Tháng bảy về, những cơn mưa cứ vội đến rồi vội đi. Trên lối nhỏ, tôi kiếm tìm những hình bóng đã về bên kia ngọn đồi hiu hắt. Về lại cổng rào nhà bên, nơi có lần tôi trèo rào nhà hàng xóm để hái mấy trái xoài chua trong vườn. Đến độ rách ống quần, bị con chó già rượt chạy thục mạng, để cô chủ nhà nhìn tôi chỉ biết cười.
Cô đến gần lau những vết lấm lem trên khuôn mặt cắt không ra máu của tôi. Tôi mếu máo: “Cô đừng méc má con nghen cô”. Cô cười: "Lần sau nếu muốn ăn cứ nói với cô. Cô hái cho, đừng trèo rào, lỡ té rồi sao?". Cô dúi vào tay tôi bọc xoài căng đầy, nụ cười hiền của cô làm tôi nhớ mãi. Để mỗi lần về lại chốn cũ, lòng tôi lại bồi hồi nhớ về những con người nhân hậu, hiền lành. Khu vườn ngày xưa giờ nằm im lìm sau cánh cổng, cô chủ nhà xưa giờ đã không còn.
Tôi đứng lại thật lâu, cúi chào khu vườn như gởi lại ân tình của mình trong từng cơn gió mùa thổi qua. Khu vườn chứa bí mật chỉ tôi và cô biết...
Tháng bảy về với từng chuyến đò đưa những đứa con xa trở về mái nhà quê bốn mùa mưa nắng. Gửi lại tháng năm bộn bề sách vở, tôi lại về với con sông nhỏ trước nhà. Nơi có cây cầu tre dửng dưng nằm vắt vẻo trên sông, có những giề lục bình trôi miên man dọc miền kí ức. Thời tắm sông, móc sình chọi nhau rôm rả đã mãi trôi đi theo cánh chuồn nâu chuồn đỏ bên thềm.
Mẹ vẫn thường bảo cốt tôi là cốt con trai nên tôi toàn chơi với con trai, chơi những trò khỉ khọt mà chẳng chịu thua bất kì đứa nào trong xóm. Cho nên những ngày vùng vẫy sông quê, những ngày chọi dế, thả diều, trèo cây, bắn chim... đều có tôi góp mặt. Để một ngày ánh nhìn bẽn lẽn của chàng trai xóm trên vô tình chạm vào tôi thì cũng là lúc những đứa trẻ nghèo rời quê lên phố.
Dòng người cứ chảy trôi về phố, bỏ lại sau lưng miền ký ức xanh ngời tuổi nhỏ. Tôi lớn dần lên theo từng năm tháng, đám trẻ ngày nào đã hải hồ sông núi. Chỉ còn lại những ký ức nuôi nhau đến trọn đời.
Tháng bảy về. Căn nhà có ngọn khói dâng đầy chạm vào sóng mắt tôi. Bên bếp lá dừa mẹ ngồi nhóm lửa yêu thương. Mẹ kể tôi nghe về thời con gái, về ngày tháng làm dâu, về niềm vui lần đầu làm mẹ... Tôi gối đầu vào lòng mẹ, nghe như thời gian ngưng đọng bên thềm. Uống cạn từng lời mẹ dặn, tôi thấy lòng bình yên sau những ngày giông bão ngoài kia. Tôi cố không để tiếng nấc bật lên thành tiếng khi nhìn màu tóc mẹ trong chiều sấp ngửa, mới hay mình đã đi một quãng đường rất dài mà mẹ thì ở mãi phía sau ta. Thời gian như cứa vào lòng người từng vết cắt không bao giờ lành. Để tôi mang vết thương lòng mình băng qua những tháng năm dặt dài nỗi nhớ.
Tháng bảy về, tôi đứng lặng trong chiều. Nghe từng dòng nhớ trổ nhánh trong miền kí ức. Quê nhà vẫn vậy, bình yên đến lạ! Tôi lại trở về đứng nép trong chiều, nhìn dòng nước tỏa đi về phía cuối chân trời với bao nỗi niềm của người ở lại. Bến sông quê vẫn dãi dầu mưa nắng, có người đứng bên bờ đưa mắt về tận miền xa xôi ngày ấy…
Theo HUỲNH THỊ KIM CƯƠNG (Công An Nhân Dân)