Sạt lở diễn biến phức tạp

51 đoạn sông cảnh báo sạt lở

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Võ Hùng Dũng cho biết: "Toàn tỉnh có 51 đoạn sông cảnh báo sạt lở (SL), với tổng chiều dài 162.550m. Trong đó, 6 đoạn được cảnh báo ở mức độ đặc biệt nguy hiểm, 31 đoạn ở mức độ nguy hiểm, 11 đoạn ở mức độ trung bình và 3 đoạn ở mức độ nhẹ.

6 đoạn có nguy cơ xảy ra SL nguy hiểm và mức độ ảnh hưởng, thiệt hại lớn, cần có giải pháp phòng, tránh và hạn chế thiệt hại do SL gây ra, gồm đoạn sông Hậu chảy qua: xã Châu Phong (TX. Tân Châu) dài 6.900m, xã Bình Mỹ (Châu Phú) dài 1.900m, xã Mỹ Hòa Hưng (TP. Long Xuyên) dài 3.300m, phường Bình Đức, Bình Khánh, Mỹ Bình (TP. Long Xuyên), xã Mỹ Hội Đông (Chợ Mới) dài 3.000m".

Năm 2017, toàn tỉnh xảy ra 54 điểm SL đất bờ sông, kênh, rạch, với chiều dài SL 4.171m, ảnh hưởng 221 căn nhà (18 căn sụp hoàn toàn xuống sông). Đã di dời khẩn cấp 149 căn nhà, ước thiệt hại hơn 99,51 tỷ đồng.

Từ đầu năm 2018 đến nay, xảy ra 7 điểm sụp lún, SL đất bờ sông, kênh, rạch dài 360m, ảnh hưởng 10 căn nhà, thiệt hại hơn 1 tỷ đồng. Nguyên nhân SL chủ yếu do: yếu tố thủy lực, dòng chảy, hình thái dòng sông, cấu trúc địa chất bờ sông, vận động kiến tạo và hoạt động kinh tế - xã hội (ghe tàu, khai thác cát, hoạt động xây dựng, vận tải 2 bên bờ sông...).

SL xảy ra là do nền đất yếu, rất dễ bị xâm thực, bào mòn nhanh; sự tác động của sông nước, biên độ chênh lệch của đỉnh triều, chân triều và nhiều dòng sông giao nhau làm cho dòng chảy không bình thường, tạo ra dòng chảy xoáy nước; dân cư phát triển nhanh, tăng mật độ xây dựng nhà ở bê-tông kiên cố, xây dựng công trình kho bãi nhà máy, công trình giao thông, chất tải gần bờ sông làm tăng tải trọng vượt khả năng chịu tải của bờ sông; việc gia tăng phương tiện giao thông trên bờ, dưới sông gây chấn động… dẫn đến SL đất ven sông, kênh, rạch.

"năm 2018, khả năng tiếp tục xảy ra SL tại các khu vực cảnh báo. Chính quyền địa phương cần thường xuyên theo dõi, cảnh báo người dân, thông báo ngay khi phát hiện dấu hiệu SL; có giải pháp bảo vệ đường bờ tại các khu vực đoạn cua cong; cắm biển báo cảnh báo khu vực SL; có kế hoạch đề xuất nạo vét, khơi thông chỉnh trị dòng chảy"- ông Dũng thông tin.

Chợ Mới, đầu năm sạt lở

Trong 2 ngày đầu năm (mùng 4, mùng 5 Tết Nguyên đán), tại khu vực bờ kè nhà thờ ông Chưởng (ấp Long Phú 1, xã Long Điền B, Chợ Mới) đã bị sụp lún, răn nứt mặt đường nguy cơ SL dài hơn 120m, phải di dời khẩn cấp 2 căn nhà.

Chủ tịch UBND xã Long Điền B Nguyễn Văn Viễn cho biết: "địa phương còn nhiều nhà ở kênh rạch, có 106 hộ trong vùng cảnh báo và nguy cơ SL, nếu muốn di dời phải có chỗ ở ổn định cho dân".

Phó Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải Nguyễn Phú Tân cho biết: "SL ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn giao thông Tỉnh lộ 946. Sở thông báo cấm xe ôtô lưu thông từ cầu Trà Thôn đến ngã ba giao đường Nguyễn Hữu Cảnh trên Tỉnh lộ 946 (xe ôtô lưu thông theo hướng Tỉnh lộ 942 và 944). Xe môtô 2 bánh lưu thông bình thường. Phương tiện thủy lưu thông trên rạch ông Chưởng qua khu vực SL, phải hạn chế tốc độ để không tạo sóng vào bờ".

Sau khi khảo sát hiện trường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Quang Thi chỉ đạo địa phương bố trí nền nhà ở cho 2 hộ dân ổn định cuộc sống, bố trí lực lượng túc trực tại khu vực SL; yêu cầu các sở, ngành có biện pháp chỉnh trị dòng chảy. Sở Giao thông - Vận tải nhanh chóng xử lý khắc phục hậu quả. Sở Tài nguyên và Môi trường quan trắc khảo sát khu vực SL. Do khu vực SL có trạm bơm, khoảng 1.500ha lúa đã đến thời điểm cần phải cung cấp nước tưới nên thống nhất cho trạm bơm tiếp tục bơm nước nhưng lưu ý bảo đảm công tác an toàn về điện.

Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Nguyễn Văn Du cho biết: "Tỉnh lộ 946 dài 30,78km, đoạn đi sát bờ ông Chưởng dài 17km thường xuyên xảy ra SL, hàng năm đều có xử lý các điểm SL để đảm bảo không chia cắt giao thông. Năm 2017, UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư 10,4 tỷ đồng dự án khắc phục SL 4 điểm tại xã Long Kiến.

Trong quá trình lập dự án, chưa đủ thủ tục triển khai theo quy định thì các điểm SL này diễn biến phức tạp làm gián đoạn giao thông, nên UBND tỉnh cho xử lý cấp bách từ nguồn kinh phí dự phòng ngân sách.

Đầu năm 2018, tuyến Tỉnh lộ 946 có 10 điểm SL ở xã Long kiến, Long Điền B dài 2.000m cần phải xử lý, tổng kinh phí thực hiện 50 tỷ đồng để lấp hố xoáy, gia cố mái kênh, bảo vệ taluy đường, đảm bảo an toàn giao thông toàn tuyến, tránh tình trạng phải xử lý cấp bách khi SL xảy ra".

Phó Chủ tịch UBND huyện Chợ Mới Vũ Minh Thao cho biết: "Chợ Mới có 4 tuyến sông, rạch chính xảy ra SL đất bờ sông làm ảnh hưởng đến đời sống người dân. Dọc theo tuyến sông Tiền có 10 xã, thị trấn đang xảy ra và có nguy cơ SL đất bờ sông. Trong đó một số đoạn xảy ra SL mạnh, liên tục, thiệt hại lớn về của cải, vật chất và con người".

Tập trung khắc phục

Khi các vụ SL xảy ra, Nhân dân rất ấm lòng vì được Đảng, Nhà nước chia sẻ, hỗ trợ vật chất lẫn tinh thần. Như vụ SL ở xã Mỹ Hội Đông, Long Điền B, UBND huyện Chợ Mới chủ động, kiên quyết di dời các hộ dân ra khỏi khu vực SL, hạn chế thiệt hại tính mạng, tài sản người dân đến mức thấp nhất. Bố trí nền nhà tái định cư các hộ dân đã di dời không làm dân hoang mang, lo sợ, ảnh hưởng cuộc sống.

Đầu tư 41,6 tỷ đồng xây dựng mới Cụm dân cư ấp Mỹ Hòa 53.102m2 để cấp nền miễn phí cho dân bị di dời do SL; 5,6 tỷ đồng xây dựng đường tránh, 14,5 tỷ đồng xây dựng đường đấu nối cụm dân cư, 34,9 tỷ đồng xây Trường tiểu học A Mỹ Hội Đông, gần 7,3 tỷ đồng hỗ trợ các hộ SL ổn định cuộc sống.

Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam đầu tư 1 tỷ đồng khắc phục môi trường sau sự cố SL; Trung ương đầu tư 47 tỷ đồng lấp hố xoáy. "UBND huyện lên kế hoạch xây dựng tuyến khu dân cư ấp chiến lược xã Kiến An 2,4ha cho 100 hộ dân và tuyến dân cư thị trấn Chợ Mới 4,8ha cho 200 hộ dân tương lai di dời khỏi các điểm SL tái định cư và cho những hộ dân nghèo không có nền nhà để ở" - ông Thao cho biết.

UBND huyện Chợ Mới chỉ đạo UBND các xã, thị trấn thường xuyên thông báo diễn biến SL trên địa bàn qua hệ thống truyền thanh; tăng cường vận động, khuyến cáo người dân di dời ra khỏi vùng cảnh báo SL. Ở những đoạn đường giao thông gần khu vực SL cần hạn chế lưu thông các phương tiện có trọng tải lớn.

Thống kê số hộ dân có nhà trong hành lang đặc biệt nguy hiểm cần phải di dời ngay; kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi xây dựng công trình trái phép trong khu vực cảnh báo SL, xây nhà trên sông kênh rạch, các hoạt động nạo vét cục bộ trái phép có thể dẫn đến SL.

"Đóng cừ tràm, bạch đàn, lót lưới B40 chống SL vào mùa lũ chỉ là phương án tạm thời. Về lâu dài các điểm SL nguy hiểm trên các tuyến sông và rạch ông Chưởng phải khảo sát, có kết quả quan trắc cụ thể theo từng mặt cắt để các sở, ban, ngành và bộ phận chuyên môn đóng góp ý kiến, đưa ra phương án khắc phục hợp lý, chất lượng, hiệu quả và tiết kiệm. Đóng cừ bê-tông cốt thép làm tường chắn như một số kè hiện hữu đã xây dựng hay phương án lấp hố xoáy, thảm đá mái kè, đóng cừ bê-tông cốt thép làm tường chắn chống SL mái kết hợp làm lan can kè..." - ông Thao kiến nghị.

Để đảm bảo ổn định lâu dài cho toàn tuyến, bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản người dân, các công trình hạ tầng trong khu vực, tỉnh cần sớm rà soát lập dự án xử lý SL bờ sông, xây dựng bờ kè để tránh SL mở rộng.

Khắc phục sạt lở.

Sạt lở ảnh hưởng nghiêm trọng giao thông đi lại.

Ông Khải tiếc nuối nhìn nơi gắn bó mấy chục năm giờ trôi tuột xuống sông.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Quang Thi khảo sát điểm  sạt lở

Bài, ảnh: HẠNH CHÂU