Chấn chỉnh tình trạng khai thác cát trái phép

19/08/2019 - 08:16

 - An Giang có 3 huyện Thoại Sơn, Tri Tôn, Tịnh Biên có nguồn tài nguyên cát núi và 8 địa phương còn lại nằm dọc theo 2 dòng sông chính là sông Tiền, sông Hậu và các nhánh sông khác có nguồn tài nguyên cát sông. Mặc dù tỉnh triển khai nhiều giải pháp quản lý nhưng tình trạng khai thác, vận chuyển, kinh doanh khoáng sản (cát sông, cát núi) đang diễn biến phức tạp.

Chấn chỉnh tình trạng khai thác cát trái phép

Tịch thu phương tiện vi phạm trong khai thác cát

Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh rất cần nguồn cát san lấp công trình, xây dựng cơ sở hạ tầng nên UBND tỉnh đã cấp phép cho 7 đơn vị với 11 khu mỏ khai thác cát sông, cấp giấy xác nhận thu hồi khoáng sản đối với 2 dự án nạo vét thông luồng; 2 dự án nạo vét lòng hồ và 1 dự án cải tạo đất gò cao để phục vụ các công trình trọng điểm. Đồng thời, tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản 1 khu mỏ cát trên sông Tiền thuộc xã Vĩnh Hòa và xã Tân An (TX. Tân Châu).

Tuy nhiên, ngoài các doanh nghiệp được cấp phép khai thác, nạo vét có thu hồi khoáng sản (cát sông), trên địa bàn tỉnh còn khoảng 37 phương tiện lớn nhỏ (ghe, sà lan) có tải trọng từ 25-70 tấn trang bị máy bơm hút cát sông trái phép tại một số địa bàn thuộc huyện Chợ Mới, An Phú và TX. Tân Châu. Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng lén lút khai thác cát núi vào ban đêm, ngày nghỉ tại một số nơi thuộc 2 huyện Tịnh Biên và Tri Tôn.

Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Văn Hải cho biết, mặc dù đã thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành cấp tỉnh, huyện và Tổ kiểm tra cấp xã nhưng do các đối tượng khai thác cát núi vào đêm khuya, địa bàn đất triền núi rộng, cây cối phức tạp, đối tượng có cử người giám sát… nên lực lượng khó kiểm tra bắt được quả tang đang khai thác trái phép. Nhất là việc kiểm tra trên dòng sông chung thuộc khu vực biên giới Việt Nam - Campuchia gặp nhiều khó khăn, do tình trạng người điều khiển phương tiện không chấp hành theo yêu cầu của đoàn kiểm tra, có hành vi chống đối, điều khiển phương tiện vượt biên giới Việt Nam qua Campuchia.

Một số khu vực giáp ranh giữa An Giang - Đồng Tháp - TP. Cần Thơ, các phương tiện được cấp phép khai thác lấn qua lại, nhưng Đoàn kiểm tra cấp huyện, Tổ kiểm tra cấp xã không được trang bị máy “định vị” để xác định địa giới hành chính nên khó khăn trong việc kiểm tra, xử lý. Mặt khác, nhiều địa phương (cấp xã, huyện) chưa chủ động kiểm tra các bãi, vựa, điểm kinh doanh vật liệu xây dựng có cát sông và các phương tiện vận chuyển cát sông để xử lý hành vi mua, bán, vận chuyển, kinh doanh không có hóa đơn, nguồn gốc hợp pháp. Nhiều nơi chưa chủ động tổ chức kiểm tra vào ban đêm, ngày nghỉ đối với hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn… Từ năm 2017 đến nay, đã kiểm tra, xử lý 608 trường hợp vi phạm, với tổng số tiền hơn 4,3 tỷ đồng.

Đáng nói, chế tài xử lý quá nhẹ đối với hành vi khai thác khoáng sản dưới 50m3 và không áp dụng phạt bổ sung theo Nghị định 33/2017/NĐ-CP ngày 3-4-2017 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản, nên không đủ sức răn đe. Đồng thời, Nghị định số 132/2015/NĐ-CP ngày 25-12-2015 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa, có quy định xử phạt đối với hành vi khai thác cát, sỏi hoặc khoáng sản khác, nhưng lại quy định trong hành lang bảo vệ luồng, phạm vi luồng… muốn xử lý phải có máy “định vị tọa độ” và chuyển qua cơ quan chuyên môn xác định để làm căn cứ xử lý. Trong khi nơi xảy ra khai thác trái phép là địa bàn cơ sở, lực lượng xử lý trực tiếp là Tổ kiểm tra cấp xã lại thiếu phương tiện chuyên môn (máy “định vị tọa độ”), nên khó khăn tác nghiệp. Một vấn đề đặt ra là đến nay vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu để quản lý sản lượng khai thác của các doanh nghiệp được cấp phép, chủ yếu do doanh nghiệp tự khai báo. Chính vì quản lý không chặt chẽ nên doanh nghiệp khai thác vượt công suất cho phép, tác động không tốt đến môi trường, ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước…

Để quản lý chặt chẽ việc khai thác, vận chuyển, kinh doanh khoáng sản trong thời gian tới, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Thư yêu cầu Sở TN&MT khẩn trương đo đạc, kiểm tra địa hình đáy sông và thống kê trữ lượng còn lại của tất cả các khu mỏ cát sông đã được cấp phép khai thác để tham mưu UBND tỉnh phê duyệt danh mục khu vực cấp phép khai thác, khu vực thực hiện nạo vét thông luồng, chỉnh trị dòng chảy hạn chế sạt lở, khu vực cấm, tạm thời cấm hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng “khai thác khoáng sản trái phép là xâm phạm tài sản nhà nước”, nên yêu cầu các cấp, ngành, địa phương tăng cường quản lý, giám sát, gắn trách nhiệm người đứng đầu địa phương. Kiên quyết xử lý, thay thế Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn có hành vi buông lỏng quản lý để xảy ra “điểm nóng” về khai thác khoáng sản trái phép, gây bức xúc trong nhân dân. Rà soát các quy định để bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp, nhất là khi cấp phép phải yêu cầu doanh nghiệp gắn thiết bị “định vị” trên phương tiện khai thác và tăng cường quản lý các “điểm nóng” khai thác khoáng sản tại địa bàn.

Bài, ảnh: HỮU HUYNH