Nỗi đau buồn tột cùng lại chính là niềm cảm hứng ban đầu để xây dựng đền Taj Mahal. Nhà vua Shah Jahan đã ra quyết định xây dựng ngôi đền này sau khi người vợ thứ ba của ông, Mumtaz Mahal qua đời vì sinh đứa con thứ 14. Được biết, người vợ của đức vua đã chuyển dạ trong 30 giờ đồng hồ trước khi qua đời ở tuổi 40.
Bốn tháp bao quanh Taj Mahal được xây dựng xa công trình chính hơn hẳn bình thường. Các ngọn tháp cũng hơi nghiêng ra ngoài thay vì đứng thẳng nhằm mục đích đảm bảo trong trường hợp có bất kỳ tòa tháp nào bị nghiêng đổ thì nó cũng sẽ nghiêng ra ngoài phần trung tâm.
Trong thời kỳ cai trị của người Anh ở Ấn Độ, khu vườn thuộc Taj Mahal được tạo cảnh để trông giống với những bãi cỏ cắt tỉa cẩn thận tại London, Anh. Khu vườn ban đầu cũng đã được tô điểm với rất nhiều hoa hồng và hoa thủy tiên vàng.
Taj Mahal được xem là biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu.
Taj Mahal có một nhà thờ Hồi giáo đang hoạt động và đóng cửa vào các ngày thứ Sáu hàng tuần để cầu nguyện. Vì vậy, các du khách nên thể hiện sự tôn trọng khi ghé thăm nơi đây và cần chú ý ăn mặc phù hợp, bất chấp thời tiết nóng nực.
Không có bằng chứng lịch sử nào thực sự chứng minh cho câu chuyện rằng những nghệ sĩ và kiến trúc sư tham gia xây dựng Taj Mahal đã bị xử tử, để chắc chắn những người này không bao giờ có thể "lặp lại một kỳ tích đẹp như vậy". Thay vào đó, các nhà sử học tin rằng các nghệ nhân đã buộc phải ký vào một giao kèo để đảm bảo sự tồn tại độc nhất vô nhị của Taj Mahal.
Được bắt đầu xây dựng vào khoảng năm 1632 và hoàn thành vào năm 1653, Taj Mahal đã mất tới hơn 2 thập kỷ để hoàn thiện. Ngoài ra, nhiều công việc sửa chữa nhỏ sau đó vẫn tiếp tục được thực hiện tại Taj Mahal.
Ustad Ahmad Lahauri thường được coi là kiến trúc sư trưởng của Taj Mahal. Tuy nhiên, Ustad Ahmad Lahauri lại không phải là người Ấn Độ mà là một người đến từ Iran.
Truyền thống Hồi giáo cấm trang trí các ngôi mộ. Bởi vậy đức vua Shah Jahan và vợ thực chất được chôn cất trong một hầm mộ đơn sơ phía bên dưới Taj Mahal.
Những người vợ khác của vua Shah Jahan và thậm chí cả người hầu yêu thích của ông đều được chôn cất trong lăng mộ ngay bên ngoài Taj Mahal.
Chi phí xây dựng Taj Mahal ước tính khoảng 32 triệu rupee Ấn Độ (tương đương hơn 1 tỷ đô la Mỹ vào thời điểm đó).
Nhiều nguồn tin cho rằng công trình ở phía tây của Taj Mahal đã từng được sử dụng làm nhà khách.
Hơn 1.000 con voi đã được sử dụng để vận chuyển vật liệu nặng và vật tư cho việc xây dựng Taj Mahal.
Tổng cộng có 28 loại đá quý được sử dụng trang trí tại đền Taj Mahal. Ngoài ra, ngọc lam được vận chuyển từ Tây Tạng, ngọc bích đến từ Trung Quốc và đá cẩm thạch trắng loại nặng, vật liệu xây dựng chính, thì được vận chuyển đến từ vùng đất Rajasthan, tây bắc Ấn Độ.
Binh lính Anh đã cạy đá quý từ các bức tường của Taj Mahal trong cuộc nổi dậy Sepoy năm 1857.
Ước tính đã có khoảng 20.000 lao động được tuyển dụng từ khắp châu Á để đóng góp vào việc xây dựng Taj Mahal. Đến tận bây giờ, dấu tích của khu đóng trại, chợ và khu sinh hoạt cho nhân công vẫn còn tồn tại ở khu vực lân cận Taj Mahal.
Sau khi đền Taj Mahal hoàn thành, vua Shah Jahan lại bị chính con trai Aurangzeb quản thúc vào năm 1658. Do đó, Shah Jahan chỉ có thể ngắm nhìn Taj Mahal từ cửa sổ của mình trong suốt tám năm cuối đời trước khi được chuyển về chôn cất tại nơi đây.
Các công trình và giàn giáo giả đã được xây dựng xung quanh Taj Mahal trong nhiều cuộc xung đột khác nhau nhằm mục đích gây nhầm lẫn cho các phi công máy bay ném bom của Đức, Nhật Bản và Pakistan.
Đá cẩm thạch trắng của Taj Mahal đã nhanh chóng chuyển sang màu vàng vì ô nhiễm không khí khủng khiếp ở khu vực Agra, Ấn Độ. Vì vậy, chỉ có xe điện mới được phép đến gần lăng mộ nhằm đảm bảo kiểm soát khí thải. Các du khách sẽ phải đi bộ hoặc đi xe buýt điện từ khu vực đậu xe để đến được với Taj Mahal.
Công trình Taj Mahal thực sự đang bị nứt ở mức độ báo động do thiếu nước ngầm bên dưới cấu trúc xây dựng. Phần nền móng bằng gỗ được cho là đã mục nát và ngay cả những ngọn tháp cũng đang bắt đầu nghiêng đi nhiều hơn.
Taj Mahal được công nhận là một trong bảy kỳ quan thế giới mới vào năm 2007 với hơn 100 triệu phiếu bầu.
Năm 2008, một nhà làm phim người Bangladesh đã tạo nên một bản sao của Taj Mahal với chi phí 56 triệu đô la Mỹ để những người đồng hương nghèo khó của ông ở Bangladesh có thể thưởng ngoạn di tích nổi tiếng này mà không cần phải đến Ấn Độ. Việc "nhân bản" này cũng đã mất tới 5 năm để hoàn thành trong bối cảnh có đầy đủ các trang thiết bị hiện đại.
Một khu phức hợp mua sắm, sự kiện và khách sạn sang trọng lấy cảm hứng từ Taj Mahal đã được xây dựng ở Dubai. Nơi đây được đặt tên là Taj Arabia, mang ý nghĩa như một bản sao của Taj Mahal nhưng có kích thước lớn gấp 4 lần so với bản gốc và trị giá ước tính tới 1 tỷ đô la Mỹ.
Theo DUNG NHI (Dân Trí)