Chuyển mình trên đồng đất Vĩnh Tuy

Trước đây, xã Vĩnh Tuy sản xuất nông nghiệp chủ yếu dựa vào mô hình trồng lúa độc canh từ 2 - 3 vụ mỗi năm, phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết, hệ thống thủy lợi đơn giản, tập quán canh tác truyền thống. Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, tình trạng mặn xâm nhập, phèn hóa đất gia tăng làm cho mô hình sản xuất lúa đơn thuần kém hiệu quả, nông dân thu nhập bấp bênh, đời sống gặp nhiều khó khăn. Không ít hộ phải bỏ ruộng, rời quê tìm kế sinh nhai.

Người dân xã Vĩnh Tuy trồng hoa màu đạt hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: CẨM TÚ

Việc chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi, giảm dần sự phụ thuộc vào sản xuất lúa độc canh truyền thống tại xã Vĩnh Tuy mang lại kết quả tích cực. Đây được xem là giải pháp quan trọng để thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị, tạo điều kiện cho người dân tận dụng tối đa lợi thế về đất đai để phát triển kinh tế, góp phần đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp.

Tại các khu vực ven sông Cái Lớn, Cái Bé, người dân mạnh dạn chuyển đổi từ sản xuất lúa thuần sang mô hình canh tác lúa vào mùa mưa và nuôi tôm vào mùa khô. Ở những vùng đất phèn, bà con chuyển đổi sang trồng khóm chuyên canh kết hợp nuôi tôm càng xanh hoặc tôm sú trong mương bao xung quanh vườn. Xã quy hoạch vùng trồng rau màu, cây ăn trái như: Dừa, mãng cầu, mít, xoài trên khu vực đất cao ráo, gần khu dân cư. Một số hộ dân đầu tư trồng cau theo hướng phục vụ thị trường xuất khẩu. Đặc biệt, xã đang phát triển vùng chuyên canh dừa, sen, khóm tại các vùng trũng thấp xen kẽ, phấn đấu đạt diện tích chuyên canh dừa khoảng 30ha.

Nhờ chuyển đổi từ sản xuất lúa độc canh sang mô hình đa canh, luân canh, những năm gần đây, sản lượng lúa xã Vĩnh Tuy đạt 52.779 tấn/năm, với năng suất trung bình 6,84 tấn/ha, tổng diện tích gieo trồng khoảng 7.719ha. Diện tích khóm duy trì và phát triển ổn định ở mức 3.551ha, sản lượng ước đạt 24.908 tấn/năm, năng suất bình quân 9,27 tấn/ha. Khóm tiếp tục là một trong những cây trồng chủ lực mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân. Sản lượng nuôi tôm đạt 1.566 tấn/năm, trong đó diện tích mô hình khóm - tôm 1.838ha, mô hình tôm - lúa 1.462ha. Ngoài ra, xã còn phát triển mô hình nuôi cua xen canh tôm sú, tôm thẻ trên diện tích 115ha, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất, bảo vệ môi trường sinh thái.

Các mô hình chuyển đổi bước đầu mang lại hiệu quả, thu nhập bình quân của người dân tham gia mô hình lúa - tôm, khóm - tôm, rau màu, cây ăn trái đạt từ 50 - 120 triệu đồng/ha/năm, cao gấp 2 - 3 lần so với mô hình sản xuất lúa đơn thuần trước đây. Đời sống Nhân dân được cải thiện, giảm nghèo bền vững, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo của xã giảm còn 3,96%. Hệ sinh thái nông nghiệp dần phục hồi, canh tác nông nghiệp phù hợp hơn với điều kiện đất phèn, mặn, hướng đến phát triển nông nghiệp sinh thái, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo Trưởng Phòng Kinh tế xã Vĩnh Tuy Phan Tú Anh, chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả giúp nông dân tăng thu nhập trên cùng một diện tích canh tác, hạn chế tình trạng hoang hóa đất, tổ chức lại sản xuất nông nghiệp ở một số vùng, khu vực, khai thác lợi thế về đất, điều kiện tự nhiên để phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, qua đó, hình thành các vùng sản xuất chuyên canh với khối lượng nông sản lớn, hiệu quả kinh tế cao, phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Quá trình chuyển đổi mô hình sản xuất ở xã không dừng lại ở việc thay đổi cây trồng, vật nuôi mà còn là quá trình chuyển biến tư duy và tập quán sản xuất của người dân. Từ thói quen sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, nhiều hộ bắt đầu tiếp cận phương thức canh tác theo hướng hàng hóa, liên kết, sản xuất theo chuỗi giá trị và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Nhận thấy việc trồng lúa không mang lại hiệu quả kinh tế cao, nhiều năm nay, ông Nguyễn Văn Thành, ngụ ấp Phước Minh, xã Vĩnh Tuy chuyển đổi sang trồng khóm, lúa kết hợp nuôi tôm trên cùng diện tích đất canh tác. Ông Thành cho biết: “Thời gian đầu chuyển đổi, tôi gặp nhiều khó khăn về vốn, kỹ thuật chăm sóc, nhân công. Được sự quan tâm của chính quyền địa phương, ngành chức năng hỗ trợ kỹ thuật chăm sóc thông qua các lớp tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc, quản lý sâu bệnh trên cây ăn trái, tôi áp dụng vào mô hình của mình và đạt năng suất khá cao”.

Cùng với chuyển đổi mô hình sản xuất, cơ cấu cây trồng, xã Vĩnh Tuy chú trọng phát triển hợp tác xã, liên kết tiêu thụ nông sản. Xã có 11 hợp tác xã, với 560 thành viên; 84 tổ hợp tác, với hơn 1.150 thành viên. Các hợp tác xã từng bước khẳng định vai trò cầu nối giữa nông dân và thị trường, thực hiện tốt các hoạt động bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ giống, kỹ thuật, xây dựng cánh đồng lớn, ứng dụng quy trình sản xuất sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, tạo điều kiện cho nông sản địa phương vươn xa hơn.

Thời gian tới, xã Vĩnh Tuy đề ra nhiều giải pháp trọng tâm nhằm phát huy hiệu quả mô hình chuyển đổi nông nghiệp bền vững, nâng cao chất lượng đời sống người dân. Xã tiếp tục rà soát, quy hoạch vùng sản xuất phù hợp điều kiện sinh thái; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, kỹ thuật, chuyển đổi số trong nông nghiệp; đầu tư hạ tầng thủy lợi, giao thông phục vụ sản xuất.

CẨM TÚ