Bức tranh của thống nhất

Sau giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975), không phải ngẫu nhiên mà ở TP. Hồ Chí Minh, dinh Độc Lập được đổi tên thành hội trường Thống Nhất, sân vận động Cộng Hòa được đổi tên thành sân vận động Thống Nhất. Ngày 31/12/1976, 2 con tàu mang tên Thống Nhất xuất phát cùng giờ tại ga Hà Nội và ga Sài Gòn, khai thông tuyến đường sắt huyết mạch Bắc - Nam trong niềm phấn khởi của đồng bào cả nước. “Thống nhất” đã trở thành khát vọng sâu sắc, cháy bỏng của người Việt Nam - vốn dĩ yêu chuộng hòa mình, nhưng “kẻ thù buộc ta ôm cây súng”.

Tuy nhiên, sau khi thống nhất, nước ta phải đối mặt với hậu quả nặng nề của 30 năm chiến tranh để lại. Chưa được bao lâu, cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc nổ ra, buộc quân dân ta phải tiếp tục đấu tranh giữ vững độc lập, chủ quyền, lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc; làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả. Chiến tranh lần này sớm kết thúc, nhưng vẫn để lại thêm nhiều hậu quả dai dẳng. Cuối những năm 70, đầu những năm 80 của thế kỷ XX, khủng hoảng kinh tế - xã hội diễn ra gay gắt, tỷ lệ lạm phát có lúc lên đến 774,7%, đời sống Nhân dân hết sức khó khăn, thiếu lương thực triền miên, khoảng dân số sống ở mức nghèo khổ.

Khát vọng thống nhất thuở trước đã trở thành khát vọng phát triển. Tinh thần yêu nước, tự lực tự cường, ý chí quyết tâm, bản lĩnh, sáng tạo… giúp cả nước vượt qua mọi khó khăn, thách thức, nắm bắt thuận lợi, thời cơ. Sau 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tạo nhiều dấu ấn nổi bật.

Về chính trị, Việt Nam giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và định hướng XHCN; giữ vững vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, bảo đảm vai trò quản lý hiệu quả của Nhà nước, phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của Nhân dân; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hiệp Quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi. Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân tiếp tục được hoàn thiện; có sự phân công rành mạch, phối hợp chặt chẽ, kiểm soát hiệu quả giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp dưới sự giám sát của Nhân dân.

Kinh tế thị trường định hướng XHCN phát triển mạnh mẽ. Quy mô nền kinh tế năm 2023 đạt 433,7 tỷ USD, đứng thứ 35 trên thế giới, đứng thứ 5 trong ASEAN, GDP bình quân đầu người đạt 4.323 USD, gấp 58 lần sau 3 thập kỷ; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 58% năm 1993 xuống còn 2,93% năm 2023. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, duy trì tăng trưởng kinh tế khá cao so với khu vực, thế giới. Năng suất lao động liên tục tăng, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng cao rõ rệt. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, y tế... đều phát triển vượt bậc, định hình hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam. Đến nay, gần 99% số người lớn Việt Nam biết đọc, biết viết; sinh viên đại học, cao đẳng tăng gần 20 lần, phổ cập giáo dục THCS từ năm 2014...

Sau giải phóng, là vùng đất đã trải qua hơn 20 năm du nhập lối sống Mỹ, nên vấn đề tệ nạn xã hội ở Nam Bộ khá nan giải với số lượng lớn người thất nghiệp, thương, phế binh, người nhập cư, người nghiện ma túy, trẻ mồ côi, người ăn xin, cờ bạc buôn lậu… Khắc phục khó khăn để vươn lên cùng cả nước, sau 50 năm, Nam Bộ đạt được nhiều khởi sắc, cơ cấu kinh tế các vùng tiếp tục chuyển dịch tích cực; giá trị văn hóa các dân tộc được bảo tồn, kế thừa và phát huy, một số di tích văn hóa lịch sử được tu bổ, tôn tạo. Hệ thống giáo dục, đào tạo được quan tâm đầu tư, mạng lưới y tế được củng cố; quốc phòng - an ninh được giữ vững, đời sống Nhân dân ngày được nâng cao, trong đó tốc độ tăng trưởng GRDP các vùng của Nam Bộ những năm gần đây đạt mức khá.

Sau khát vọng thống nhất, phát triển, giờ đây lại là khát vọng cống hiến. Trong phong trào đấu tranh đòi quyền dân sinh dân chủ của sinh viên, học sinh miền Nam vào thế kỷ XX, đã từng có lời hiệu triệu “Nếu là người, tôi sẽ chết cho quê hương” (Tự nguyện). Giờ đây, đất nước thanh bình, non sông liền một dải, không cần ai phải chết cho quê hương nữa, mà cần mọi người sống cho quê hương. Sống một cách tích cực, ý nghĩa; sống vì mọi người hòa quyện với vì chính mình; sống hoài bão, khát khao cống hiến để Việt Nam đời đời thịnh vượng. Đó sẽ là nét vẽ hoàn thiện hơn nữa bức tranh thống nhất, được trao truyền từ thế hệ cha ông đến giờ.

Muốn vậy, chúng ta phải nhận diện sớm, phát huy nhanh mọi thời cơ, thuận lợi, vượt qua mọi khó khăn, thách thức để tiếp tục phát triển nhanh, bền vững đất nước; gắn kết chặt chẽ, triển khai đồng bộ các nhiệm vụ chiến lược, trong đó: Phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa, con người là nền tảng; tăng cường quốc phòng - an ninh và đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu, thường xuyên. Khơi dậy mạnh mẽ trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta lòng yêu nước cách mạng, tinh thần “tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc”, sức mạnh đại đoàn kết toàn, vững bước vào kỷ nguyên mới, đạt mục tiêu chiến lược đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển theo định hướng XHCN.

T.M