Ảnh minh họa: Internet
Vào mùa nước, phổ biến nhất là bông điên điển. Nước chụp lên đồng là mấy hàng điên điển bên bờ kinh, ven con rạch bắt đầu trổ bông. Sáng sớm, ta thấy những búp xanh non mới nhú một chấm vàng nho nhỏ. Mặt trời lên vài sào, cái chấm vàng ấy đã bự gần bằng đầu đũa, san sát nhau thành chùm. Không hái kịp, buổi trưa bông sẽ hé nở và tới chiều thì nở hoàn toàn, nhìn như hàng vạn cánh bướm tí hon vàng rực.
Phía dưới mấy hàng điên điển thường có vài đám rau muống đồng. Chúng mọc dọc bờ kinh, bờ mẫu, dưới mương, thậm chí là các rãnh nhỏ trên ruộng. Khi nước lên, những đọt rau muống cũng vượt theo nước. Mấy năm xả đê khiến cánh đồng bị ngập nhanh, rau muống phát triển theo không kịp, nhiều cọng đứng sững trong nước, non xanh, ngắt cọng nào cọng nấy kêu “bụp bụp”. Rau dừa, bông súng, tai tượng (cù nèo) gặp nước mát cũng “phượt lên” rất nhanh, non trong. Chỉ cần bưng thau bưng rổ đi hái một lát, cả nhà ăn không hết.
Rau đồng có thể ăn theo nhiều cách, nhưng nhà tôi thích nhất là món bóp xổi. Sau khi tôi hái rau về, má sai đem đi rửa sạch, lặt ra từng đoạn ngắn cỡ 1 ngón tay. Rau lặt xong, má để tất cả vô cái thau, bóp cho giập đều, sau đó đổ nước muối loãng vào ngâm cho hết mủ mới vớt ra.
Lúc này, má lấy cái tô pha nước giấm (nếu không có giấm thì tạo chua bằng nước chanh, nước me dầm, bứa dầm đều được), với một ít đường, nước mắm, tỏi, ớt đã bằm nhuyễn. Má khuấy tô nước giấm, rưới lên mớ rau, sau đó bỏ thêm một ít bông điên điển vô. Cứ thế trộn lên thật đều là được món rau đồng bóp xổi giòn ngon, lại còn bắt mắt với màu vàng của bông điên điển, màu xanh của các loại rau, điểm tô chút sắc trắng của tỏi, sắc đỏ của ớt. Để hấp dẫn hơn, ta có thể rắc lên một ít rau thơm xắt nhỏ.
Món rau bóp xổi có thể ăn với cá chiên, cá nướng kèm nước mắm làm, nhưng ngon nhất là ăn với món cá kho lạt. Cá linh non đầu mùa kho thật mềm, dầm một ít bứa cho nước mặn mặn, chua chua, chấm rau bóp xổi ăn cùng cơm nóng thì ngon “bá cháy”. Những bữa cực ăn, chỉ cần làm chén nước tương pha chút tỏi ớt bằm nhuyễn, chấm rau bóp xổi ăn cũng “hao cơm” lắm.
Những món đơn sơ như thế đôi khi lại là ký ức tuổi thơ của biết bao người, nhất là dân miền Tây sông nước như tôi. Để rồi, mỗi năm, khi thấy nước mấp mé bờ kinh, mấy luồng dớn đổ được vài mẻ cá linh đầu mùa, tôi lại nghe văng vẳng tiếng má sai lấy rổ đi hái rau đồng về làm món bóp xổi cho bữa cơm chiều.
TRƯƠNG CHÍ HÙNG