Khởi nghiệp xanh từ mo cau: Câu chuyện mùa hè của cậu học trò thành phố

Ông Dư Văn Thái bơi xuồng qua các con kênh nhỏ, đưa học sinh Phạm Trần Duy trải nghiệm vườn cau xanh mát. 

Về miệt vườn học nghề nông

Giữa tháng 8/2025, Duy có mặt tại vườn sinh thái 2ha của ông Dư Văn Thái (78 tuổi) ở ấp An Lạc, xã Bình An (tỉnh An Giang). Ở đây, cau, dừa và khóm Tắc Cậu được trồng thành mô hình 3 tầng xanh mát, vừa cho bóng rợp, vừa mang lại nguồn thu ổn định. Ông Thái - nông dân Việt Nam xuất sắc 2022 đón Duy như cháu trong nhà, kiên nhẫn chỉ cậu cách chăm cau, thu hoạch, phân biệt tàu cau chất lượng.

Trong những ngày “làm nông dân tập sự”, Duy được nghe ông Thái kể chuyện khai hoang, lập rẫy của cha ông, học kiến thức sinh học và vòng đời cây cau. Cậu còn lội bộ, bơi xuồng dọc những hàng cau thẳng tắp, tận tay nhặt mo cau khô. Đây là phần bẹ tự rụng theo buồng cau, không hề phải chặt phá hay hóa chất. Tàu cau mùa nắng, trắng sáng, phơi khô là đạt chuẩn xuất bán.

Học sinh Phạm Trần Duy với sản phẩm quạt làm từ mo cau.

Không chỉ cau, An Lạc còn là vùng nguyên liệu lớn nhất xã Bình An với hơn 427ha cau trên tổng 1.243ha toàn xã. Mỗi năm riêng nhà ông Thái thu gần 100 tấn cau tươi, kèm hàng tấn mo cau khô bán cho thương lái trong và ngoài nước. “Mo cau quê tôi dày và bền. Các bạn trẻ làm sản phẩm từ cau tôi rất ủng hộ vì tận dụng được nguồn nguyên liệu dồi dào giá rẻ tại địa phương”, ông Thái nói.

Những buổi chiều nhặt mo cau xong, giữa vườn cau thơm ngát hương hoa, Duy còn ngẫu hứng mang cây đàn bầu mang theo từ phố thị ra ngồi dưới bóng cau, cất giọng hát dân ca Nam bộ. Tiếng đờn bầu ngân nga, trầm bổng như sợi tơ khẽ chạm vào hồn đất, hòa cùng tiếng gió lao xao, tiếng chim gọi bạn. Âm thanh mộc mạc ấy khiến khung cảnh vườn quê như bừng sống dậy, gợi nhớ những câu vọng cổ ngọt ngào của miền sông nước. Với nông dân An Lạc, cậu học trò thành phố bỗng trở thành “nghệ sĩ miệt vườn”, mang âm nhạc quê hương làm giàu thêm trải nghiệm mùa hè của chính mình và người nghe.

Biến mo cau thành sản phẩm sống xanh

Chứng kiến sự cần cù của nông dân, Duy nảy ra ý tưởng tận dụng mo cau để sản xuất chén, dĩa, muỗng, cốc… Các sản phẩm có đặc tính chắc bền, chịu nhiệt, không thấm nước, dùng được cả đồ nóng và lạnh mà không lo độc hại như nhựa. Sau khi dùng, chúng phân hủy sinh học, giảm rác thải nhựa, bảo vệ môi trường.

Sản phẩm làm từ mo cau thân thiện với môi trường đang được người tiêu dùng yêu thích.

“Mo cau có vân rất đẹp, mỗi chiếc chén đều có hoa văn riêng, vừa mộc mạc vừa tinh tế, hợp phong cách tối giản. Em tin đây là lựa chọn lý tưởng cho lối sống xanh”, Duy nói. Cậu dự định sau khi thu gom nguyên liệu, sẽ sản xuất một phần để tặng người nghèo đồng bằng sông Cửu Long.

Ngoài học nghề, Duy còn mở lớp nhỏ dạy các em thiếu nhi trong ấp cách làm chén, đĩa từ mo cau, đọc sách về bảo vệ môi trường. Tiếng cười rộn rã vang cả vườn, để lại cho Duy mùa hè không thể nào quên. Thú vị hơn, Duy còn bày thêm lớp vẽ ngẫu hứng, những chiếc quạt mo cau được các em nhỏ tô điểm bằng hoa lá, chim cá và cả giấc mơ tuổi thơ. Duy nói: “Đây sẽ là những tuyệt tác em đem trưng bày triển lãm khi quay lại Sài Gòn, để kể câu chuyện về mùa hè An Giang của tụi nhỏ và em”.

Việc tận dụng phế phẩm nông nghiệp để khởi nghiệp không chỉ giúp nâng cao giá trị cây cau mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái tiêu dùng xanh. Khi nhiều người bỏ thói quen xài nhựa, chuyển sang sản phẩm thân thiện môi trường, áp lực rác thải sẽ giảm, mở ra lối sống bền vững hơn.

Lớp học mỹ thuật tạo hình trên quạt mo cau rộn vang tiếng cười.

Mùa hè khép lại, Duy quay lại thành phố với ba lô đầy kiến thức từ miệt vườn, cùng giấc mơ về một tương lai xanh - nơi những chiếc chén mo cau quê nhà, những bức vẽ ngộ nghĩnh trên quạt mo cau và tiếng đàn bầu giữa vườn cau hôm ấy có thể theo chân cậu vang xa, kể câu chuyện lao động cần cù và khởi nghiệp sáng tạo của thế hệ trẻ Việt.

Bài và ảnh: GIA LÂM