Sự lên ngôi của điện ảnh châu Á và nữ quyền

Sau 12 ngày ngập tràn sự lộng lẫy, hào nhoáng đan xen với tính nghiêm túc và nỗ lực tôn vinh các tác phẩm nghệ thuật xuất sắc, Liên hoan phim (LHP) Cannes đã khép lại với giải thưởng Cành cọ vàng vinh danh đạo diễn kỳ cựu người Nhật Bản Hirokazu Kore-eda cùng tác phẩm "Shoplifters".

Đạo diễn người Nhật Bản Hirokazu Kore-eda tại LHP Cannes lần thứ 71, Pháp ngày 19-5. Ảnh: THX/TTXVN

Kết quả này đánh dấu lần thứ 2 trong thế kỷ này một bộ phim châu Á giành được giải thưởng cao quý nhất tại một trong những sự kiện điện ảnh lâu đời nhất và uy tín bậc nhất thế giới.

Không nằm ngoài các dự đoán trước đó, năm nay làn sóng châu Á lên ngôi khi có tới 6 bộ phim tranh giải Cành cọ vàng. Để giành được giải thưởng cao quý nhất, "Shoplifters" của đạo diễn Hirokazu Kore-eda đã phải vượt qua 20 đối thủ sáng giá, trong đó có các bộ phim đến từ châu Á khác như "Burning" của đạo diễn Lee Chang Dong (Hàn Quốc) hay "Ash is Purest White" của đạo diễn Giả Chương Kha (Trung Quốc).

Đây là kết quả mà ban giám khảo, với nữ diễn viên tài năng Cate Blanchett đảm nhiệm chức Chủ tịch, đưa ra sau nhiều ngày làm việc vất vả để đi đến sự thống nhất. Là một trong các đại diện ưu tú nhất của điện ảnh Nhật đương đại nói riêng và điện ảnh châu Á nói chung, Kore-eda được đánh giá là một đạo diễn tài ba, luôn phong độ ổn định và vô cùng chắc tay trong việc tạo ra những thước phim truyền tải tinh tế những thông điệp nhân văn lôi cuốn người xem.

"Shoplifters" cũng là một câu chuyện thể hiện rõ nét phong cách trên của vị đạo diễn kỳ cựu này. Tác phẩm được các nhà phê bình đánh giá cao ở tính nhân văn mà đạo diễn truyền tải qua một câu chuyện buồn và cảm động về góc khuất trong xã hội Nhật Bản với những thân phận ở tầng lớp thấp nhất.

Đó là câu chuyện nhẹ nhàng kể về gia đình người đàn ông nghèo khó Osamu mưu sinh ngày qua ngày bằng việc ăn trộm vặt. Cuộc sống nghèo khổ và giản đơn này đã bị xáo trộn khi Osamu cứu sống một bé gái bị bỏ rơi trong thời tiết mùa Đông giá lạnh và quyết định đưa cô bé về nhà nuôi. Tuy nhiên, đây chẳng phải là ngã rẽ đạo đức hay sự cứu rỗi linh hồn gì cả, trái lại, Osamu đã "truyền nghề" cho cô bé đồng thời cũng cho em một mái ấm và tình thương gia đình bao bọc.

Không có những hình ảnh hoa mỹ và hào nhoáng, bộ phim vẽ lên một bức tranh về một khu ổ chuột nghèo khó nhưng lại tươi vui và tràn đầy tình cảm ấm áp giữa người với người, đủ sức chạm đến những trái tim rắn rỏi nhất.

Có thể nói, với "Shoplifters", đạo diễn Kore-eda đã đưa lên màn ảnh rộng một thực tại phũ phàng của xã hội Nhật Bản, đó là sự tồn tại những góc khuất tồi tàn và khổ cực, nơi vẫn còn đó những thân phận nghèo khó bị lãng quên, trái ngược với hình ảnh một nước Nhật với nền kinh tế hùng mạnh, phát triển với sự bảo đảm về an sinh xã hội. Đạo diễn Denis Villeneuve - một thành viên của ban giám khảo - đã nói rằng quyết định trao giải được cả hội đồng giám khảo thống nhất và bộ phim là "trải nghiệm cảm xúc vô cùng sâu sắc". Trong khi đó, nữ diễn viên Cate Blanchett đánh giá "Shoplifters" là một "bộ phim phi thường”.

Ngoài sự lên ngôi của điện ảnh châu Á, LHP Cannes năm nay được đánh giá là một sự kiện hiếm hoi và đáng nhớ khi tạo nhiều dấu ấn nhằm khuyến khích sự hiện diện của nữ quyền. Nổi bật nhất là sự thay đổi trong thành phần ban giám khảo khi nữ giới chiếm tới 5 trong số 9 người "cầm cân nảy mực". Theo đó, ngoài nữ minh tinh của "xứ sở chuột túi" Cate Blanchett đảm nhận cương vị Chủ tịch, "hội đồng chấm giải" còn có 4 phụ nữ gồm: nữ đạo diễn kiêm biên kịch người Mỹ Ava DuVernay, "bóng hồng" Pháp Lea Seydoux, người đẹp Kristen Stewart và nữ ca sĩ Khadja Nin. Điều đặc biệt là ngay tại thảm đỏ vào 12-5 vừa qua, 82 nữ ngôi sao và nhà sản xuất, đại diện cho số lượng nhỏ bé 82 bộ phim của những nữ đạo diễn từng tranh tài tại LHP Cannes từ năm 1946 đến nay, đã bước lên bậc thang trải thảm đỏ của Palais des Festivals tại LHP Cannes để cùng kêu gọi cải thiện bình đẳng giới trong nền công nghiệp điện ảnh.

Bên cạnh đó, chủ đề phản đối hành vi lạm dụng tình dục tiếp tục làm dậy sóng LHP Cannes khi tại lễ trao giải ở Nhà hát Lumiere tại Palais du Festival, nữ diễn viên người Italy Asia Argento đã gây ấn tượng mạnh với phát biểu tố cáo hành vi quấy rối tình dục của nhà sản xuất phim người Mỹ Harvey Weinstein tại LHP Cannes năm 1997 khi cô mới 21 tuổi. "Ông trùm" sản xuất phim Weinstein từng là nhân vật quan trọng trong suốt 20 năm qua tại LHP Cannes. Nữ diễn viên chỉ trích lễ hội điện ảnh này là nơi "săn tìm con mồi" của Weinstein và dự đoán nhà sản xuất phim này "sẽ không bao giờ được chào đón ở đây nữa". Sôi sục và không nao núng, Argento nói rằng trong khán phòng này còn có nhiều người phải chịu trách nhiệm về những hành vi sai trái với phụ nữ. Cô tuyên bố: "Các người biết rõ mình là ai. Nhưng quan trọng hơn cả, chúng tôi biết rõ các người là ai, và chúng tôi sẽ không cho phép các người yên ổn nữa”. Đây được xem là khoảnh khắc mạnh mẽ thứ hai thể hiện tiếng nói của nữ giới sau sự kiện 82 nữ diễn viên, đạo diễn, biên kịch và nhà sản xuất phim cùng nắm tay nhau thể hiện sự đoàn kết chống bất bình đẳng giới ngay trên thảm đỏ.

Tuy nhiên, vẫn còn một số ý kiến cho rằng giá trị của nữ quyền được khuyến khích tại LHP Cannes năm nay vẫn chỉ dừng lại ở mức cổ vũ và phong trào. Một nghịch lý có thể thấy tại sự kiện này là trong khi hưởng ứng phong trào "Metoo" (Tôi cũng vậy) hay "Time’s Up" phản đối lạm dụng tình dục, hình ảnh của một số nữ nghệ sĩ không có phim dự thi tạo dáng trong các trang phục "thiếu vải" phủ sóng trên truyền thông quốc tế đã vấp phải sự chỉ trích của dư luận. Nhiều người mỉa mai rằng họ đang tự biến mình thành “con mồi quyến rũ” của những gã yêu râu xanh. Thậm chí, nhiều ý kiến còn cho rằng Ban tổ chức Cannes tự "đập đá vào chân mình" khi cổ vũ về bình đẳng giới nhưng luôn dễ dãi với hình ảnh "nhạy cảm" trên thảm đỏ. Ngoài ra, Cannes còn đưa ra những quyết định đầy tranh cãi khi tỏ ra khoan dung với hai đạo diễn tai tiếng là Roman Polanski và Lars von Trier vốn đang vướng vào những bê bối tình dục. Nhiều nhà phê bình phim ảnh nhận định LHP Cannes vẫn không dám mạnh tay với hành vi xâm hại tình dục.

Dù vẫn còn một số điểm còn gây tranh cãi, song LHP Cannes 2018 vẫn được đánh giá là một trong những LHP thành công với nhiều sự mới mẻ và sôi động, khi những tài năng điện ảnh châu Á tiếp tục khẳng định tên tuổi, đẩy mạnh nỗ lực bình đẳng giới cũng như khuyến khích một sân chơi rộng lớn hơn cho nữ giới.

Theo PHƯƠNG OANH(TTXVN)