Thị trường lúa gạo đang “ấm dần”

Thương lái tăng mua lúa để giao cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo

Tín hiệu tích cực từ thị trường

Theo ghi nhận từ các địa phương, trong những ngày gần đây cho thấy, giá lúa gạo tại khu vực ĐBSCL nói chung, An Giang nói riêng (vựa lúa lớn nhất cả nước) bắt đầu tăng nhẹ. Lúa tươi tại ruộng, dao động từ 5.500 - 6.000 đồng/kg, tăng khoảng 200 - 300 đồng/kg so thời điểm trước đó (tùy vào giống lúa). Giá gạo thành phẩm cũng tăng tương ứng, mang lại lợi nhuận tốt hơn cho nông dân. “Đã thành thông lệ, thời điểm thu hoạch rộ vụ lúa đông xuân, giá lúa luôn dao động theo hướng giảm. Diện tích thu hoạch mỗi ngày nhiều, cò, lái lợi dụng việc này để ép giá, “làm chảnh” với nông dân. Năm nào, quốc gia xuất khẩu lương thực hàng đầu thế giới tạm ngưng xuất khẩu gạo để đảm bảo lượng dự trữ lương thực trong nước thì năm đó, lúa trên đồng có giá rất tốt và ngược lại. Trước thực trạng này, chúng tôi đang vận động nhau thực hiện một biện pháp, nhanh chóng giảm chi phí, giá thành để thích ứng…” - bà Trần Thị Dung (xã Phú Vĩnh, TX. Tân Châu) chia sẻ.

Vụ đông xuân năm nay, toàn tỉnh gieo trồng trên 227.000ha, trong đó, TX. Tân Châu gieo trồng khoảng 10.000ha. Hiện, lúa trên đồng đang bước vào thời kỳ thu hoạch rộ. Thị trường lúa gạo ấm dần lên, nông dân rất phấn khởi. “Nông dân phấn khởi bởi lúa có nhích lên đôi chút (từ 200 - 300 đồng/kg). Từ sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ đến nay, giá lúa giảm gần 3.000 đồng/kg so thời điểm 2023, 2024….” - ông Nguyễn Văn Thuận (xã Lê Chánh, TX. Tân Châu) chia sẻ.

Không chỉ thị trường trong nước, thị trường xuất khẩu cũng có những tín hiệu tích cực. Nhu cầu nhập khẩu gạo từ các thị trường truyền thống, như: Philippines, Indonesia, Malaysia và một số thị trường mới như Châu Phi… đang có xu hướng tăng lên. “Thị trường lúa gạo ấm dần lên bởi nhiều yếu tố: nhu cầu tiêu dùng tăng (người ta có thể không đi du lịch nhưng không thể không ăn hàng ngày), biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, tình trạng mất mùa xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới, trong khi dân số ngày càng đông...” - ông Quách Trọng Nhân (doanh nghiệp mua lúa huyện Phú Tân) chia sẻ.

Nhiều giống lúa triển vọng đang được các nhà khoa học hướng dẫn nông dân chọn để trồng

Thách thức và cơ hội

Dù thị trường lúa gạo đang có những tín hiệu tích cực, nhưng vẫn còn nhiều thách thức đặt ra. Hiện, giá gạo xuất khẩu đã xuống mức giá thấp nhất trong 9 năm qua. Cụ thể, gạo 5% tấm dao động ở mức 399 USD/tấn; gạo 25% tấm 371 USD/tấn. Trước tình hình này, Hiệp hội Lương thực Việt Nam đưa dự báo, xuất khẩu gạo năm 2025 có khả năng chỉ đạt 7,5 triệu tấn… Cụ thể, tháng 1/2025, Việt Nam chỉ xuất khẩu khoảng 500.000 tấn gạo, thu về 308 triệu USD, tăng 1% về lượng, nhưng giảm 10,4% về giá trị so cùng kỳ năm 2024. Ngoài giá gạo xuất khẩu giảm, tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng gay gắt, gây cho nông dân nhiều rủi ro về năng suất và chất lượng. Sự cạnh tranh, tranh giành sự ảnh hưởng từ các quốc gia xuất khẩu gạo, như: Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan cũng ngày càng gay gắt, phức tạp… “Bên cạnh những thách thức, thị trường lúa gạo cũng mang lại nhiều cơ hội. Nhu cầu tiêu dùng gạo chất lượng cao đang tăng lên, đặc biệt là các loại gạo đặc sản, gạo thơm, gạo sạch. Thời gian qua, nhìn thấy được vấn đề này, nhiều doanh nghiệp trong tỉnh đã đẩy mạnh đầu tư vùng nguyên liệu để hạt gạo làm ra không có hóa chất, đáp ứng các nhu cầu ngày càng cao của thị trường thế giới” - ông Nhân chia sẻ thêm.

Xuất khẩu gạo Việt Nam nói chung, doanh nghiệp An Giang nói riêng từ năm 2024 trở về trước đạt được nhiều thành công là nhờ sự hỗ trợ tích cực từ các hiệp định thương mại tự do Việt Nam đã ký với các quốc gia trên thế giới. Việc này đã giúp hạt gạo Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu, mở rộng đối tác mua hàng... Thời gian tới, để phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm Nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân. Trong đó, Nhà nước cần có những chính sách hỗ trợ sản xuất và xuất khẩu lúa gạo, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển giống lúa mới, xây dựng hệ thống kho bãi và logistics hiện đại; doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường xuất khẩu, còn nông dân cần áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng lúa gạo.

MINH HIỂN