Đặc sản xứ núi “xuống phố, lên sàn”

Nhờ điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng đặc thù, vùng Bảy Núi có nhiều cây trái, nông sản nổi tiếng thơm ngon, lạ miệng như thốt nốt, trâm, sầu riêng, bơ, chúc cùng nhiều loại rau rừng… Chính yếu tố này đã khiến đặc sản vùng Bảy Núi ngày càng được du khách ưa chuộng, săn đón và xuất hiện nhiều hơn tại các đô thị, mở ra tín hiệu lạc quan trong việc nâng cao chuỗi giá trị cho cây trồng nơi đây.

Thốt nốt là loại cây nổi tiếng nhất vùng Bảy Núi. Trước đây, thốt nốt chủ yếu được dùng để lấy nước làm đường hoặc bán trái tươi, nay người dân chế biến thêm nhiều sản phẩm mới như mứt, chè, bánh bò, rượu, thạch thốt nốt… Các sản phẩm này hiện được nhiều người tiêu dùng biết đến và có mặt trong các cửa hàng đặc sản, siêu thị trong và ngoài nước.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thảo, du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh chia sẻ: “Tết nào về vùng Bảy Núi du lịch, tôi cũng đặt mua cả trăm cái bánh bò thốt nốt và một số đặc sản khác làm quà cho gia đình, người thân, bạn bè. Tôi và mọi người rất thích hương vị hấp dẫn, độc đáo của bánh bò và các sản phẩm từ thốt nốt ở vùng Bảy Núi”.

Các đặc sản ở vùng Bảy Núi

Cây chúc cũng là một đặc sản quý hiếm ở vùng Bảy Núi. Trước đây, cây chúc chỉ còn tồn tại ở một số phum, sóc của đồng bào Khmer. Nhờ mùi thơm đặc trưng, lá và trái chúc được các chuyên gia ẩm thực sử dụng làm gia vị đặc biệt trong các món ngon như cháo bò vắt nước chúc, gà hấp lá chúc, bò nướng lá chúc, cá lóc hấp lá chúc. Hiện nay, trái và lá chúc được bày bán phổ biến ở nhiều chợ lớn nhỏ từ nông thôn đến thành thị.

Tất cả cây trái đặc sản đều được người dân vùng Bảy Núi trồng xen canh dưới tán rừng hoặc trong vườn nhà, sinh trưởng hoàn toàn tự nhiên, không sử dụng phân bón hóa học nên đảm bảo yếu tố sạch. Thêm vào đó, người tiêu dùng thành thị ngày càng có xu hướng lựa chọn thực phẩm an toàn cho sức khỏe. Nắm bắt nhu cầu này, nhiều người dân Bảy Núi nghĩ ra cách mang nông sản đến tận các chợ thành phố để bán, kiếm thêm thu nhập.

Gần 10 giờ, gánh hàng của bà Neáng Sa, ngụ phường Tịnh Biên chỉ còn lại một ít đường thốt nốt, măng le và me sống. Bà Neáng Sa cho biết: “Trước đây, tôi chỉ bán ở chợ Tịnh Biên, sau này gánh đến tận Châu Đốc. Có bữa chưa đến nơi là đã bán hết hàng”.

Hàng ngày, anh Chau Sam, ngụ xã An Cư gánh đầy đặc sản núi rừng theo xe buýt đến chợ Long Xuyên bán. Gánh hàng của anh chủ yếu là đặc sản theo mùa ở vùng Bảy Núi như đường thốt nốt, măng tre, me dốt, đậu phộng, trái su, vú sữa, xoài, mãng cầu rất hút khách. “Ngày nào cũng vậy, tầm 4 - 5 giờ sáng, tôi dậy để kịp chuyến xe buýt đi chợ. Hôm nào bán chạy thì tầm trưa là hết. Hôm nào chợ ít khách thì tôi gánh hàng đi dọc đường, đến khi bán hết mới về”, anh Chau Sam chia sẻ.

Thường mua đặc sản vùng Bảy Núi, chị Lê Thị Bảo Ngọc, ngụ phường Long Xuyên cho biết: “Không cần đi xa, tôi thường đón mua hàng từ đồng bào Khmer gánh đi bán ngang nhà. Các loại rau, củ, trái cây của họ tươi, rẻ hơn ngoài chợ, lại không lo hóa chất hay thuốc bảo vệ thực vật”.

Để tạo thu nhập, nhiều người nảy ra ý tưởng kinh doanh nông sản quê lên phố thông qua mạng xã hội như Zalo, Facebook, YouTube, TikTok… Họ nhanh nhạy chuyển sang cung cấp thực phẩm sạch từ quê cho người tiêu dùng thành thị. Mùa nào thức nấy, thị trường online này ngày càng nhộn nhịp. Chỉ cần vài phút lướt mạng xã hội là có thể thấy vô số loại thực phẩm quê được rao bán.

Sinh ra và lớn lên tại xã Tri Tôn, em Nguyễn Thị Minh Phương, hiện là sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh sau vài lần mang đặc sản quê hương lên làm quà cho bạn bè đã nhận thấy tiềm năng từ nhu cầu tiêu dùng. Minh Phương chia sẻ: “Thấy bạn bè rất thích các món đặc sản quê nên em giới thiệu trên Facebook, TikTok. Sau khi gom đơn, em nhờ người nhà mua, rồi gửi lên TP. Hồ Chí Minh bằng xe khách, sau đó giao tận nhà cho khách hàng. Vừa tích lũy kinh nghiệm thực tế sau giờ học, vừa kiếm thêm thu nhập, em còn góp phần nhỏ quảng bá đặc sản quê hương đến với mọi người”.

Những sản vật từ rừng được khai thác để phục vụ nhu cầu tiêu dùng, vừa giúp tăng thu nhập cho người dân vùng Bảy Núi, vừa góp phần phát triển kinh tế địa phương. Nếu được định hướng phát triển bài bản và lâu dài, các đặc sản này sẽ trở thành lợi thế trong chuỗi giá trị nông nghiệp của vùng.

Bài và ảnh: TRỌNG TÍN