Nông nghiệp An Giang chuyển mình: Bài 5: Tích cực thích ứng để phát triển

Mở cánh cửa khác

Từ giữa tháng 9/2025 đến nay, trong căn bếp nhỏ ở phường Vĩnh Thông, mỗi ngày chị Nguyễn Thị Thùy An lại tất bật với mẻ tép sông tươi rói được người dân đánh bắt từ dòng Cái Lớn gửi lên. Tép sau khi được làm sạch, phơi một nắng, chị An đem ướp cùng gừng, nước mắm, giấm. Trọn mười ngày hong gió, thêm mười ngày nữa ủ kín, hũ mắm tép dậy mùi thơm nồng, mằn mặn mà ngọt hậu, gợi nhớ ký ức bữa cơm quê nhà.

Chị Nguyễn Thị Thùy An với sản phẩm mắm tép gia truyền.

Hai năm nay, chị An kiên trì giữ nghề mắm do bà ngoại truyền lại, biến món ăn dân dã thành sản phẩm OCOP 3 sao. Mỗi năm, hàng ngàn hũ mắm tép được tiêu thụ, trở thành món quà quê níu chân du khách. “Tôi mong khách phương xa khi đến An Giang có thêm một món ngon để nhớ, để thương. Mắm tép vừa truyền thống, vừa bảo đảm an toàn, chất lượng”, chị An cười hiền.

Mỗi hũ mắm tép giờ đây không chỉ là một phần ký ức quê nhà, mà còn là minh chứng rằng nông sản địa phương hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm thương mại, nâng giá trị gấp nhiều lần khi được chế biến bài bản.

Ít ai ngờ nghề làm xá bấu của Hợp tác xã củ cải Sóc Cung (phường Vĩnh Thông) lại khởi nguồn từ những mùa củ cải rớt giá, nông dân phải kêu gọi giải cứu. Trong khó khăn, người dân tìm lại nghề xưa của cha ông, muối củ cải thành xá bấu. Từng củ cải tươi trắng nõn được gọt sạch, phơi nắng, ngâm muối rồi ủ qua nhiều công đoạn. Sau vài tuần, thành phẩm giòn giòn, mặn mà, dùng xào, nấu hay ăn kèm cơm trắng đều đậm vị.

Được chính quyền hỗ trợ, người dân trồng củ cải trắng ấp Sóc Cung thành lập hợp tác xã, đăng ký nhãn hiệu, đóng gói sản phẩm. Năm 2024, xá bấu của Hợp tác xã củ cải Sóc Cung được xếp hạng sản phẩm OCOP 3 sao, đánh dấu khởi đầu gia tăng giá trị từ loại củ vốn là thế mạnh địa phương. Tuy sản lượng tiêu thụ chưa nhiều, nhưng bước khởi đầu ấy giúp nông dân phần nào an tâm hơn khi xuống giống, không còn nơm nớp lo cảnh củ cải dội chợ, ế hàng.

Củ cải trắng được phơi dưới nắng trước khi chế biến thành xá bấu.

Ở ấp Sóc Cung, gần như nhà nào cũng trồng củ cải trắng, loại nông sản ít tốn công chăm sóc, giá thành đầu tư không nhiều so nhiều loại rau màu khác. Với sản lượng tiêu thụ mỗi ngày qua thương lái từ 5-6 tấn củ cải, bình quân địa phương cung ứng cho thị trường khoảng 100 tấn củ cải thương phẩm mỗi năm.

Chị Trương Tú Trinh, Giám đốc Hợp tác xã củ cải Sóc Cung cho biết: “Củ cải tươi bán từ 5.000 đồng/kg là nông dân có lời. Lúc dội chợ, củ cải chỉ 1.000 - 2.000 đồng/kg, có người không bán được phải đem cho bếp ăn từ thiện. Có nghề làm xá bấu, củ cải trồng ra giảm áp lực tiêu thụ hơn. Bán tươi thì được giá mùa thuận, mà dội chợ thì mình làm xá bấu, thành sản phẩm có thương hiệu, người dân cũng đỡ lo hơn”.

Nâng giá trị hạt gạo

Tại vùng đất Chợ Mới (An Giang), Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Nông Phát Đạt được biết đến như điểm sáng trong việc nâng cao giá trị hạt gạo. Không dừng lại ở sản xuất gạo lứt tím truyền thống, Giám đốc Công ty Nguyễn Thị Cẩm Hồng đã nghiên cứu, cho ra đời nhiều sản phẩm chế biến sâu như bột gạo lứt tím, trà gạo lứt, cơm cháy, rong biển kẹp ngũ cốc…Từ những sáng kiến ấy, hạt gạo quê trở thành hàng hóa có giá trị gia tăng cao, vươn xa khỏi cánh đồng nhỏ lẻ, góp mặt ở nhiều tỉnh, thành phố lớn.

Sản phẩm cơm cháy gạo lứt tím Nguyệt My của Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Nông Phát Đạt được xếp hạng OCOP 3 sao.

“Trước đây gạo lứt tím bán thô thường bị thương lái ép giá, hiệu quả thấp. Chỉ khi chế biến thành sản phẩm đa dạng, gạo mới thực sự có chỗ đứng. Chúng tôi muốn hạt gạo không chỉ dừng lại ở bữa cơm, mà còn trở thành thực phẩm giàu dinh dưỡng, mang thương hiệu riêng của An Giang”, bà Hồng nói.

Từ quyết tâm đó, Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Nông Phát Đạt không chỉ tạo đầu ra ổn định cho nông dân các xã Hòn Đất, Kiên Lương, U Minh Thương… với diện tích hơn 100ha, mà còn mở thêm việc làm cho nhiều phụ nữ nông thôn, giúp họ gắn bó hơn với hạt lúa quê hương, đồng thời góp phần khẳng định vị thế gạo Việt trên thị trường.

Đưa vàng trắng xuất khẩu

Nếu như mắm tép hay xá bấu gắn với ký ức ẩm thực gia đình, thì nghề nuôi yến ở An Giang lại kể một câu chuyện khác, câu chuyện của tầm nhìn và khát vọng vươn xa.

Khởi phát từ năm 2003, đến nay An Giang có hơn 3.000 nhà nuôi yến, riêng phường Rạch Giá đã vượt 800 căn. Yến An Giang được giới chuyên môn đánh giá cao về hương thơm và dinh dưỡng.

 Ông Trần Đông Mẫn thu hoạch tổ yến.

Sở hữu 4 nhà yến, thu hoạch khoảng 300kg mỗi năm, ông Trần Đông Mẫn, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại dịch vụ một thành viên Hồng Châu Yến còn liên kết nhiều hộ dân để đảm bảo nguồn nguyên liệu. Trên khu đất 16ha tại phường Rạch Giá, ông xây dựng siêu thị yến sào khang trang, vừa trưng bày vừa là điểm tiếp đón du khách.

Tháng 4/2025, công ty của ông Mẫn chính thức xuất khẩu chính ngạch nước yến sang Đài Loan, một bước ngoặt lớn của ngành yến An Giang. Tận dụng lợi thế từ thương mại điện tử, lại giỏi ngoại ngữ, vợ chồng ông Mẫn còn được cấp phép và phê duyệt giao dịch mua bán trên sàn Thương mại điện tử uy tín của Đài Loan và Nhật Bản. “Tôi muốn đưa sản phẩm yến ra thế giới, vừa nâng tầm giá trị, vừa khẳng định thương hiệu yến sào An Giang”, ông Mẫn nói.

Ông Trần Đông Mẫn (bìa phải) giới thiệu về quy trình sản xuất yến sào.

Mỗi tháng, doanh nghiệp bán ra thị trường hàng trăm kilogram yến các loại, phân phối qua chuỗi siêu thị Co.opmart, Long Beach Mart và nhiều cửa hàng tiện lợi. Đây là minh chứng rằng chế biến chuyên nghiệp hóa là con đường để nông sản địa phương vươn xa.

Trong bối cảnh kinh tế - chính trị thế giới năm 2025 nhiều biến động, An Giang vẫn kiên định con đường phát triển nông nghiệp theo chuỗi giá trị. Từ sản xuất đến chế biến, từ xây dựng thương hiệu đến mở rộng thị trường, mục tiêu xuyên suốt là nâng cao năng lực cạnh tranh và đưa nông sản An Giang vươn xa. Tỉnh đặc biệt chú trọng phát triển cụm công nghiệp chế biến, bảo quản hiện đại, an toàn, gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, hướng tới vị thế trung tâm chế biến nông sản của cả vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Sản phẩm yến sào Hồng Châu Yến của gia đình ông Trần Đông Mẫn được xuất khẩu chính ngạch.

Thực tế, vẫn còn những “nút thắt” như thu hút đầu tư còn khiêm tốn, hạ tầng thiếu đồng bộ, sự liên kết trong chuỗi sản xuất, chế biến ,tiêu thụ chưa thật chặt chẽ. Ngoại trừ vài ngành hàng như cá tra, tôm nuôi đã hình thành liên kết vững, nhiều sản phẩm khác vẫn loay hoay với bài toán thương hiệu. 

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang Lê Hữu Toàn nhấn mạnh: “Tỉnh cần nhất là xây dựng thương hiệu và đầu ra ổn định. Có như vậy, nông dân mới yên tâm sản xuất lớn, doanh nghiệp mới mạnh dạn đầu tư dài hạn. Khi gắn kết được chuỗi từ đồng ruộng, ao nuôi đến chế biến, xuất khẩu, thì nông sản An Giang mới thật sự đứng vững trên thị trường”.

Cũng theo ông Toàn, định hướng sắp tới, tỉnh sẽ tập trung xây dựng thương hiệu từng ngành hàng, phát triển vùng nguyên liệu theo chuẩn GAP, hữu cơ, ASC, mở rộng xuất khẩu sang EU, Nhật, Mỹ… Song song đó, chú trọng thị trường nội địa, đa dạng hóa kênh tiêu thụ. Bức tranh nông nghiệp An Giang đang dần hiện lên với những gam màu sáng, hứa hẹn một vị thế mới trên bản đồ nông sản cả nước.

Bài và ảnh: ĐẶNG LINH