Nhộn nhịp mùa ốc ven biên

Người dân lể ốc kiếm thêm thu nhập. Ảnh: THÀNH CHINH

Từ đồng nước chân quê

Trưa biên giới mùa nước nổi, cái nắng hầm hập rất khó chịu, vậy mà nhiều người vẫn cặm cụi ngồi quây quần bên nhau lể từng con ốc. Chúng tôi bước vào căn nhà mái tole, độ nóng dường như gay gắt hơn bao giờ hết. Nhìn sang bên kia bắt gặp hai chiếc lò củi to đùng đang đỏ lửa đun chiếc chảo sôi sùng sục. Mấy anh thanh niên lưng trần hì hục vác từng bao ốc đổ vào chảo, khua lạo xạo vang vọng khắp xóm. Gặp chúng tôi, chị em phụ nữ cười bẽn lẽn vì sợ chụp hình. Từng vợt ốc được xúc ra từ chiếc chảo nóng hừng hực, các chị em thi nhau ngồi lể.

Nhiều đống ốc to đùng, trông rất ngán ngẩm, vậy mà bà con làm rất điêu luyện. Mùa này, những con ốc bươu đen, bươu vàng ăn phù du trên đồng lớn rất nhanh. Thật lạ, ốc vùng đầu nguồn sao mà to thế, nhiều con bự chảng bằng cái chung cỡ lớn, vỏ đen bóng nhoáng. Loại ốc bà con lể lấy thịt ở đây chủ yếu là ốc bươu vàng, chiếm số lượng rất nhiều. Thấy tôi ngạc nhiên, có người bảo rằng thịt ốc này đem nhúng giấm hoặc xào sả ớt thì không món nào sánh bằng.

Gặp chúng tôi, bà Nguyễn Thị Hoàng Nga (58 tuổi), chủ vựa thu mua ốc lâu đời nhất ở vùng biên này, xởi lởi cho biết vựa ốc của bà đã hoạt động hơn 35 năm. Vào mùa lũ, bà Nga thu mua ốc mỗi ngày từ 3 - 4 tấn tại các xã ven biên giới và từ ngư dân nước bạn Campuchia.

Nhớ về cái duyên đến với nghề buôn ốc đồng, bà Nga kể: “Hồi đó, các cánh đồng ở đây chưa đê bao khép kín, vào mùa lũ nước ngập lênh láng, ốc sinh sản nhiều vô kể. Mùa nước rút, nông dân sạ lúa phải đi bắt từng con hoặc rải thuốc diệt ốc vì sợ chúng phá hoại mùa màng. Nhưng bây giờ, nguồn ốc bản địa ít dần, chủ yếu thu mua từ người dân nước bạn Campuchia”.

Trước đây, vợ chồng bà Nga sống bằng nghề giăng câu, thả lưới, bắt ốc, mò cua bán ở chợ, kiếm tiền đắp đổi qua ngày. Trong một lần bán ốc ven đường, bà tình cờ gặp một tiểu thương từ TP. Hồ Chí Minh tìm mua ốc. Từ đó, bà Nga làm mối thu mua ốc để bán lại cho thương lái, gia đình bén duyên với nghề buôn ốc đến nay.

Để đủ nguồn cung cho tiểu thương ở TP. Hồ Chí Minh, bà huy động người dân trong xóm đi bắt ốc, ủ ốc trên đồng nước. Ngoài ra, bà còn đặt người dân Campuchia bắt ốc mang sang bán. Vì vậy, nguồn ốc ngày càng nhiều, bà thuê người đến lể lấy thịt ốc, cung cấp đủ số lượng cho mối lái.

Thành món chả ốc trứ danh

Ngày trước, con ốc nhiều đến nỗi cho người ta cũng ít ăn hoặc dùng làm thức ăn nuôi cá tra. Nhưng khi thiên nhiên không còn hào phóng nữa, đến con ốc cũng trở thành đặc sản lên phố. Tâm sự với chúng tôi, bà Nga cũng bất ngờ khi ốc bươu vàng, ốc bươu đen vùng đồng đất lại trở thành món ăn đặc sản của người dân thành thị.

Nhìn những con ốc được người dân lể ra trắng nõn, chúng tôi xem thử thì thấy quả thật loài này trông rất ngon. Đầu mùa lũ, ốc ú, to, thịt căng tròn, là nguồn thực phẩm vô cùng bổ dưỡng cho ai sành ăn. Bà Nga cho biết, ốc sau khi lể được rửa sạch, ướp vào thùng đá để giữ nguyên độ tươi ngon. Sau đó, thương lái chạy xe đến thu mua, phân phối đến các chợ lớn tại TP. Hồ Chí Minh.

Theo bà Nga, nguồn ốc được các tiểu thương mang về thành thị để làm chả ốc - hiện là món ăn rất được ưa chuộng ở các quán ăn, nhà hàng. Ngoài ra, thịt ốc còn được chế biến thành nhiều món ngon khác nhau. Vì vậy, con ốc đồng trở thành món đặc sản được nhiều người ưa chuộng.

“Hiện nay, nguồn ốc thịt có bao nhiêu thì thương lái thu mua bấy nhiêu. Nhiều lúc không đủ cung, thương lái ở TP. Hồ Chí Minh cứ hối thúc tìm cho đủ số lượng. Nhờ nghề buôn ốc đồng, gia đình tôi có thu nhập ổn định trong mùa nước nổi”, bà Nga bộc bạch.

Gần đó là vựa ốc của ông Nguyễn Văn Hồng (Hai Hồng) cũng có rất đông người ngồi túm tụm bên nhau lể ốc. Hàng ngày, vựa ốc của Hai Hồng có từ 10 - 15 người làm công việc lể, vác ốc, thu nhập tròm trèm 2 triệu đồng/người.

Theo Hai Hồng, để lấy được 1kg ốc thịt, bà con phải cặm cụi lể đến 3kg ốc còn nguyên vỏ, công được trả 3.000 đồng/kg. Hiện nay, ốc cân xô giá dao động từ 40.000 - 50.000 đồng/kg. Ốc thịt bán cho thương lái giá 30.000 đồng/kg, trừ đi các chi phí, chủ vựa lợi nhuận khoảng 10.000 đồng/kg.

“Mùa lũ, con ốc xuất hiện từ tháng 6 đến tháng 10 âm lịch. Đây là thời điểm làm ăn tấp nập của người dân ven biên giới với nghề xúc, vác, lể ốc, kiếm thêm thu nhập khá nhất trong năm”, ông Hai Hồng nói.

Mùa lũ, có dịp về vùng biên giới sẽ cảm nhận rõ không khí nhộn nhịp của ngư dân khai thác nguồn lợi thủy sản tự nhiên. Giờ đây, con ốc chân quê đã trở thành món ăn đặc sản trứ danh ở thành thị, giúp người dân có thêm thu nhập rủng rỉnh trong mùa nước nổi.

THÀNH CHINH