Theo dân gian, tên gọi “Thủy Biều” bắt nguồn từ “bầu nước lớn”, phản ánh vùng đất ven sông màu mỡ, nơi thanh trà-thứ quả quý của cố đô-xanh tươi quanh năm. Quanh ngôi làng, giữa những con đường lát gạch, bên hàng cây xén thấp, du khách dễ dàng bắt gặp cánh cổng gỗ đơn sơ dẫn vào khu vườn rộng và những nếp nhà rường cổ kính, nơi in đậm hồn quê và lòng mến khách thân tình. Được xây dựng theo nguyên tắc phong thủy kết hợp nghệ thuật kiến trúc tinh tế, nhà rường Huế có bố cục đăng đối ba gian hai chái, làm hoàn toàn bằng gỗ quý như lim, gõ, mít, mái lợp ngói liệt, sân gạch đỏ, bao quanh là khu vườn xanh mát. Cấu trúc nhà thường theo hình chữ “Đinh”, chữ “Công”, với hệ thống rường chính là cột kèo kết nối chặt chẽ, chạm trổ tinh xảo.
|
|
|
Vẻ đẹp bình dị của nhà rường ở Thủy Biều. |
Bước qua cổng gỗ là bức bình phong án ngữ tạo sự kín đáo, phía trước sân có hồ nước điều hòa khí hậu, giữ gìn sinh khí trong nhà. Nhà thường quay hướng Nam hoặc Đông Nam, tránh nắng gắt, đón gió mát từ sông Hương. Gian chính rộng rãi bố trí theo trục đối xứng, với bàn thờ gia tiên ở trung tâm-vừa thể hiện sự tôn kính, vừa là sợi dây kết nối các thế hệ. Bao quanh là khu vườn xanh mướt, trồng thanh trà, bưởi, cau, chè tàu, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn thể hiện triết lý “thuận thiên” của người xưa. Không gian rộng rãi, hài hòa với thiên nhiên không chỉ mang lại sự vượng khí mà còn phản ánh nếp sống tao nhã, gắn bó với đất đai, cây cỏ của người Huế.
Một trong những ngôi nhà vườn kiểu rường tiêu biểu tại Thủy Biều là nhà vườn Xuân Đài. Qua bao thăng trầm, ngôi nhà 160 năm tuổi vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính với cột gỗ lim chắc chắn, mái ngói phủ rêu, những bức hoành phi, câu đối, sập gụ, tủ thờ chạm khắc tinh xảo, tất cả phản ánh một thời vàng son của vùng đất kinh kỳ. Gia đình ông Hồ Xuân Đài, hậu duệ của những vị quan trong triều Nguyễn, không chỉ coi ngôi nhà như báu vật của tổ tiên mà còn mang trong mình niềm tự hào và tinh thần hiếu khách đậm chất Huế. Ở tuổi 85, ông Đài vẫn kể lại mạch lạc những câu chuyện về lịch sử gia tộc, ẩm thực cung đình, triết lý âm-dương trong thuốc Nam, mời khách thưởng thức món mứt gừng gia truyền hay trải nghiệm ngâm chân lá thuốc dân gian. Tới nhà vườn Xuân Đài, du khách còn được trải nghiệm trọn vẹn nếp sống Huế-thưởng thức những món ăn dân dã chế biến ngay trong bếp nhà đậm đà hương vị Huế như vả trộn tôm thịt, súp rau củ, cá sông kho tộ... lại được đạp xe thăm vườn, tự tay chăm cây, tập làm kẹo bánh, mứt quà. Tất cả tạo nên một không khí ấm cúng, chân tình, khiến người lữ hành có cảm giác như người thân trở về nhà.
Thủy Biều không chỉ là điểm đến để chiêm ngưỡng những ngôi nhà rường cổ kính hay tìm hiểu văn hóa Huế mà còn là nốt trầm lặng lẽ giữ trọn hơi thở của một Huế xưa nhưng chưa bao giờ cũ. Người dân vẫn gắn bó với mảnh vườn, cần mẫn chăm chút từng gốc cây, từng viên gạch cổ như một phần máu thịt của đời mình để nơi đây không chỉ là mái nhà của họ mà còn là một phần ký ức không thể phai mờ của Huế.
Đọc nhiều
