Bánh rây - đặc sản của tuổi thơ

Gian hàng bánh dân gian của chị Mỹ Xuyên.

17 giờ hàng ngày, chị Mỹ Xuyên dọn quầy hàng nhỏ trên đường Lê Minh Nguơn (phường Long Xuyên) bán các loại bánh. Trong đó, bánh rây không chỉ được nhiều người chú ý bởi màu sắc, hình dáng khác lạ, mà chị còn in riêng tấm bảng để khách chú ý ngay ở cái tên.

Nhờ gian hàng này, chị Xuyên được nhiều người ủng hộ, nhất là học sinh, các cô bác lớn tuổi thích tìm lại hương vị thời tuổi thơ.

“Đây là món bánh của đồng bào Khmer, giờ phổ biến ai cũng thích ăn nên tôi làm bán. Mới hơn 2 tháng bán đủ loại, khách hàng đa số vẫn ghé mua bánh rây vì thấy lạ và ngon. Những người lớn tuổi thì quá quen thuộc bánh này rồi, có người mỗi lần mua chục cái” - chị Xuyên chia sẻ.

Thành phần làm ra chiếc bánh rây khá đơn giản: Đậu phộng rang giòn đem giã dập, hạt mè rang thơm, lá dứa xay lọc lấy màu, dừa nạo xào với đường cho đến khi chín đủ độ trong. Nhào bột là công đoạn khó nhất, chỉ cho một lượng nhỏ nước và nhào đều tay để bột tơi, ngấm đủ ẩm mà không nhão dính. Nhào xong, bột được rây mịn để loại bỏ phần bị vón.

Làm chín bánh rây trên bếp nóng không dầu.

Bước làm chín bánh rây thêm một lần nữa tạo bất ngờ cho người xem. Không hấp, không chiên cũng không nướng. Chiếc chảo đặt trên bếp nhỏ lửa cho đủ độ nóng, chị Xuyên rây bột tạo thành hình tròn rồi nhanh tay đậy nắp. Hơi nóng làm bột chín dần, rìa bánh giòn hơn, bắt đầu cong nhẹ. Lúc này, phần nhân bánh là dừa nạo trộn đậu phộng rang được cho vào giữa rồi gấp làm 2 hoặc làm 3, lẹ tay xúc ra đặt lên lá chuối.

Từng thao tác làm chín bánh thoăn thoắt, dứt khoát và đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận bởi làm quá nhanh thì bánh sẽ nát, không gấp lại được phần nhân; nếu để quá lâu thì bánh sẽ bị cháy, ăn không ngon.

Nhân bánh hấp dẫn hòa quyện vị ngọt béo vừa ăn và thơm mùi đặc trưng của lá dứa.

Chiếc bánh mới chín còn cứng giòn, vài giây sau sẽ mềm dẻo lạ kỳ. Cắn một miếng đã nhận ra ngay mùi thơm của lá dứa, của nếp dẻo quyện với nhân bánh ngọt ngào. Dừa nạo thấm đường nhưng không ngọt gắt, rất vừa ăn, đậu phộng giòn giòn, hạt mè thơm béo thật hấp dẫn.

Từ khâu chuẩn bị tới làm chín, bột bánh phải qua 2 lần rây nên có tên gọi là bánh rây. Nó còn có tên khác là bánh dứa vì theo truyền thống người dân làm bánh màu xanh, sử dụng màu lá dứa trộn cho đẹp và thơm.

Ngày nay, hương vị của bánh rây đã vượt khỏi phum, sóc của đồng bào Khmer, bánh được bán rộng rãi ở nhiều nơi. Người làm bánh cũng sáng tạo thêm cho màu bánh thêm hấp dẫn: màu hồng tạo ra từ nước ép thanh long đỏ, màu cam nhuộm từ trái gấc, màu tím từ lá cẩm hoặc giữ nguyên màu nếp trắng ngần.

Trước đây, nếu tự làm ở nhà, các bà, các mẹ còn cho thêm mít chín xào chung với dừa nạo để độ thơm ngọt đậm đà hơn. Tuy nhiên, ăn theo cách bình thường bán ngoài chợ cũng đủ hấp dẫn lắm rồi!

MỸ HẠNH