa ngân dài. Đó là khung cảnh quen thuộc trong ngày làm việc của anh Danh Thành Đạt, ngụ xã Định Hòa. Từ đôi bàn tay đầy màu sơn, anh tỉ mỉ tô từng họa tiết hoa sen, Phật Thích Ca, cây bồ đề… tạo nên những bức tranh sống động. Sinh ra ở vùng đất giàu nghệ thuật truyền thống Khmer, nơi âm nhạc, kiến trúc và hội họa hòa quyện, anh Đạt sớm bị cuốn hút bởi vẻ đẹp của hoa văn chùa. “Nhà tôi gần chùa, nên từ nhỏ hay chạy qua xem các chú thợ vẽ. Nhìn họ tô từng đường nét, tôi mê lắm”, anh Đạt kể.

Năm 2015, khi 15 tuổi, anh Đạt quyết tâm theo học nghề vẽ hoa văn và nghệ thuật trang trí Khmer tại Sóc Trăng. Những ngày đầu, anh gặp không ít khó khăn bởi mỗi họa tiết đều mang ý nghĩa tâm linh, đòi hỏi sự chính xác và kiên nhẫn. Sau 3 năm rèn luyện, anh đã vẽ thành thạo các bức tranh kể lại lịch sử Đức Phật, điêu khắc hoa văn truyền thống trên tường và mái chùa. Anh chia sẻ: “Tôi luôn chịu áp lực phải sáng tạo để mỗi ngôi chùa có nét riêng, đẹp mà không trùng lặp”.

Tới nay, anh đã vẽ và điêu khắc cho hơn 10 ngôi chùa, cùng nhiều ghe ngo trong và ngoài tỉnh. Mỗi ngôi chùa là một tác phẩm được sáng tạo bởi đôi bàn tay khéo léo, mang dấu ấn riêng của anh. Đại đức Danh Thuyền - Phó Trụ trì chùa Cà Nhung nhận xét: “Đạt tuy trẻ nhưng tay nghề vững vàng, vừa giữ được nét truyền thống vừa mang hơi thở hiện đại. Điều quan trọng là trong công việc Đạt biết lắng nghe, cầu tiến, nên chùa tin tưởng chọn vẽ nhiều hạng mục”.

Lưu giữ sắc màu trên thân ghe ngo

Những ngày này, tại xã Gò Quao, anh Danh Chí Tính đang gấp rút hoàn thiện chiếc ghe ngo của chùa Sóc Sâu để kịp mùa lễ hội đua ghe ngo năm 2025. Dưới bàn tay khéo léo của anh, từng đường vẽ dần hiện lên, khi là hình rắn thần Naga uốn lượn, khi là ngọn lửa thiêng rực cháy. Anh Tính học nghề vẽ từ năm 17 tuổi, được các vị hòa thượng trong chùa tận tình chỉ dạy. Sau thời gian học tại chùa Xà Xiêm Mới, xã Bình An, anh trở về quê, gắn bó với công việc vẽ và trang trí ghe ngo. “Trang trí một chiếc ghe phải trải qua nhiều công đoạn, từ sơn nền, đo mực nước, đến phác họa bằng bìa cứng rồi mới tô màu thật. Mỗi đường nét đều phải cân đối, sống động, thể hiện sức mạnh và linh hồn của ghe”, anh Tính cho biết.

Không chỉ say mê sáng tạo, anh còn truyền nghề cho các em nhỏ trong phum, sóc. Nhiều em theo học cùng anh từ 2 - 3 mùa đua ghe ngo. Danh Khánh Duy kể: “Em theo học anh Tính hơn 3 tháng. Giờ em đã biết sơn nền, vẽ vài họa tiết. Khi được các sư khen, em vui lắm, càng muốn học thêm”. Chiếc ghe ngo chùa Sóc Sâu sắp hạ thủy mang theo không chỉ là niềm mong đợi của bà con Phật tử mà còn mang niềm tự hào của những người trẻ như anh Tính, người vẽ tiếp linh hồn văn hóa Khmer bằng màu sắc của đam mê.

Từ bàn tay của Danh Thành Đạt và Danh Chí Tính, nghệ thuật truyền thống Khmer được giữ gìn, thổi luồng sinh khí mới trẻ trung, sáng tạo. “Thời gian qua, nghệ thuật truyền thống của đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh được bảo tồn và phát huy mạnh mẽ. Kết quả này có sự đóng góp không nhỏ của những bạn trẻ. Đây là minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa Khmer hôm nay. Thế hệ trẻ không chỉ tiếp nối di sản cha ông mà còn làm mới nó bằng tâm huyết và tình yêu dân tộc”, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Danh Tha khẳng định.

Giữa dòng chảy hội nhập, những họa tiết Khmer vẫn rực rỡ trên mái chùa, từ giải đua ghe ngo cấp tỉnh đến giải phum, sóc, như lời nhắn gửi rằng: Chừng nào còn người trẻ yêu văn hóa thì hồn dân tộc Khmer vẫn sẽ mãi ngân vang giữa đời.

DANH THÀNH