Dân dã nho rừng

Loài cây hoang dại

Dọc ngang vùng Bảy Núi đủ lâu, tôi được thấy nhiều loại quả rừng sinh ra từ vùng đất này, trong đó nho rừng tạo ấn tượng khá đặc biệt bởi mức độ sai trái, đặc tính sinh trưởng và giá trị ẩm thực của nó. Còn nhớ lần lên núi Phú Cường tìm nho rừng với anh Trần Đại Lâm, một người dân phường Tịnh Biên, tôi thật sự mở mang tầm mắt.

Dây nho rừng thường mang nhiều chùm trái. Ảnh: MINH QUÂN

Núi Phú Cường có độ cao vừa phải, không thuộc vào Thất Sơn huyền thoại, nhưng chứa đựng sự hoang sơ độc đáo. Sau một hồi leo dốc bở hơi tai, chúng tôi đến bên gốc tre già có mấy dây nho rừng vắt qua. Anh Lâm cho biết: “Dây nho rừng có sức sống rất mãnh liệt. Mùa khô, nó co mình lại kiên nhẫn đợi chờ, mưa xuống sẽ lại tốt tươi, rồi đơm bông kết trái. Hồi trước, nho rừng ở vùng này khá nhiều. Đám con nít chăn trâu, chăn bò hay hái nho rừng chín để ăn. Nho rừng có vị chua ngọt rất đặc trưng, không chỉ con nít mà người lớn cũng rất thích”.

Theo lời anh Lâm, mỗi dây nho rừng có rất nhiều chùm trái. Mỗi chùm lại có đến hàng trăm trái. Chúng mọc theo rừng tre hay đu mình theo những tán cây lớn. Thời điểm chúng tôi đến vào đầu tháng 6 âm lịch, nho rừng mới có trái non. Từng chùm trái đậu vắt vẻo trên dây, tạo ấn tượng cho những người lần đầu được thấy. Trái nho non màu xanh, có vị chua rất lạ. Mỗi chùm nho rừng khi chín có thể nặng 500 - 700g hoặc hơn. Nho rừng lúc chín có màu tím đặc trưng, nhìn rất thích mắt.

Loài dây leo này một khi đã “đeo” vào cây nào thì cây đó sẽ không phát triển tốt được. Do đó, có một thời cây nho rừng bị người dân địa phương “ghẻ lạnh” bởi không mang lợi ích về mặt kinh tế. Chúng chỉ lặng lẽ đơm bông, kết trái, rồi rơi rụng giữa rừng. Những ai thực sự muốn ăn mới tìm kiếm loại trái hoang dã này.

Trở thành đặc sản

Theo thời gian, nho rừng được người dân địa phương khai thác giá trị kinh tế. Người ta tìm chúng về ngâm rượu, tận hưởng vị ngon từ núi rừng. Những trái nho rừng chín khi ngâm rượu sẽ lên màu rất đẹp. Do đó, người dân xứ núi bắt đầu “săn” loại trái này nhiều hơn.

Định cư dưới chân núi Phú Cường, anh Nguyễn Văn Sơn khá am hiểu về nho rừng. Anh bật mí: “Muốn chế biến rượu nho rừng, cứ hái nho chín, rửa sạch, để ráo nước. Sau đó, cho nho vào hũ, thêm đường phèn rồi đổ rượu vào. Cứ ngâm nho trong 1 tháng là có mẻ rượu thơm ngon. Người ta phải pha loãng mới dùng được. Đây là đặc sản, tôi chỉ dùng đãi khách phương xa cho biết phong vị núi rừng”.

Hôm chúng tôi đến, anh mang hũ rượu nho rừng ra để bạn đường xa dùng thử. Cái vị chua ngọt, hăng hăng hương vị của rừng thật sự đặc biệt. Anh Sơn cho hay, nho rừng được người dân ngâm rượu uống từ rất lâu, nhưng chưa được xem là đặc sản. Khi mạng xã hội phát triển, rượu nho rừng được giới thiệu rộng rãi nên nhiều người biết và tìm kiếm thưởng thức.

“Người ta bắt đầu nghĩ tới việc bán nho rừng để kiếm thêm thu nhập. Vì là “lộc” của rừng, nên số lượng khá hạn chế. Như tôi, chỉ bán cho mấy mối quen ở Long Xuyên, Châu Đốc với nguồn thu vài trăm ngàn đồng mỗi mùa. Mình dùng không hết thì chia cho khách có nhu cầu, chứ không đi thu hoạch nho rừng bán kiếm tiền. Những người thực sự muốn kiếm nguồn thu từ nho rừng mới đi gom số lượng lớn để bán cho khách hàng”, anh Sơn giải thích.

Dọc theo tuyến đường từ phường Thới Sơn vào phường Tịnh Biên, du khách không khó bắt gặp gian hàng bán nho rừng và các loại rượu ngâm từ loại trái này. Theo lời người bán, nho rừng chín có giá 50.000 đồng/kg. Với rượu nho rừng, khách mua giá 50.000 đồng/lít, nếu là loại ngon, đậm đà hơn thì giá gấp đôi. Ngoài ra, còn có nho rừng ủ bằng phương pháp ngâm 1 lớp nho, 1 lớp đường phèn, để vài tháng tạo nên hỗn hợp nước khá ngon, được chị em ưa thích.

Là loài cây hoang dã của non cao, nho rừng phản ánh sự đa dạng trong cách khai thác thiên nhiên của người dân vùng Bảy Núi. Nếu có dịp về thăm vùng đất này, bạn hãy một lần nếm thử rượu nho rừng để cảm nhận sự đậm đà kết tinh từ nắng, gió ở vùng Thất Sơn hùng vĩ.

THANH TIẾN